گزارش تسنیم| علت عدم حضور ترکمنستان در رویدادهای سیاسی پیش‌رو در آسیای مرکزی
به رغم مطرح شدن شایعاتی مبنی بر بیماری احتمالی بردی‌محمداف، عدم عضویت ترکمنستان در سازمان همکاری شانگهای به دلیل اتخاذ سیاست بی‌طرفی و عدم عضویت در سیکا، اصلی‌ترین علت عدم حضور این کشور در دو نشست پیش‌رو است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، آسیای مرکزی در هفته پیش رو میزبان دو رویداد بزرگ سیاسی و دیپلماتیک جهانی است. نخست، نوزدهمین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که 13 و 14 ژوئن در بیشکک، پایتخت قرقیزستان برگزار می‌شود و پس از آن پنجمین اجلاس کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسیا (سیکا) که روزهای 15 و 16 ژوئن در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار خواهد شد. مهم‌ترین مهمانان این دو رویداد بزرگ روسای جمهور چین و روسیه، و همچنین نخست‌وزیر هندوستان هستند. دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان نیز قرار است در هر دو نشست شرکت کند. دیگر بازیگران مهم منطقه‌ای نظیر ترکیه و پاکستان نیز اظهار داشته‌اند در سطح رئس‌جمهور و نخست‌وزیر در یک اجلاس، به ترتیب در نشست‌های سیکا و شانگهای شرکت خواهند کرد.
همه کشورهای آسیای مرکزی در تکاپوی برگزاری این دو رویداد و برگزاری دیدارها و رایزنی‌های سیاسی با کشورها و مقامات حاضر در حاشیه نشست‌های مذکور هستند. در این رویدادها 4 جمهوری آسیای مرکزی از جمله قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان و قرقیزستان در بالاترین سطح، یعنی ریاست جمهوری شرکت می‌کنند. در حاشیه این نشست‌ها نیز روسای جمهور این کشورها دیدارهایی را با مقامات ایران، روسیه، چین، هند و ترکیه ترتیب داده‌اند. با این حال ترکمنستان تاکنون هیچ خبری مبنی بر حضور در این دو اجلاس نداده است.
ترکمنستان به دلیل اتخاذ سیاست بی‌طرفی عضویت در هر گونه پیمان و سازمان دوجانبه و چندجانبه امنیتی و نظامی را تاکنون رد کرده است. از همین جهت هم در هیچ یک از ترتیبات امنیتی منطقه‌ای آسیای مرکزی از جمله سازمان پیمان امنیت جمعی و سازمان همکاری شانگهای نه عضو کامل و نه حتی عضو ناظر هم نیست. با این حال در نشست‌های پیشین سازمان همکاری شانگهای در کنار نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی مهمان نظیر آسه‌آن، سازمان کشورهای مستقل مشترک المنافع و سازمان ملل متحد، در سطوح پایین در نشست‌های این سازمان شرکت می‌کرد. در نشست پیش‌روی این سازمان در بیشکک نیز انتظار آن می‌رفت زمانی که سران کشورهای ناظر و حتی نمایندگان سازمان‌های میزبان نظیر سازمان ملل حضور دارند، ترکمنستان نیز در سطوح پایین‌تر حضوری به هم رسانده و از غافله دیدارهای دیپلماتیک در این جریان بهره ببرد. با این حال هیچ منبع ترکمنستانی تاکنون خبری در این زمینه نداده است.
با این حال ترکمنستان خبری از حضور در نشست کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز آسیا (سیکا)، که در آن هم هر 4 جمهوری آسیای مرکزی در سطح روسای جمهور حضور دارند، نداده است. با وجود آن که 29 کشور آسیایی عضو این سازمان هستند و 7 کشور آسیایی و غیرآسیایی دیگر عضو ناظر، و 5 سازمان بین‌المللی و منطقه‌ای ناظران این کنفرانس هستند، ترکمنستان در میان 10 کشوری است که همچنان عضو این کنفرانس نشده‌اند. قبرس، گرجستان، کویت، مالدیو، نپال، عمان، سنگاپور، تایوان و یمن 9 کشور دیگری هستند که همچون ترکمنستان تاکنون عضو این کنفرانس نشده‌اند.
در کنار این موارد به رغم آن که ترکمنستان عضو هیچ یک از دو سازمان مذکور نیست و دلایل منطقی برای عدم حضور در این دو نشست دارد، شایعاتی در خصوص بیماری قربانقلی بردی‌محمداف نیز مطرح می‌شود. طی هفته‌های اخیر شایعات بسیاری در شبکه‌های اجتماعی ترکمنستان و به ویژه در میان اپوزوسیون این کشور مبنی بر شدت گرفتن بیماری رئیس‌جمهوری این کشور مطرح شده است. در این شایعات سفرهای پنهانی بردی محمداف به ترکیه و حضور پزشکان کشورهای مختلف در عشق‌آباد به عنوان دلایل احتمالی این ادعا مطرح شده است.
با این حال مقامات ترکمن علت حضور پزشکان خارجی در ترکمنستان را مداوای بیماری مادر بردی‌محمداف و نه خود او عنوان کرده بودند. مقامات امنیتی ترکمنستان نیز توزیع این شایعات را عمدتا به مهاجرین کاری ترکمن نسبت داده‌اند. اما برگزاری همایش‌های مقابله با شایعات بیماری رئیس‌جمهور ترکمنستان در استان‌ها و ولایت‌های مختلف این کشور که در آن تقریبا عمده مقامات این کشور به جز بردی‌محمداف شرکت کرده بودند، شائبه‌ها را در این زمینه تقویت کرده است.
پیش از این در سال‌های گذشته همچون 2016 و 2013 نیز شاهد ترویج شایعاتی درباره بیماری احتمالی رئیس‌جمهور ترکمنستان و بروز سوالاتی در خصوص جانشین احتمالی وی مطرح شده بود که با دیده شدن مجدد بردی‌محمداف در انظار عمومی، فروکش کرده بودند. طی روزهای اخیر نیز خبرگزاری دولتی ترکمنستان خبرهایی درباره رئیس‌جمهوری این کشور از جمله تقدیر از دانشمندان جوان و خیرمقدم در کنفرانس جامعه علمی این کشور منتشر کرده است، اما همچنان خبری از حضور وی در انظار عمومی نیست.
به هر ترتیب، عدم حضور ترکمنستان در اجلاس‌های سیکا و شانگهای بیش از آن که به هر کدام از شایعات مربوط به بیماری رئیس‌جمهوری این کشور مربوط باشد، به دلیل عدم عضویت این کشور در سازمان‌های مذکور است.
گفتنی است ترکمنستان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در زمان ریاست جمهوری صفرمراد نیازوف، اعلام کرد سیاست بی‌طرفی بین‌المللی را در پیش خواهد گرفت و در تاریخ 12 دسامبر سال 1995 طی قطعنامه 50-80 مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بی‌طرفی ترکمنستان با اتفاق آراء به تصویب رسید. از آن سال به بعد روز 12 دسامبر به عنوان روز بی‌طرفی در ترکمنستان نامگذاری شده است.
انتهای پیام/
