کلافگی شرکت‌های بورسی از هفت خوان عرضه اوراق بدهی

به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران پویا؛ بازار کوچک و ضعیف اوراق بدهی در ایران با مشکل حاد کاغذ بازی انتشار و کلافگی شرکتها رو به رو است. برای مثال فقط در انتشار یک اوراق 28 عنوان مستند در 67 نسخه و 428 صفحه با تعداد 1589 امضا تهیه گردیده است. همچنین مشکلات دیگری همچون: ضامنهای بانکی، قوانین سختگیرانه (کارشناس رسمی دادگستری و موسسات حسابرسی)، نبود موسسات رتبه‌بندی، تنوع پایین اوراق موجود ونبود فرهنگ سازی؛ باعث شده که اوراق بدهی نتواند در ایران به خوبی بازار سهام شناخته شود. شاید هم یک علت آن نگرانی مدیران سازمان بورس از به حاشیه رفتن بازار سهام در سایه قوی شدن بازار بدهی باشد.

بروکراسی اداری شدید به نوعی باعث شده شرکتهای ایرانی که قصد افزایش سرمایه از طریق انتشار این اوراق را دارند عطای آن را به لقایش ببخشند. بر اساس یک بررسی که وزیر ارتباطات از طولانی ترین مراحل کاغدبازی ها در ایران منتشر کرد: اخذ مجوز انتشار اوراق بدهی با 60 استعلام در صدر با بیشترین تعداد استعلام قرار گرفت و با فاصله از رقبایی از جمله تاسیس موسسه مالی و اعتباری با 43 استعلام و تاسیس صرافی با 29 استعلام، مقام اول را در این خصوص به خود اختصاص داد.

3متهم اصلی کاغذبازی

در بررسی های به عمل آمده 3 عامل، اصلی ترین متهمان افزایش بروکراسی درعرضه اوراق بدهی هستند:

1.ناهمانگی سازمان بورس با زیرمجموعه اش ( شرکت دارایی مرکزی): به علت نبود تفکیک صحیح وظایف بین سازمان بورس و شرکت دارایی مرکزی در روند اداری انتشار اوراق، این شرکت به نوعی به باتلاق شرکتهای متقاضی انتشار اوراق بدهی و صکوک تبدیل گشته است.

اختلافات بین این دو از آنجا نشات می گیرد که در بعضی مواقع سازمان بورس انتشار یک اوراق را بدون مشکل می داند اما از سوی دیگر شرکت دارایی مرکزی می گوید از آنجا مسئولیت حقوقی در برابر نکول اوراق دارد بنابراین خود را پاسخگو می داند با سازمان بورس اعلام مخالفت می کند. این ناهماهنگی ها باعث تشدید بروکراسی ها می شود.

2.مراحل زیاد و کلافه کننده: انتشار اوراق هفت خوان پیچیده ای دارد که ابتدای آن با طرح توجیهی و تائید کانون کارشناسان دادگستری آغاز و سپس با مراحلی همچون: حسابرسی، ضمانت بانکی، اداره ثبت و شهرداری و روند اداری سازمان بورس روبه رو هست که هرکدام هفته ها و ماه ها زمان به خود اختصاص می دهد

3. شرکتهای رتبه بندی: اوراق بدهی برای انتشار نیازمند ضامن است بدین معنا که برای جلوگیری از نکول تضمین دهند که حتما اصل و سود صکوک پرداخت بشود وغالبا بانکها عهده‌دار این ضمانت می شوند اما متاسفانه معمولا بانکها به دلایل مختلف به سختی این ضمانت را در اختیار شرکتها قرار میدهند. مهم ترین جایگزین این ضمانت نامه های بانکی، شرکتهای رتبه بندی هستند اما هنوز در ایران علاوه بر تعداد کم و ناچیز خود، سازمان بورس نتوانسته آن طور که باید آنها را در بازار مالی ایران گسترش بدهد.

هفت خوان عرضه اوراق بدهی 

ابوالفضل شهرآبادی کارشناس بازارسرمایه و دست اندکار عرضه اوراق بدهی در گفت و گو با تسنیم گفت: انتشار اوراق بدهی در ایران تایم زیادی و طولانی و خسته کننده ای دارد. شما اگر انتشار اوراق اجاره را در نظر بگیرد اولین گلوگاه این است که ابتدا باید یک شرکت تامین سرمایه گزارش توجیهی طرح را انجام دهد و برای این کار نیازمند کانون کارشناسان دادگستری دارایی های پشتوانه اوراق اجاره به شکل به روز قیمت گذاری شود. کانون هم وظیفه خود را زودتر 2ماه به پایان نمی رساند.

وی افزود: گام بعدی گزارش توجیهی آن است که یک حسابرس باید آن را حسابرسی کند و علی الخصوص اگر این کار از طرف سازمان حسابرسی صورت بگیرد تقریبا دو ماه طول خواهد. بعد از  4 ماه کار ما با سازمان بورس شروع می شود تا مدارک را برای آنان ارسال کنیم برای ارزیابی که در این بین معمولا سازمان بورس ایراداتی به مدارک وارد می کند و رفع و رفت و آمد مدارک خود زمان بر است. درضمن در بعضی اوراق مراجعه به اداره ثبت و شهرداری هم وجود دارد که مشکلات را دوچندان می کند.

شهر آبادی افزود: بعد از تمامی این مراحل به مهمترین مانع یعنی ضامن بانکی می رسیم. در بانک معمولا باید طرح توجیهی و مذاکره های متعدد با بانک داشت. معمولا بعضی از آنها با اوراق بدهی آشنا نیستند و همین باعث طولانی شدن روند می شود.  رایزنی های ملال آوری با هیئت مدیره و معاونت های حقوقی و اعتبارات بانک باید صورت بگیرد بانک باید صورت بگیرد و خود ضمانت بانکی یک دست انداز بزرگ است که به تنهایی به اندازه سایرمراحل وقت گیر است.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در آخرین مرحله تمام مستندات به دست آمده به شرکت دارایی مرکزی بورس ارسال می شود و آنها هم ریز به ریز بررسی می کنند و اگر ایرادی باشد ارجاع می دهد. شرکت دارایی مرکزی هم روند نسبتا طولانی دارد اما نسبت به مراحل قبل سریعتر کار انجام می شود. وی افزود: در میان انواع اوراق، اوراق اجاره زمانبرترین آنها می باشد. شهر آبادی درباره معضل ضمانت بانکی و همکاری نکردن بانکها در این زمینه گفت: هر بانکی معمولا مقررات خاص و دلبخواهی خودش را دارد بنابراین مهم ترین مانع انتشار اوراق ضمانت بانکی است که البته با توسعه شرکتهای رتبه بندی توسط سازمان بورس می تواند این مشکل حل بشود.

وی در پاسخ به سوال اینکه الان به شکل متوسط زمان عرضه اوراق چقدر طول می کشد و پیشنهاد شما برای کاهش این بروکراسی چیست گفت: به طور متوسط انتشار اوراق 6 ماه زمان می برد و حتی ما اوراقی داشته ایم که یکسال و نیم هم به طول انجامیده است. اما اگر روندها اصلاح شود این مدت زمان میتوان به 3 ماه کاهش یابد. شهرآبادی ادامه داد: البته چابک بودن خود شرکت متقاضی عرضه اوراق هم خیلی مهم است که بتواند سریع کارها را به شکل همزمان پیش ببرد.

انتهای پیام/