مشهد| انگیزه‌ای برای مرزنشینان باقی نمانده؛ ارز ۴۲۰۰ تومانی نصیب ما نشد
رئیس کمیسیون تخصصی مزرنشینان اتاق تعاون ایران گفت: سیاست‌های نادرستی که برای مرزنشینان اعمال می‌شود انگیزه آنها را از بین برده و سبب کاهش ۸۰ درصدی آمار صادرات آنها شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، مرزنشین واژه‌ای است که در ذهن اکثر ما با کم برخوردار و محروم گره خورده و این روزها با به‌وجود آمدن مشکلات اقتصادی فشار بر این گروه چند برابر شده است.
التهابات اقتصادی که بعد از مشکلات سال گذشته به وجود آمد سبب شد که برخی از بخشنامه‌های ضد و نقیض صادر شوند که گروه‌های مختلف فعال در حوزه اقتصادی از آنها صدمه دیدند و مرزنشینان نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
خبرنگار خبرگزاری تسنیم در مشهد مقدس گفت‌وگویی با یاسر فیضی رئیس کمیسیون تخصصی مرزنشینان اتاق تعاون ایران در مورد مشکلاتی که در اثر التهابات اقتصادی و سیاست‌های نادرست برای این دسته از فعالان اقتصادی به وجود آمده است داشته که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
تسنیم: میزان صادرات تعاونی‌های مرزنشین در طول سال 97 نسبت به سال قبل از آن کاهش شدیدی داشته، چرا اینگونه است؟
فیضی: مشکل اصلی که مرزنشینان با آن روبه‌رو هستند و اصلی‌ترین عاملی که سبب شده که فعالیت‌های ما رو به سمت رکود برود تخصیص پیدا نکردن ارز 4200 تومانی روی اقلام ما است؛ حتما این را می‌دانید که مصوبه‌ای که سابق بر این به تصویب رسیده بود اقلام ما را هم به لحاظ نوع آنها و هم به لحاظ میزان ورودی کاهش داد و ما با دوندگی توانستیم معافیت‌ها را برگردانده و یک سری از اقلام را هم به آن لیست اضافه کردیم و از مجموع 56 قلم کالای پیشنهادی به دولت 48 قلم کالا مصوب شد.
برخی از این اقلام کالاهای اساسی مانند برنج، چای، روغن و شکر هستند که دولت بعد از اتفاقاتی که در سال گذشته رخ داد به آنها ارز 4200 تومانی اختصاص داد و شما می‌دانید که فلسفه این ارز هم بیشتر برای تنظیم بازار و کمک به اقشار پایین جامعه است.
از وقتی که وزارت صنعت به عنوان متولی حوزه تجارت خارجی و دبیر ستاد تنظیم بازار انتخاب شد سامانه‌ای نام سامانه جامع تجارت ایجاد کرده‌اند و تمام فعالان اقتصادی از قبیل فعالان اقتصادی مناطق ویژه، مناطق آزاد، افراد دارای کارت بازرگانی و مرزنشینان و سایر افراد باید از طریق این سامانه اقدام به فعالیت داشته باشند، هم اکنون همه بخش هایی که در این سامانه وجود دارند برای تمام بازرگانان دیگر به غیر از مرزنشینان فعال هستند و افراد می‌توانند ثبت سفارش داشته باشند و ارز 4200 تومانی نیز برای آنها تخصیص پیدا کند اما مرزنشینان امکان فعالیت نداشته‌اند.
در طول یک و نیم سال گذشته با هر روشی سعی بر این کردیم که مسئولان زیرساخت واردات کالای ما را فراهم کنند اما این اتفاق عملی نشد؛ این را باید در نظر داشت که در میان کالاهای ما کالاهای مورد نیاز کشور نیز وجود دارد، مثلا یکی از همین موارد لاستیک سبک و سنگین است که واردات آن صورت گرفته اما به علت برخی از مشکلات در همین سامانه هنوز واردات آن ثبت نشده و بیش از 2 ماه است که این لاستیک‌ها ترخیص نشده و این در حالی است که مشکلاتی برای کامیون‌داران در مورد گرفتن لاستیک سنگین وجود دارد.
