هنرمندان صنایع دستی کرمان از دغدغه‌هایشان می‌گویند؛ نبود بیمه و رقابت سخت با صنایع‌دستی بی‌کیفیت وارداتی
هنرمندان صنایع‌دستی کرمان از دغدغه‌هایشان می‌گویند از نبود بیمه، تامین مواد اولیه و وجود صنایع‌دستی بی‌کیفیتی که با قیمت‌های پایین خود بازار رقابت سختی ایجاد کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمان، 20 خرداد روز جهانی صنایع‌دستی است؛ روزی متعلق به دنیای پر نقش و نگار دست بافته‌ها و جلوه‌هایی که عاشقانه خلق شده‌اند و ارزش آنها به اندازه‌ای است که نمی‌توان قیمتی را برای شان متصور شد. می‌توان در ذره ذره آنها عشق را لمس کرد و قصه دل خالقش را خواند. رنگ‌ها و نقش‌هایی که انگار لب به سخن می‌گشایند و داستانی شنیدنی را روایت می‌کنند؛ کافیست گوش جان داشته باشی و به این روایت دل بسپاری.
امروز روزی برای ارج نهادن به آثار هنری است که بازگو کننده روح ملت‌ها و اقوام است. روزی برای بوسه‌زدن به دستان زنان و مردانی که با ذوقی سرشار، آثاری را خلق می کنند که خاص سرزمین مادری‌شان است و این هنر گرانقدر را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کنند تا پایدار بماند و بر صفحه روزگار بدرخشد.
10 ژوئن سال 1964 میلادی نخستین همایش جهانی صنایع‌دستی در نیویورک برگزار شد و تاریخ تاسیس شورا به عنوان روز جهانی صنایع‌دستی در نظر گرفته شد؛ ایران در سال 1347 خورشیدی برابر با 1968 میلادی به عضویت این شورا درآمد و در مجمع آسیا و اقیانوسیه فعالیت خود را آغاز کرد.
در دنیای خشن امروز صنایع‌دستی یعنی دمیدن روح لطافت به این زندگی خشن و انسان تا هست لطافت را می‌خواهد و صنایع دستی این نیاز مبرم انسان را برآورده می‌کند. یکی از خصوصیات صنایع‌دستی این است که این صنعت حاصل روح ملت‌ها و آئین فرهنگ ملی کشورهاست که به سادگی با رجوع به آمار صنایع دستی کشورها به روحیه مردم آن کشورها می‌توان پی برد.
توجه به این صنعت در حال حاضر، نه تنها ما را با گذشته مردمان در هر منطقه پیوند می‌دهد، بلکه در حد مقدور می‌تواند ما را در همان جو و محیطی قرار دهد که انسان ماشین‌زده امروز از آن جدا مانده است.
برای این صنعت، نمی‌شود قدمتی در نظر گرفت. چرا که از زمانی که انسان بوده، ابزارهای دست‌ساز او هم بوده است. با گذشت زمان این صنایع شکل زیباتر و پیچیده‌تری به خود گرفته‌اند و امروزه به عنوان ارزشمندترین آثار هنری در دنیا شناخته می‌شوند.
کرمان از جمله استان‌هایی است که صنایع‌دستی متعدد و فروان و متنوعی دارد و هنرمندان زیادی در این حوزه فعالیت می‌کنند و مشاهده رد پای صنایع‌دستی کرمان حتی در ضرب‌المثل‌های کشورمان نشان از قدمت و اصالت صنایع‌دستی این خطه دارد.
قالی‌بافی
فرش کرمان از جمله مهمترین صنایع‌دستی استان است که آوازه شهرت آن را باید در سطح جهانی جستجو کنیم. نقش و رنگ فرش دستباف کرمان به اعتبار برخورداری از نوعی ذوق و اندیشه انسانی تکامل یافته در گذر زمان دارای ارزش هنری استثنایی شده و تاثیر عوامل رنگ و نقش بر درونی‌ترین عواطف و احساسات بشری چه در ایجاد یاس و اندوه و شادی و چه به صورت انگیزه‌هایی در بر انگیختن شور زندگی و حس زیبایی‌شناسی به اثبات رسیده و شاید مهمترین عوامل ماندگاری فرش ایرانی طرح و نقش منحصر به فرد آن است.
