خیانت یا حمایت؛ حذف ارز دولتی کاغذ چه‌تأثیری بر بازار آشفته آن دارد؟
هر روز خبر جدیدی از بازار کاغذ منتشر می‌شود: کشف انبارهای احتکار، افزایش بی‌رویه قیمت و تلاش برای ساماندهی بازار. حالا دیروز اعلام شد که کاغذ از گروه کالایی یک خارج شده است. پرسش اصلی این است؛ حذف ارز دولتی کاغذ چه‌تأثیری بر بازار آشفته آن دارد؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، 41 روز از انتشار خبری به‌نقل از حسین انتظامی در سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره ارز اختصاصی به کاغذ می‌گذرد، خبری که در آن رئیس کارگروه کاغذ از ادامه اختصاص ارز 4200تومانی به کاغذ نشر و مطبوعات در سال جاری سخن گفته و بر نقش نظارتی وزارت ارشاد بر این حوزه تأکید کرده است، اما نکته جالب ماجرا این بود که در این خبر هیچ اشاره به باقی ماندن کاغذ در فهرست کالاهای اساسی نشد.
پیشینه اعلام این خبر این بود که در جلسه‌ای که با حضور جهانگیری معاون اول رئیس جمهور برگزار شد، مقرر شد بانک مرکزی مبلغ 80 میلیون یورو ارز برای کاغذ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص دهد که از این میان 40 میلیون به معاونت فرهنگی برای کاغذ چاپ و نشر و 40 میلیون به معاونت مطبوعاتی برای کاغذ مطبوعات اختصاص یافت و کاغذ رسماً از فهرست کالاهای اساسی خارج شد. با خروج کاغذ از فهرست کالاهای اساسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کاغذ مورد نیاز صنوف تحت پوشش خود را از این یارانه 80میلیون یورویی با ارز 4200تومانی تأمین خواهد کرد و تمامی واردکنندگان می‌توانند برای پاسخ به دیگر مصرف‌کنندگان کاغذ (غیر از ناشران و مطبوعات) کاغذ با ارز آزاد و نیمایی وارد کنند؛ البته این موضوع رسانه‌ای نشد.
پس از آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تغییراتی نیز در نقش نظارتی خود وارد کرد، از آن جمله تفکیک کارگروه به دو حوزه معاونت فرهنگی و معاونت مطبوعاتی برای پیگیری کاغذ نشر و کاغذ مطبوعات بود. کارگروهی که در معاونت فرهنگی به‌ریاست محسن جوادی تشکیل شده بود، در اطلاعیه‌ای از تمامی واردکنندگان خواست در صورت تمایل برای واردات کاغذ چاپ و نشر اقدام به ثبت‌نام کنند. از دل این اطلاعیه بنا به گفته دهقانکار مشاور اجرایی معاونت فرهنگی 24 واردکننده ثبت‌نام کردند تا 150 هزار تن کاغذ چاپ و تحریر به کشور وارد شود، در نهایت پس از بررسی‌ها چهار واردکننده برای واردات شش‌هزار و 300 تن کاغذ چاپ و تحریر تأیید شدند.
از سوی دیگر، 23 خرداد ماه درست یک ماه بعد از اعلام باقی ماندن ارز 4200تومانی برای کاغذ، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، تأمین و توزیع تنظیم بازار وزارت صمت، در نامه‌ای به مدیرکل سیاست‌گذاری‌های ارزی بانک مرکزی، تاریخ اخذ مابه‌التفاوت ریالی از کالاهای اساسی و ضروری را که گروه ارزی آنها به گروه دو انتقال یافته اعلام کرد. در این نامه صریحاً قید شده است که کاغذ، کره و حبوبات از فهرست کالاهای اساسی خارج شده و این بخشنامه بعد از اتمام ماه رمضان در تمام گمرکات در حال اجراست.
انتشار این نامه نوعی سردرگمی به‌همراه داشت، از یک سو وزارت ارشاد اعلام کرده بود که کاغذ ارز 4200تومانی می‌گیرد و از سوی دیگر بخشنامه‌ای صادر شده بود که کاغذ را از کالاهای اساسی خارج می‌کرد، کلامی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، تأمین و توزیع تنظیم بازار وزارت صمت دراین‌باره به خبرنگار تسنیم گفت: کاغذ دولتی در اختیار وزارت ارشاد است، اما کاغذ از کالاهای اساسی خارج شده است.
