کرمان| جای خالی صدای بازی بچه‌ها در کوچه‌های شهر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمان، به تقویم که نگاه کنیم هنوز دو هفته از آغاز تابستان نگذشته؛ هر چند تعطیلات تابستانی بچه‌ها از مدت‌ها پیش شروع شده اما با وجودی همه این صحبت‌ها این روزها کمتر و شاید به ندرت صدای شادی و هیاهوی بچه‌ها از کوچه‌ها شنیده می‌‌شود.   

شاید زندگی ماشینی، شرایط کاری سخت و ساعت‌های زیاد حضور در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی خیلی از ما را از وظیفه سنگین پدری و مادری غافل کرده و زمانی که پس از ساعت‌ها کار و تلاش به خانه بر می‌گردیم بیش از هر چیز نیاز داریم تا محیطی آرام و ساکت در انتظارمان باشد تا لحظات و شاید ساعت‌هایی را در آرامش و فارغ از هیاهو و دغدغه‌های روزمره به استراحت بپردازیم و خوشحالیم که فرزندامان در گوشه‌ای به بازی‌های رایانه‌ای، تبلت و موبایل سرگم هستند.

در عصر ارتباطات و اطلاعات انسان­ها بیش از هر چیز شبانه روز خود را با گوشی، بازی‌، مطالب و سیل بی‌امان اطلاعات در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کنند.

بازی‌های رایانه‌ای فرصت بازی کردن با همسالان را از کودکان ما سلب می‌کند و این بازی‌های قدیمی و سنتی روزبه‌روز به فراموشی سپرده می‌شوند؛ هفت سنگ، عمو زنجیرباف، قایم موشک، گرگم به هوا، وسطی و ... که ریشه در سنت‌های دیرین مردم ما دارد و هنوز نسلی از آن افرادی که با این بازی‌ها اوقات فراغت خود را سپری می‌کردند نگذشته است و امروزه دلایلی چون استفاده از وسایل ارتباط جمعی، بازی‌های رایانه‌ای و ورزش‌های جدید امکان پرداختن به بازی‌های محلی را به حداقل ممکن کاهش داده و می‌توان گفت به دست فراموشی سپرده شده است.

بخش اعظم بازی‌های سنتی ترکیبی از فعالیت‌های ذهنی و بدنی است و کودکان در هر دو بعد تقویت می‌شوند اما مدتها است در کوچه‌های شهر اثری از کودکانی که باهم فوتبال بازی می‌کنند، نمی‌بینم و متاسفانه این معضل در شهرهای بزرگ و کوچک گریبانگیر بچه‌ها شده است و کودکان ما در آپارتمان‌های کوچک ساعت‌های زیادی از شبانه روز را زندانی ‌شده‌اند. در چنین شرایطی کودکان خوش‌شانس والدینی دارند که با آنها وقت گذرانده و بازی می‌کنند اما با توجه به شاغل بودن والدین متاسفانه این بچه‌ها یا به تماشای شبکه‌های ایرانی و خارجی تلویزیون محکومند و یا با بازی‌های رایانه‌ای سرگرم می‌شوند.

از زمان توسعه و گسترش رایانه‌ها کم کم سروکله بازی‌های رایانه‌ای هم پیدا شد. قبل از اوج گرفتن بازی‌های رایانه‌ای و محبوبیت آن برای کاربران، بازی‌های سنتی و در فضای بازی رواج داشت. رفته‌رفته این رقیب سنتی از سوی رقیب جدید خود کنار زده شد و این بازی‌های کامپیوتری بود که جز محبوب‌ترین بازی‌ها برای بچه‌ها به حساب آمد. هر چند به اعتقاد برخی کارشناسان، این بازی‌های رایانه‌ای در کنار ضعف‌های زیاد خود مزایایی نیز دارد و برخی از بازی‌های فکری و معمایی در فضای مجازی می‌تواند سلول‌های مغزی را به فعالیت واداشته و فکر کودکان را تقویت کند و موجب رشد خلاقیت و بالندگی ذهنی فرزندان شود. اما تهدیدات جدی آن برای سلامت جسم و روح فرزندان موضوعی است که توجه خانواده‌ها را می‌طلبد. نوع بازی‌، میزان استفاده، توجه به بازی‌های سنتی در کنار بازی‌های رایانه‌ای و... سوالاتی است که این روزها خانواده‌ها را درگیر آن کرده است.

بازی‌های رایانه‌ای دارای مزایا و معایبی است که آگاهی خانواده‌ها از این موضوع می‌تواند به آنها کمک کند که چگونه به تربیت صحیح فرزندان خود و استفاده آنها از این ابزارها بیاندیشند اما یادمان باشد که در این دنیای پر هیاهوی تکنولوژی و فضای مجازی فرزندانمان را تنها نگذاریم.

جعفری یکی از روانشناسان حوزه کودک با اشاره به اینکه بازی وسیله‌ای است که باید کودک را برای ورود به دنیای بزرگ‌ترها آماده کند اظهار داشت: اشتباه است که والدین بازی را صرفا به عنوان سرگرمی بچه‌‌ها تلقی می‌کنند.

وی با اشاره به تفاوت بازی‌های سنتی با بازی‌های رایانه‌ای امروز گفت: در بازی‌های سنتی ارتباط متقابلی بین کودکان وجود دارد و به عبارت دیگر هر کودک با کودک تقریبا هم سن و سال خود و با توانایی‌هایی هم سطح خود بازی می‌کند، اما در بازی‌های رایانه‌ای کودک با یک رایانه و در تنهایی خود مشغول بازی است.