ما در این مدت از ارز با نرخ 4200 تومانی هم محروم بوده‌ایم و فاصله این ارز با قیمت بازار آزاد نزدیک 10 هزار تومان است؛ مثلا کالایی مانند برنج که ارزش گمرکی آن حدود یک دلار و 20 سنت است حتی اگر یک دلار هم قیمت آن را در نظر بگیریم بین تهیه آن با ارز آزاد و ارز 4200 تومانی حدود 10 هزار تومان فاصله است و این سبب شده که ما نتوانیم رقابت کنیم و فضای کسب و کار یک فضای غیررقابتی شود که در ادامه آن انحصار، رانت و فساد به وجود می‌آید.
تسنیم: مزیت تجارت خارجی در مرزنشینان با سایر حوزه‌های بازرگانی چیست؟
فیضی: ما به عنوان مرزنشین هم سیستم توزیع مناسب داریم که کاملا مردمی است نمایندگان ما در حوزه‌های مختلف شهری و روستایی معتمدین مردم هستند و این سیستم قبل رصد در بخش‌های مختلف نظارتی است به عبارت دیگر اگر قصد این است که برای تنظیم بازار و انتفاع مردم ارز را برای واردات تخصیص دهند بهترین جا همین تعاونی‌های مرزنشینان هستند که می‌توانند کالاها را به دست مردم برسانند چرا که کثیرالعضو بوده و علاوه بر این تعاونی مردمی نیز هستند.
در واقع باید این را گفت که یکی از مشکلات اساسی ما در تنظیم بازار در وضعیت تحریم و در سال‌های اخیر نبود شبکه توزیع مناسب بوده و این شبکه توزیع را ما داریم؛ هر تعاونی مرزنشین به طور متوسط 35 هزار نفر عضو دارد و تقریبا 90 درصد شهرستان‌های ما این تعاونی‌ها را دارند و اگر قرار است امکانی برای استفاده مردم فراهم شود تعاونی‌های مرزنشین بهترین روش برای آن است.
ضمن اینکه ما علاوه بر شبکه توزیع مناسب یک فلسفه تشکیل داریم و آن هم تأمین و تقویت معیشت مردم در مناطق مرزی است که امکانات رفاهی، بهداشتی و رفاهی در آن وجود ندارد و قانونگذار وظیفه ما را با توجه به این کمبودها در مناطق مرزی بهبود و ارتقای وضعیطت مرزنشینان قرار داده تا از مهاجرت آنها به شهرهای بزرگ، حاشیه‌نشین، افزایش قاچاق و موضوعات دیگری مانند این پیشگیری شود اما با این سیاستی که فعلا در پیش گرفته شده هیچ کدام از اینها محقق نمی‌شوند.
تسنیم: با این وضعیتی که پیش آمده آیا تعاونی‌هایی مرزنشینی وجود داشته‌اند که از رده فعالیت خارج شده باشند؟
فیضی: بله تعداد زیادی از تعاونی‌ها از دور فعالیت خارج شده‌اند نه تنها در خراسان رضوی بلکه در استان‌های دیگر هم حدود 2 سال است که نتوانسته‌اند از تعاونی خود درآمدی داشته باشند مگر اینکه در کنار این تعاونی فعالیت‌های اقتصادی دیگر مانند صادرات، تولید، خدمات و یا سایر مواردی از این دست نیز داشته باشند اما از طریق صادرات تعاونی مرزنشین سودی نداشته‌اند؛ به بیان ساده ما نتوانسته‌ایم منافعی را به دست بیاوریم و علت آن هم صرفا همین سیاست‌های غلطی است که برای مرزنشینان در نظر گرفته شده است.
تسنیم: فعالیت تعاونی‌های مرزنشینان در بازارچه‌های مرزی به چه صورت است؟
فیضی: متأسفانه تعاونی‌های مرزنشین نمی‌توانند در بازارچه‌های مرزی فعالیت داشته باشند و این مسئله خود به خود یک ایراد است که یک تعاونی که در آن چند 10 هزار نفر فعالیت دارند نتواند اقدام به صادرات و واردات از طریق بازارچه داشته باشد.