در زمان‌های نه‌چندان دور جهت تسریع در عملیات بافت و ایجاد تنوع و تاثیر موسیقی بر روحیه بافندگان آوازهای نقشه‌خوانی رواج داشته و شخصی با عنوان نقشه‌خوان با آوازهای محلی نقشه را برای بافندگان می‌خوانده و روزگاری صدای نقشه خوانی قالی بافان کرمانی در خانه‌های روستایی و کوچه و برزن کرمان به گوش می‌رسید و هنوز هم اگر با گوش دل قالی کرمان را به نظاره بنشینی صدای نقش خوان را می‌شنوی که:
«توش ترمه، چهره پیش آمد چهره پیش رفت دو تا آخرش چینی هر چی موند یشمی، پوشکی قهوه پیش آمد، سه تا قهوه به دو تا رفت، پشتش چهار تا لاکی، لاکی پیش آمد لاکی یکی داد یکی چیند توش چهره»
یکی از بانوان بافنده فرش کرمان با بیان اینکه بیش از 28 سال است که در این حوزه فعالیت دارد گفت: حدود 15 سالی است که آموزش در این حوزه را هم انجام می‌دهد.
وی با اشاره به مشکلات بافندگان فرش کرمان بیان کرد: هر چند خود من بیمه هستم اما افراد زیادی را می‌شناسم که در این حوزه فعال بوده اما با مشکل بیمه روبه‌رو هستند.
این بافنده فرش کرمان با بیان اینکه برای فروش محصولاتمان بازار خوبی وجود ندارد و برای فروش محصولات خود با مشکل روبه‌رو هستیم افزود: به نظر می‌رسد که شرایط اقتصادی استقبال مردم از خرید فرش‌های دستباف را کمتر کرده است.
مسگری
مسگری صنعت دیگری است که در کرمان رواج دارد و وجود معادن مس در این استان باعث شده که این هنر از دیرباز در کرمان جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
هنوز هم خیلی از بزرگترها صدای چکش‌ها را در بازار مسگران کرمان به خاطر دارند اما این روزها تنها یک مجسمه مرد مسگر در ابتدای بازار مسگران به جا مانده و مغازه‌هایی که در آن کمتر حاصل دست هنرمندان و صنعتگران کرمانی را مشاهده می‌کنیم؛ هر چند این روزها دیگر خبری از صدای استاد مسگر بر دیگ‌های مسی نیست و بازار در سکوتی مطلق بی‌رونق‌تر از همیشه به نظر می‌رسد اما وجود صنایع‌دستی غیر بومی بعضا از دیگر کشورها در دل بازار بزرگ کرمان بیش از هر چیز قلبت را به درد می‌آورد.
یکی از هنرمندان قلمزنی مس در کرمان با اشاره به اینکه ده‌ها سال است که در این حوزه فعالیت می‌کنند گفت: در سال‌های اخیر یکی از مشکلات بزرگی که هنرمندان و صنعتگران ما را با مشکل روبه‌رو کرده است واردات بی‌رویه صنایع‌دستی ارزان قیمت از کشورهایی چون چین و هندوستان است.
وی با اشاره به دیگر مشکلات هنرمندان این حوزه بیان کرد: مهمترین مشکلاتی که هنرمندان صنایع‌دستی کرمان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند نبود بیمه است و تعداد زیادی از هنرمندان و صنعتگران با این مشکل روبه‌رو هستند.
این هنرمند قلمزنی مس در کرمان نبود مواد اولیه را از دیگر مشکلات فعالان این حوزه برشمرد و افزود: ما در استان کرمان معدن مس داریم اما صنعتگران این حوزه در کرمان از وجود آن بی‌نصیب هستند.