پیگیری‌های ما از کارگروه کاغذ برای بررسی این موضوع به نتیجه خاصی منجر نشد و نهایتاً ایوب دهقانکار از آن اظهار بی‌اطلاعی کرد، اما روز گذشته علی واضحی یکی از واردکنندگان بازار کاغذ گفت که کاغذ از فهرست کالاهای اساسی مشمول ارز دولتی خارج شده و تنها تناژ محدودی (80 میلیون یورو) برای کاغذ فرهنگی در اختیار وزارت ارشاد است که می‌تواند با ارز دولتی وارد شود. مابقی مصرف‌کنندگلان کاغذ می‌توانند از بازار کاغذ را تهیه کنند.
خروج کاغذ از فهرست کالاهای اساسی به‌باور بسیاری از کارشناسان و مصرف‌کنندگان کاغذ اگرچه دیرهنگام بود ولی اقدامی درست است که می‌تواند بازار آشفته و پرتلاطم ماه‌های اخیر کاغذ را در ماه‌های پیشِ‌رو بهبود بخشد. از سوی دیگر ناشران و مطبوعات نیز می‌توانند در تناژ محدود از ارز دولتی در اختیار ارشاد بهره‌مند شوند.
ابوالفضل روغنی گلپایگانی، دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفت: مدت زیادی بود که دولت به‌دنبال خروج کاغذ از فهرست کالاهای اساسی است، دولت باید بداند که شترسواری دولادولا نمی‌شود، مدت‌هاست می‌خواهند ارز 4200تومانی را برای کاغذ حذف کنند، اما از فضای انتقاداتی که ممکن است از سوی مطبوعات و رسانه‌ها ایجاد شود، واهمه دارند.
وی ادامه داد: اختصاص ارز 4200تومانی برای کاغذ اشتباه بود، حرف من دغدغه شخصی نیست، حرف ملی است، من منابع ملی کشور را در نظر می‌گیرم، کشوری که در تحریم است اگر ارز 4200تومانی دارد، اولویت اختصاص آن به کدام است، غذا، دارو یا کاغذ؟
روغنی حذف ارز 4200تومانی برای کاغذ را موجب ایجاد رقابت در کشور برای تولید دانست و گفت: بسیاری از ما انتظار دارند که در شرایط نابرابر رقابت با واردات به تولید دست بزنیم؟ مگر آن ارز 4200تومانی را به تولیدکنندگان برای واردات مواد اولیه می‌دهند؟ که اگر هم می‌دادند اشتباه بود، به‌نظر من اصلاً اختصاص ارز دولتی به کاغذ اشتباه است. اگر چنین وزنه‌هایی از پای تولیدکنندگان برداشته شود می‌توان رقابت را عادلانه‌تر کرد.
دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا خروج کاغذ از فهرست کالاهای اساسی را زمینه کاهش قیمت کاغذ در بازار آزاد دانست و گفت: وقتی ارز 4200تومانی برداشته شود و تنها به مصرف کاغذ فرهنگی برسد، در بازار تعادل ایجاد می‌شود، فاصله زیاد ارز دولتی با ارز مبادله‌ای رانت ایجاد می‌کند، در عین حال مطبوعات کدامشان در یک سال گذشته توانسته‌اند در بازار کاغذ با قیمت دولتی تهیه کنند؟ قیمت کاغذ مطبوعات در بازار با ارز دولتی باید بین 3 تا 3 هزار و 500 تومان باشد؟ چه روزنامه‌ای توانسته با این قیمت کاغذ تهیه کند؟ در حوزه کاغذ تحریر نیز وضع به همین منوال بوده در بازار قیمت‌ها متعادل نبوده است.
سخنان روغنی مورد تأیید عمده کارشناسان بازار کاغذ است، علی واضحی نیز برداشته شدن ارز دولتی از سر کاغذ را موجب رقابت سالم در بازار می‌داند و می‌گوید: در ماه‌های آینده باید منتظر پایین آمدن قیمت‌ها در بازار باشیم.
وی به تناژی که در دست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند برای مصرف فرهنگی از سهمیه‌ای که برایش در نظر گرفته‌اند، نیازهای قشر فرهنگی را جوابگو باشد و سایر مصرف‌کنندگان بازار کاغذ نیز با متعادل شدن قیمت‌ها کاغذ را از بازار آزاد تهیه می‌کنند.
انتهای پیام/*