صادرات و وردات تعاونی‌های مرزنشین باید از طریق گمرکات صورت بگیرد و حتی از طریق گمرکات مرزی نیز تشریفات انجام نشده و باید از طریق گمرک مادر استان صورت گیرد که در استان خراسان رضوی این گمرک در مشهد قرار دارد شما تصور کنید که کالا از هر مرزی وارد شده باشد باید ترانزیت داخلی شده و در انبارهای تحت پوشش گمرک مادر انبار شده و تشریفات گمرکی آن انجام شود و بعد از آن برای توزیع در اختیار فرد وارد کننده قرار گیرد.
تسنیم: شکایتی هم از بالا رفتن عوارض خروج از کشور داشتید؟
فیضی: در ابتدا این را یادآوری می‌کنم که صحبت ما راجع به افرادی است که در نقطه صفر مرزی و یا تا شعاع مشخصی از آن زندگی می‌کنند؛ اهمیت این موضوع به این است که تعداد زیادی از این افراد مبادله مرزی دارند و از مرز رفت و آمد می‌کنند و ممکن است در هفته چندین بار این اتفاق رخ دهد به لحاظ اقتصادی توجیهی ندارد که عوارض خروج از کشور را بر اساس مصوبه دولت پرداخت کند.
شما این را در نظر بگیرید که فردی که در مرز باقی مانده و از تجارت بین مرزی ارتزاق کرده و برای چند نفر هم شغل ایجاد می‌کند و از ورود کالای قاچاق به داخل کشور هم پیشگیری می‌کند نباید با پرداختن عوارض بالای خروج از کشور مورد ظلم واقع شود.
تسنیم: چه نقدی به پیمان سپاری ارزی دارید؟
فیضی: در پیمان ارزی افراد اجبار به صادرات داشته و در قبال این صادرت می‌توانند واردات انجام دهند در سال گذشته بیش از 35 بخشنامه از طرف دولت ابلاغ شده و همه هم در جهت محدودیت صادراتی صادرکنندگان؛ به عبارت دیگر آنها می‌گویند که هر کس صادرات انجام می‌دهد باید ارز حاصل از صادرات را به سامانه نیما بیاورید که درباره مرزنشینان این مسئله توجیه ندارد.
در مسئله صادرات یا یک واحد تولیدی کالا و خدماتی را صادر می‌کند و یا اینکه یک تعاونی به نام مرزنشینان این اقدام را انجام می‌دهد یعنی در داخل کشور خرید می‌کند سود آن را حساب کرده و صادرات انجام می‌دهد ما تولیدکننده نیستیم که برای مواد اولیه خود دلار 4200 تومان گرفته باشیم و حالا بخواهیم ارز حاصل از صادرات را به سامانه نیما بیاوریم؛ ما در هر واحد کالایی که صادر می‌کنیم حاشیه سودی در نظر میگیریم که ریالی است.
اما برای صادرکنندگان در مرزنشینان این قانون گذاشته می‌شود که افراد در یک بازه زمانی مشخص باید در ازای صادرات خود واردات انجام دهند و اگر در مدت مقرر این اقدام صورت نگیرد فرد در معرض اقدامات تنبیهی قرار می‌گیرد.
این اقدامات سبب می‌شود که انگیزه فرد مرزنشین گرفته شده و سبب شده آمار صادرات ما تا 80 درصد کاهش پیدا کند مورد سوم این است که ما به عنوان مرزنشینان باید به نمایندگی از اعضا فعالیت اقتصادی داشته باشیم این افراد هر کدام سهیمه ارزی دارند که در خوشبینانه‌ترین حالت به ازای هر نفر 30 تا 50 دلار است و حالا بخشنامه صادر کرده‌اند که باید این ارز را برگشت دهید اما از طرف دیگر بخشنامه صادر می‌کنند که صادرات تا یک میلیون دلار از برگشت ارز صادراتی معاف هستند که در مورد مرزنشینان این مسئله رعایت نمی‌شود.
گفت‌وگو از شهرزاد حسینی قهستانی
انتهای پیام/ح