وی با بیان اینکه خورده فروشی مس برای هنرمندان و صنعتگران در کرمان وجود ندارد تصریح کرد: مس معادن کرمان مستقیم به تهران رفته و هنرمندان و صنعتگران کرمانی مجبورند مس مورد نیاز خود را از تهران با قیمت و زحمت بیشتری خریداری کنند.
این هنرمند کرمانی با اشاره به اینکه در این حوزه حرف اول را علاقه می‌زند و باید با عشق در این حوزه کار کنیم چرا که حمایتی از سوی دولت از هنرمندان نمی‌شود گفت: همه حمایت‌ها در حد شعار است و هنوز نتوانسته‌اند حتی مشکل بیمه ما را حل کنند.
پته‌دوزی
هر چند آمار رسمی تعداد هنرمندان پته‌دوز شهر کرمان را چیزی در حدود 90 هزار نفر عنوان می‌کند اما به جرات می‌توان گفت کمتر دختر و زنان کرمانی است که با نخ و سوزن بر دل شال‌های رنگارنگ پته از سرخ و سفید تا فیروزه‌ای نقش نزده باشد و شاید آمار غیر رسمی هنرمندان کرمان را بتوان به اندازه تمامی زنان و دختران اصیل این آب و خاک دانست که از نسلی به نسل دیگر این میراث هنری را منتقل می‌کنند.
پته‌دوزی یکی از زیباترین و قدیمی ترین سوزن دوزی‌های سنتی ایران است که در تاریخ گذشته فرهنگی کرمان ریشه عمیقی دارد. شال پته‌دوزی دارای ظرافت و زیبائی خاصی است که از سوزن‌دوزی‌های ظریف پوشیده شده است و تنها در کنار طرح‌های دوخته شده فضای بسیار کمی از زمینه به صورت ساده باقی می‌ماند و گاهی هم تمام زمینه سوزن‌دوزی شده و گوئی زمینه‌ای در کار نیست.
یکی از هنرمندان پته‌دوز کرمان با اشاره به مشکلات هنرمندان این حوزه گفت: متاسفانه این هنر در سطح کشور آن طور که باید شناخته شده نیست و گردشگرانی که به کرمان می‌آیند از پته کرمان شناخت درستی ندارند.
وی با بیان اینکه باید برای معرفی صنایع دستی کرمان به گردشگران و مردم دیگر نقاط کشور تلاش بیشتری شود افزود: پته‌دوزی یکی از هنرهای دستی اصیل کرمان است که ریشه در تاریخ و تمدن غنی زنان این سرزمین دارد.
میزانی مسئول آموزش و توسعه و ترویج معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان کرمان با اشاره به اینکه وضعیت صنایع‌دستی در استان کرمان بسیار بهتر گذشته شده و تعداد و تنوع زیادی پیدا کرده است اظهار داشت: اقدامات حمایتی خوبی از هنرمندان این حوزه در استان آغاز شده و خوشبختانه هنرمندان ما با سلیقه روز آشنا شده و به محصولات خود جنبه کاربردی بیشتری داده‌اند تا بتوانند وارد سبد خانوارها بشود.
وی با اشاره به اهمیت نوآوری در حوزه صنایع‌دستی و حضور و فعالیت کسانی با تحصیلات آکادمیک در این حوزه گفت: ورود علم و آمیخته شدن آن با تجربه اتفاقات خوبی را در این حوزه در استان کرمان رقم زده و به بروز و ظهور خلاقیت در این حوزه کمک کرده است.
مسئول آموزش و توسعه و ترویج معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان کرمان با اشاره به اینکه در داخل کشور به دنبال بازارهای خوبی برای صنایع‌دستی نباید باشیم افزود: قدرت خرید مردم در این حوزه زیاد خوب نیست و قیمت بالای این محصولات باعث شده که بازار خوبی در داخل کشور نداشته باشد.
