گزارش تسنیم | اعتراضات به انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، پس از برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری قزاقستان، قاسم ژومارت توکایف به عنوان دومین رئیس جمهور این کشور پس از فروپاشی شوروی انتخاب شد. نتایج انتخابات همانند سایر انتخابات ریاست جمهوری در این کشور بود اما این انتخابات از یک منظر قابل توجه بود و آن هم استعفای ناگهانی نورسلطان نظربایف از ریاست جمهوری در ماه مارس و انتخاب سریع قاسم ژومارت توکایف رئیس مجلس به عنوان سرپرست ریاست جمهوری و در نهایت عدم حضور نظربایف در انتخابات ریاست جمهوری. نظربایف در تاریخ 23 آوریل در کنگره فوق العاده حزب حاکم نوراوتان که در پایتخت این کشور نورسلطان که تا یک ماه پیش از آن آستانه نامیده میشد درباره تصمیم خود صحبت کرد. او توکایف را معاونی وفادار که همواره از تمامی ابتکارات و طرح های نظربایف حمایت کرده و نیز سیاستمداری باتجربه و مدرن و نیز شهروندی محترم نام برد. نظربایف خاطرنشان ساخت که کاملا به توکایف اعتماد دارد و پیش از خروج از مقام ریاست جمهوری به متد سه سال پیگیر اجرای این ایده بوده است.

انتخاب توکایف از سوی نظربایف چندان باعث شوکه شدن فعالان سیاسی قزاقستانی نشد چرا که توکایف همیشه وفاداری شخصی اش به نظربایف را اعلام کرده است. همانگونه که نظربایف نیز در ماههای اخیر اشاره کرده است، توکایف از منظر دیپلماتیک فردی مشهور در سطح جهانی است چرا که در سال 2011 موفق شد به عنوان مدیرکل نمایندگی سازمان ملل در ژنو انتخاب شود. علاوه بر این، وی تاکنون با رسوایی یا مجادله بزرگی مواجه نشده و هر چند اکثریت مردم وی را تحسین نمی کنند اما دست کم از وی نیز متنفر نیستند. با این وجود انتخاب توکایف مشکلات خاصی را ایجاد کرده که می تواند باعث شود با مسائل بالقوه ای روبرو شود. به عنوان مثال وی هیچ پایه قدرت خاصی از خود ندارد و در داخل قزاقستان به عنوان یک تکنوکرات بدون کاریزمای شخصیتی معروف است که تمامی موفقیتهایش را مدیون و وابسته به نظربایف می باشد. مهمتر از همه اینکه توکایف اکنون 66 ساله است و با راهبرد نظربایف جهت انتقال قدرت به نسل جوان چندان تناسبی ندارد.

در انتخابات 9 ژوئن توکایف نزدیک به 71 درصد کل آرا را در رقابت با 6 نامزد دیگر که سه نفرشان از سوی احزاب حامی دولت شامل آک ژول، آیول و حزب کمونیست مردم قزاقستان و سه نامزد از سوی انجمن های مدنی معرفی شده بودند کسب کرد. 4 نفر از نامزدهای شکست خورده انتخابات کمتر از 2 درصد آرا را کسب کردند. تنها امیرژان کوسانوف که به طور گسترده ای به عنوان تنها نامزد واقعی اپوزیسیون معرفی میشد توانست 16 درصد از کل آرا را به دست آورد. حاشیه پیروزی توکایف قطها بزرگ بوده اما نه در مقایسه با نظربایف. در سال 1999 نظربایف با 81 درصد آرا، در سال 2011 با 95 درصد و در سال 2015 نیز با 97 درصد از کل آرا به عنوان پیروز انتخابات اعلام شد. کوسانوف در واکنش به نتایج انتخابات گفت این حقیقت که اپوزوسیون توانسته به جایگاه دوم در انتخابات دست یابد، خود یک دستاورد بزرگ است. او همچنین با  اشاره به ضرورت اتحاد نیروهای اپوزوسیون سیاسی قزاق، تاکید کرد که اگر او نامزد ائتلافی از احزاب اپوزوسیون قزاقستان بود، می‌توانست سهم بسیار بیشتری از آراء را به دست آورد. او در نهایت بدون اعتراض به نتایج انتخابات به توکایف، رئیس‌جمهور این کشور بابت پیروزی تبریک گفت. آرای کسب شده از سوی کوسانوف باعث شده که در فضای داخلی قزاقستان نسبت به اقتدار کافی توکایف سوالاتی مطرح شود. خصوصا با توجه به این نکته که اکثریت فعالان اپوزیسیون در قزاقستان شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را تحریم کرده بودند.

سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) انتقادهای خود را از نحوه برگزاری انتخابات در قزاقستان اعلام کرد، در مقابل نیز ناظرانی که توسط سازمان همکاری شانگهای (SCO) و سازمان کشورهای مشترک المنافع (CIS) بر انتخابات نظارت داشتند از نحوه برگزاری آن بسیار ستایش کردند. با این حال، بزرگترین چالش ریاست جمهوری توکایف از سوی جامعه بین المللی که او را به عنوان جانشین طبیعی و قانونی نظربایف به رسمیت می شناسد نیست، بلکه از سوی جامعه قزاقستان است. از حدود سه ماه پیش که نظربایف با وجود استعفا از مقام ریاست جمهوری همچنان بر ریاست حزب حاکم نوراوتان باقی ماند این کشور با اعتراضات خیابانی بسیاری روبرو بوده است. اکثر این اعتراضات در شهر نورسلطان و نیز آلماتی پایتخت سابق قزاقستان که بزرگترین شهر این کشور است صورت گرفته است. اعتراضات در روزهای 1 و 9 مه که همزمان با تعطیلات ملی قزاقستان بود با شدت بیشتری اتفاق افتاد و تنها در روز برگزاری انتخابات بیش از 500 معترض از سوی پلیس بازداشت شدند. برخی از روزنامه نگاران مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و با توجه به فیلم های منتشر شده  به نظر می رسد که پلیس از اقدامات خشونت آمیز متعددی برای سرکوب اعتراضات استفاده کرده است.

مقامات دولتی مختار آبلیازوف بانکدار سابق و از مخالفین سیاسی نظربایف که هم اکنون در فرانسه زندگی می کند را به ایجاد تنش و درگیری در این کشور متهم کردند. در سال 2017 دادگاهی در قزاقستان آبلیازوف را به اتهام فساد مالی به 20 سال زندان محکوم کرد. سال گذشته نیز وی به اتهام همکاری در مرگ یک تاجر در سال 2004 به حبس ابد محکوم شد. در مارس 2018 نیز حزب انتخاب دموکراتیک قزاقستان که وابسته به آبلیازوف است از سوی مقامات قزاقستان غیرقانونی اعلام شد. آبلیازوف بارها با انتشار ویدئوهایی در یوتیوب از مردم قزاقستان خواسته است تا به خیابان ها بروند و به نتیجه از پیش تعیین شده انتخابات ریاست جمهوری اخیر و نیز فسادهای متعدد نظربایف و خانواده اش اعتراض کنند. در مقابل نیز مقامات دولتی قزاقستان دسترسی به پیام‌رسان‌های موبایلی تلگرام و واتس‌اپ را از یک روز پیش از انتخابات محدود کردند. بر این اساس دسترسی به تلگرام از صبح روز شنبه یک روز قبل از انتخابات در این کشور محدود شد. در همین راستا برای نخستین بار کاربران با مشکلاتی نیز در اتصال به پیام‌رسان واتس‌اپ مواجه شدند. دسترسی به شبکه‌های اجتماعی به ویژه فیسبوک، یوتیوب، اینستاگرام و VK نیز محدود شد.

با این حال، مشکلات واقعی قزاقستان ناشی از میزان کم رشد اقتصادی این کشور که از سال 2014 به بعد آغاز شد همراه با افزایش تقاضای مردمی برای برابری و عدالت اجتماعی شرایط سختی را برای توکایف ایجاد کرده است. توکایف در نخستین سخنرانی خود پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهور قزاقستان اولویت‌های اصلی خود را برای حل چالش های مجود در جامعه اعلام کرد. این اولویت‌ها عبارتند از: نها عبارتند از:
1) افزایش درآمد خانوار؛
2) مبارزه با فساد؛
3) اصلاح قوه قضائیه و اجرای قانون؛
4) ایجاد مشاغل جدید با دستمزد مناسب؛
5) ارائه مسکن کافی؛
6) اجرای سیاست های اجتماعی منصفانه؛
7) ترویج توسعه منطقه ای؛
8) حفاظت از ارزش های سنتی؛
9) پیگیری یک سیاست خارجی متعادل و چند بعدی؛
10) جوانگرایی.
توکایف در همین راستا سال 2019 را سال جوانان نامیده و دستور داده تا شورای ملی اعتماد عمومی با حضور سازمانهای جوانان تشکیل شود. همچنان باید منتظر ماند که توکایف چگونه می تواند بدون اصلاحات اساسی در سیستم سیاسی که همچنان تحت نفوذ و سیطره نظربایف قرار دارد تغییراتی را در قزاقستان انجام دهد.

انتهای پیام /