بحران در یک‌قدمی اکوسیستم آذربایجان غربی؛ ۷ گونه جانوری در خطر انقراض قرار دارند
آذربایجان غربی از لحاظ تنوع اکولوژیکی و ویژگی‌های آب‌وهوایی شرایط را برای رویش انواع گونه‌های گیاهی فراهم ساخته و علاوه بر آن زیستگاه انواع گونه‌های جانوری است که در چند دهه اخیر به‌سبب‌های طبیعی و انسانی مختلف در خطر انقراض قرار گرفته‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، به همه محیط‌هایی که در آن زندگی جریان داشته باشد مانند هوا، آب، اتمسفر، صخره‌ها و گیاهان محیط زیست می‌گویند در واقع مجموعه‌ای از عوامل فیزیکی خارجی و موجودات زنده که با هم در کنش هستند و بر رشد و نمو و رفتار موجودات تأثیر می‌گذارند محیط زیست را تشکیل می‌دهند، مناطقی مانند پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه‌های حیات وحش، مناطق حفاظت‌شده و مناطق شکارممنوع به‌سبب اینکه از ارزش بالایی برای کشور برخوردار هستند تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار گرفته است.
تغییرات زیست‌محیطی سبب به‌هم خوردن نظم اکوسیستم خصوصاً از بین رفتن منابع طبیعی و حیات وحش می‌شود، شدت تخریب محیط زیست در ایران در طول چند دهه اخیر افزایش بیسابقه‌ای یافته و در بسیاری از موارد از دیگر کشورها پیشی گرفته است و ادامه این وضعیت چنان نتایج زیان‌بار در ابعاد مختلف به‌دنبال دارد که حتی جبران آن در صورت امکان بسیار پرهزینه و زمان‌بر است، آلودگی آب‌وهوا، خشک شدن تالاب‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، تخلیه ذخایر آبی زیرزمینی، تخریب مراتع و جنگل‌ها، فرسایش خاک و بیابان‌زایی، نابودی انواع گونه‌های گیاهی و جانوری بخشی از بحران‌های زیست‌محیطی در ایران را تشکیل می‌دهند.
عوامل زیادی در جهان وجود دارد که می‌تواند به اکوسیستم لطمه زده و باعث تخریب آن شود که انسان و بعضاً عوامل طبیعی تأثیرگذار هستند البته باید گفت انسان بیش‌ترین سهم در این امر را دارد چراکه او برای گذران زندگی خود نیاز به استفاده از آب‌وخاک دارد و استفاده بی‌رویه از خاک، استفاده از سموم کشاورزی، چرای بیش‌ازاندازه حیوانات، وجود برخی هورمون‌ها و مواد شیمیایی در آب آبیاری اراضی کشاورزی و دیگر مسبب‌ها سبب فرسایش خاک و در نتیجه از بین رفتن محیط زیست می‌شود.
بنا به گفته برخی از کارشناسان کالایی شدن محیط زیست علت اصلی بسیاری از مشکلات فعلی چه در سطح جهانی و چه ملی است، در روند کالایی شدن همه چیز ارزش اقتصادی پیدا می‌کند و بهقصد فروش و کسب سود وارد چرخه مبادلات می‌شود؛ تغییر کاربری مزارع، باغ‌ها و حتی جنگل‌ها و شالیزارها و تبدیل آن‌ها به ویلا و مناطق مسکونی و فعالیت‌هایی چون بوته‌کنی بهقصد فروش، شکار غیرمجاز، احداث راه و بهره‌برداری از معادن بدون ملاحظات زیست‌محیطی از مصداق‌های بارز و مهم کالایی شدن طبیعت است.
آذربایجان غربی از جمله استان‌های مستعد از لحاظ منابع طبیعی تجدیدشونده است، ویژگی‌های آب‌وهوایی و اقلیمی، تنوع اکولوژیکی و بیولوژیکی، تیپ متنوع اراضی و استعداد خاک شرایط را برای رویش انواع گونه‌های گیاهی خودرو و استقرار و زندگی انواع جانوران وحشی در استان فراهم ساخته است به‌طوری که گونه‌های گیاهی (مرتعی و جنگلی) زیادی در استان رویش دارند. و آذربایجان غربی زیستگاه انواع جانوران و طیور وحشی در کشور محسوب می‌شود.
پارک ملی دریاچه ارومیه یکی از کم‌نظیرترین تالاب‌های جهان بوده و زیستگاه 250 گونه جانوری و دو نوع پوشش گیاهی با محیطی بکر و منحصر به فرد از ارزش اجتماعی و جهانی بالایی برخوردار و تحت حفاظت سازمان حفاظت از محیط زیست است و فقط یک نمونه از اکوسیستم مهم جهان بوده که با توجه به تغییرات آب‌وهوایی و در نتیجه خشکی دریاچه ارومیه و شکار بی‌رویه و غیرمجاز حیوانات درخطر بوده و نگرانی بسیاری از دانشمندان و همچنین مردم ایران را برانگیخته است.
خطر جدی انقراض حیات وحش آذربایجان غربی
رئیس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی می‌گوید: خطر انقراض 7 گونه از حیات وحش استان را تهدید می‌کند که در این میان گونه خروس کولی دشتی به‌شدت در آستانه انقراض قرار دارد و گوزن زرد ایرانی، پلنگ، همستر طلایی، بالابان، اردک سرسفید و افعی البرزی نیز با خطر انقراض مواجه هستند.
امید یوسفی دراین‌باره می‌افزاید: گونه‌های سمندر آذربایجانی، میش‌مرغ، لاکپشت مهمیزدار، عروس‌غاز، خفاش اعم از نعل‌اسبی، مدیترانه‌ای و مهلی، غاز پیشانی‌سفید کوچک، اردک مرمری، دلیجه کوچک، قوچ و میش ارمنی، کل و بز هم جزء جانداران آسیب‌پذیر هستند.
وی تأکید می‌کند: تهیه و تدوین برنامه عمل ملی گونه‌های در معرض خطر انقراض که در آذربایجان غربی شامل پنج گونه (غاز پیشانی‌سفید کوچک، میش‌مرغ، خرس قهوه‌ای، پلنگ و گوزن زرد ایرانی است، در راستای حفاظت از این گونه‌ها انجام می‌شود و تشکیل کارگروه فنی ملی در سازمان محیط زیست با عضویت نمایندگان استانها، تدوین برنامه عمل ملی برای 10 گونه دیگر در دستور کار قرار دارد.
رئیس اداره نظارت بر حیات وحش بیان می‌کند: بر اساس آخرین بررسی‌ها بیش از 58 گونه پستاندار، 300 گونه پرنده و 25 گونه خزنده و دوزیست در آذربایجان غربی زیست می‌کند و این استان بزرگ‌ترین زیستگاه گوزن زرد ایرانی در دنیا محسوب می‌شود همچنین خالص‌ترین نژاد گونه قوچ و میش ارمنی در کشور متعلق به زیستگاه‌های این استان است، آذربایجان غربی دومین زیستگاه بزرگ پرنده غاز پیشانی‌سفید کوچک در دنیا و بزرگ‌ترین زیستگاه پرندگانی همچون میش‌مرغ، زیستگاه جوجه‌آور اردک سرسفید، آنقوت، درنا و فلامینگو در کشور محسوب می‌شود.
گزارش از ثمین کاظمی
انتهای پیام/ش