وی با بیان اینکه برای پیدا کردن بازارهای خوب در این حوزه باید به دنبال خریدارانی در خارج از کشور باشیم گفت: البته این مسئله به ترویج و اشاعه فرهنگ غنی ما در سطح دنیا هم کمک می‌کند.
میزانی با اشاره به اینکه شرکت در نمایشگاه‌های جهانی به هنرمندان و صنعتگران ما کمک می‌کند بیان کرد: البته برای حضور در چنین نمایشگاه‌هایی نیاز است که این هنرمندان و صنعتگران بنیه مالی خوبی داشته باشند.
وی با بیان اینکه بیمه مهمترین مشکلات هنرمندان در این حوزه است و سهمیه بیمه تامین اجتماعی استان کرمان در این حوزه تمام شده افزود: امکان بیمه شدن افراد جدید و یا هنرمندان و صنعتگرانی که به هر دلیل تاکنون بیمه نشده‌اند و یا بیمه آنها قطع شده در حال حاضر وجود ندارد.
مسئول آموزش و توسعه و ترویج معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان کرمان با اشاره به بیمه جدیدی که در حال حاضر برای این هنرمندان وجود دارد گفت: این بیمه با بیمه تامین اجتماعی قابل مقایسه نیست و رفع مشکل هنرمندان این حوزه باید در سطح رایزنی شود.
وی با اشاره به اقدامات حمایتی دیگری که هنرمندان این حوزه انجام می‌شود بیان کرد: سال گذشته 745 طرح به بانک‌های استان معرفی شد هنرمندان صنایع دستی کرمان موفق شدند بیش از 42 میلیارد ریال وام کم بهره دریافت کنند.
میزانی با اشاره به اینکه در استان کرمان از سال 95 ایجاد بازارچه دائمی صنایع‌دستی در کاروانسرای گنجعلیخان کرمان آغاز شد گفت: ایجاد این بازارچه با هدف احیاء بناهای تاریخی و کارگاه‌های تولیدی صنایع‌دستی با هم اتفاق افتاد و در حال حاضر در این کاروانسرا انرژی واقعی کارگاه‌های تولید صنایع‌دستی جریان دارد.
وی با تایید اینکه برخی از مصنوعات مسی و صنایع‌دستی که در بازار و فروشگاه‌های کرمان به فروش می‌رسد تولید خود استان نیست تصریح کرد: فروش محصولات دیگر استانها مشکل زیادی ایجاد نمی‌کند اما مشکل جایی بیشتر به چشم می‌خورد که صنایع دستی بی‌کیفیتی از دیگر کشورها در فروشگاه‌های صنایع‌دستی ما به فروش برسد که متاسفانه به واسطه قیمت پایین آنها استقبال و بازار فروش بهتری هم دارد.
صنایع‌دستی، حاصل روح ملت‌ها و دستاورد هنرهای آموخته از نسلی به نسل دیگر است. بنابراین، صنایع‌دستی تنها کالایی برای مبادله نیست، بلکه خصوصیات فرهنگی و ویژگیی‌های قومی، از طریق این کالا مبادله می‌شود و نوعی ارتباط فرهنگی در میان جامعه‌ها پدید می‌آورد.
صنایع‌دستی، روایتگر صنعت و هنر نیاکان و بیانگر هنر و ذوق مردم هر کشور است و در روزگاران کهن، به‌عنوان صنعت تمام عیار عهد خویش حضور داشته است. صنایع‌دستی، سفیران فرهنگی یک قوم و قبیله‌اند که هیچ‌گاه از گزارش پیام خود دست نمی‌کشند.
صنایع‌دستی، تجلی‌گاه بخش قابل ملاحظه‌ای از هنر وخلاقیت اقوامی است که با این صنایع سر و کار دارند. صنایع‌دستی، در گذشته، بیش و کم، روایتگر زیبایی و حقیقتی بوده که آدمی همواره در جست و جوی آن است.
انتهای پیام/ح