جعفری با بیان اینکه بازی‌های سنتی اغلب با تحرک جسمی بیشتر همراهند و بچه ها را به زندگی جمعی و تعامل با دیگران در دنیای واقعی سوق می‌دهند افزود: کودکان در بازی‌های سنتی یاد می‌گیرند که چگونه با دیگران تعامل داشته باشند و با همدلی آنچه که خود دارند با دیگری تقسیم کنند و از با هم بودن لذت ببرند.

وی عوارض چشمی و بینایی،‌ آسیب‌های ساختار بدن و ستون فقرات،‌ کتف و گردن و مچ دست،‌ اضافه وزن،‌ اختلال در خواب و تغذیه، بروز هیجانات شدید عصبی، ‌تمایل به رفتارهای خلاف قانون و هنجارگریزی در کاربران، تقویت حس پرخاشگری و ستیزه‌جویی و تخریب‌گری، انزواطلبی و گوشه‌گیری و ضعف در تعامل با محیط واقعی و همسالان، کاهش تعامل با والدین و سایر اعضای خانواده، کاهش توجه به مطالب درسی و افت تحصیلی، تقویت حس خودخواهی و زیاده‌خواهی افراطی، ضعف در مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی کاربران، سرخوردگی، ‌افسردگی و کاهش اعتماد به نفس و خود اتکایی را از مهم ترین آسیب بازی‌های آنلاین دانست و گفت: بازی رایانه‌ای باید متناسب با سن و جنسیت و روحیات فرزندان انتخاب شود و توجه به هولوگرام روی بازی‌ها،‌ انتخاب سبک‌های مناسب بازی با توجه به شرایط جسمی، فکری، سنی و روحی و روانی فرزندان مناسب‌تر به نظر می‌رسد.

این روانشناس با اشاره به اینکه بازی رایانه‌ای خوب است که روحیه همکاری و نوع دوستی در فرد پرورش داده شود و در کنار بازی بسیاری از مهارت‌های اجتماعی را در این گونه بازی‌ها فرا بگیرد افزود: رها نکردن فرزندان و برنامه‌ریزی مناسب برای پرکردن اوقات آنها با فعالیت‌های مفید و تفریحات سالم برای کاستن از میزان فعالیت آنها در فضای بازی‌های رایانه‌ای باید مورد توجه خانواده‌ها باشد.

رحمان جلالی کارشناس رسانه و فضای مجازی با اشاره به اینکه برای کاهش معضلات مربوط به بازی‌های فضای مجازی و رسانه‌های نوین نیاز به این است که در سطح خانواده‌ها برای استفاده از این ابزارها فرهنگ‌سازی خوبی صورت بگیرد اظهار داشت: در این راستا نیاز است که به شش اصل حاکمیت قانون که اصل مسولیت پذیری فرزندان و والدین، اصل همراهی، اصل جایگزینی، اصل مدیریت نیاز، اصل مدیریت ابزار و مدریت محتوا به صورت جدی پرداخته شود.

وی با بیان اینکه یکی از این اصول، اصل اساسی مدیریت محتوا است گفت: امروز اگر غذایی در خانه آماده می‌شود تمام سعی و کوشش مادر خانواده در این است که غذایی مطلوب با بهترین مواد غذایی برای بدن تهیه کند و در اختیار اعضای خانواده قرار دهد.

این کارشناس رسانه و فضای مجازی افزود: باید دقت کنیم که ایا انصافا همین دقت در تهیه‌ یک بازی، انیمیشن، نرم‌افزار، سریال و ... که غذای روح انسان است می‌شود یا نه؟

وی با بیان اینکه پدرخانواده باید قبل از تهیه‌ چنین ابزارهایی که با روح انسان سروکار دارد محتوای آن‌ را بسنجد و به مرور زمان آنها را در اختیار فرزندش قرار دهد عنوان کرد: منابعی خوب جهت معرفی و تامین این بخش از نیازها وجود دارد.

جلالی با اشاره به اینکه برای معرفی سایت‌های مختلف در گروه‌های سنی مختلف بهتر است به تارنمای پیوندها www.peyvandha.ir و برای تهیه‌ فیلم‌ها ‌و پویا‌نمایی‌های مناسب به تارنمای ‌راسخون www.rasekhon.net مراجعه کنیم افزود: برای تهیه‌ بازی‌های رایانه‌ای مناسب در گروه‌های سنی متفاوت به سایت بنیادملی بازی‌های رایانه‌ای برای مراجعه خانواده‌ها وجود دارد.

تصور بیشتر خانواده‌ها این است که در بازی‌های رایانه‌ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد، اما این مداخله فکری نیست بلکه این بازی‌ها سلول‌های مغزی را گول می‌زند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می‌دهد. پس باید توجه داشته باشیم که هر چه بیشتر در این مسیر حرکت کنیم و حضور رایانه را در زندگی فرزندانمان بیشتر گسترش دهیم، انسان‌هایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سر خورده، افسرده، غیر متحرک و غیرسازنده خواهند بود و ابتکار عمل و خود اتکایی نخواهند داشت، در حالی که جامعه ما نیاز به انسان هایی خلاق، مبتکر و متفکر دارد.

پس در استفاده از تکنولوژی‌های نوین و قرار دادن آنها در اختیار فرزندانمان تلاش کنیم تا دقت و حوصله و بررسی بیشتر و البته رعایت رژیم مصرف را رعایت کمک کنیم تا فرزندانی شادتر، خلاق‌تر و سالم‌تر داشته باشیم.

در هیاهوی شبکه‌های اجتماعی و در هجوم تکنولوژی‌ نوین یادمان نرود فرزندان ما بیش از هر چیز به پدران و مادرانی نیاز دارند که وقت بیشتری را برای آنها بگذارند.

گزارش از محمدعلی خسروشاهی

انتهای پیام/ ت