روایت اضطراب بمباران‌های هوایی صدام در مستند «الف دزفول»
علی شهابی کارگردان مستند «الف دزفول» خاطرات خود از بمباران‌های هوایی رژیم بعث را بیان کرد و گفت زمانی که ۹ ساله بوده، خانه پدری‌اش با بمباران هوایی کاملا تخریب شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مستند «الف دزفول» شب گذشته در قالب جشنواره تلویزیونی مستند روی آنتن شبکه مستند رفت. اثری تاثیرگذار از آنچه که به مردم مظلوم دزفول گذشت و بی‌رحمی که رژیم بعث در حمله به ایران داشت. نام این مستند برگرفته از یک اتفاق جالب توجه است؛ در زمان جنگ، وقتی عراق می‌خواست شهرهای خوزستان را بمباران کند، فهرست نام شهرها را در رادیو اعلام می‌کرد که همیشه سر لیست این فهرست، دزفول بود. یعنی الف- دزفول به معنای اولین شهری بود که مورد حمله هوایی رژیم بعث قرار می‌گرفت.
کارگردان این مستند، علی شهابی است. مستندسازی که خود اصالتا خوزستانی و اهل اندیمشک است و ایام جنگ، همزمان با دوران کودکی و نوجوانی او بوده است. او که هنوز هم در آبادان ساکن است، از دید یک شاهد عینی که تمام حوادث و وقایع از نزدیک دیده است، مستندهای «الف دزفول» و «اندیمشک در آتش» را تولید کرده است.
به همین بهانه با این کارگردان و مستندساز گفتگو کردیم که در ادامه منتشر می‌شود:
تسنیم: شما مستندی را ساخته‌اید که اوج بی‌رحمی رژیم بعث در مواجهه با مردم مظلوم خوزستان را به تصویر کشیده است. در مورد ایده ساخت این مستند و اتفاقاتی که برایتان رخ داد توضیح بدهید.
می‌خواهم تصاویری از لایه‌های اجتماعی جنگ را روایت کنم
من متولد سال 1355 و اهل شهر اندیمشک هستم و بسیاری از اتفاقاتی که در روزهای جنگ رخ می‌داد را از نزدیک دیده‌ام. سال‌ها بعد که وارد عرصه مستندسازی در تلویزیون شدم، دغدغه داشتم تا فیلم‌های اجتماعی و دفاع مقدسی در همین موضوعات بسازم و در این عرصه تاکنون مستندهای زیادی را راجع به آبادان، خوزستان و ... ساخته‌ام. باید بگویم که به غیر از «الف دزفول»، کارهای زیادی راجع به جنگ و دفاع مقدس داشته‌ام که ویژگی این آثار عمدتا به لایه‌های اجتماعی که در درون جنگ وجود دارد، برمی‌گردد. همیشه سعی کردم که در کارهایم افرادی را به تصویر بکشم که به نوعی درگیر جنگ بوده‌اند، زندگی کردند، کار می کردند و خانه‌شان تخریب شده است.
هنوز حسرت آن دوچرخه‌ای را می‌خورم که در بمباران خانه‌مان از بین رفت
وقتی که شهرهای خوزستان بمباران می‌شد، نوجوان بودم و تمام بلایایی که رژیم بعث بر سر مردم ما می‌آورد را از نزدیک می‌دیدم. خاطرم هست که بارها در مدرسه بودم، آژیر قرمز به صدا درمی‌آمد، به پناهگاه می‌رفتیم و جایی بمباران می‌شد. در آن لحظه با خود فکر می‌کردم که ممکن است همین الان، خانه خودمان بمباران شده باشد و یا منزل دوست بغل دستی‌ام تخریب شده باشد.
یکبار، زمانی که 9 سال داشتم، هواپیماهای عراقی حمله و محله ما را بمباران کردند و خانه ما به صورت کامل تخریب شد. یک دوچرخه قرمز در حیاط خانه داشتم که در همین اتفاق از بین رفت و هنوز هم حسرتش را می‌خورم. مطمئنا وقتی چنین کودکی بزرگ می‌شود و فیلم‌سازی را به عنوان شغل خود انتخاب می‌کند، تمایل دارد تا آثاری را بسازد که چنین موضوعاتی دارد.
تسنیم: شما اتفاقات زیادی از جنگ را دیده‌اید. بدترین خاطره شما از این اتفاقات چه بود؟
بدترین خاطره زندگی‌ام حمله هوایی 4 آذر به اندیمشک است
در زمان جنگ در اندیمشک اقامت داشتیم. این شهر نیز همانند دزفول، شوش، آبادان و ... مرتبا مورد حمله هوایی قرار می‌گرفت. یکی از بدترین خاطراتی که دارم، ماجرای حمله هوایی 4 آذر به اندیمشک بود. نیروهای رژیم بعث عراق در این عملیات هوایی، حمله وحشیانه‌ای به شهر داشتند و با 54 هواپیما به سراغ این شهر آمدند. این عملیات هوایی به بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین حمله هوایی در طول جنگ شناخته شده است. خاطرم هست که در آن روز، خواهرم دست من را گرفته بود و از این کوچه به آن کوچه فرار می‌کردیم. این تعداد هواپیما، بر روی شهر مانور می‌داد و همه جا را می‌زدند. خاطرم هست یکی از خلبانان این هواپیما در یکی از مصاحبه‌هایی که داشت، اعتراف کرد که دستور داشتند اگر نتوانستند مکان مورد نظر خود را بزنند، باید بمب را در هر جایی که دلشان می‌خواست رها می‌کردند. این که این بمب به کجا می‌خورد خدا می‌دانست. باید بگویم که مستند «اندیمشک در آتش» را بر مبنای همین اتفاق ساختم که در سال 94 از شبکه‌های مختلف پخش شد. برای ساخت این مستند، از آن‌جا که تصویر آرشیوی بسیار کمی داشتم، صحنه‌ها را بازسازی کردم. در حقیقت، براساس تصاویری که از آن روز در ذهنم مانده بود، صحنه‌های بمباران و انفجارها را بازسازی کردم.
تسنیم: در مصاحبه‌ای گفته بودید که به دنبال یک کار داستانی با موضوع مستند «الف دزفول» هستید. آیا این تصمیم شما اجرایی شده است یا فعلا در حد ایده باقی مانده است؟
هنوز اتفاقات مهمی از شهر دزفول ناگفته مانده است
به نظرم در حوزه فیلم‌های دفاع مقدس و جنگ، شهر دزفول یکی از جاهایی است که باید به آن توجه بیشتری شود. دقت داشته باشید که در شهرهای دزفول، آبادان و خرمشهر اتفاقات بسیار متفاوتی رخ داده است که بسیاری از آنان تاکنون بیان نشده است و هر کدام میتواند موضوع یک فیلم باشد. بر همین اساس، بسیار علاقه‌مند هستم تا یک کار داستانی راجع به این شهر بسازم. شاید خیلی از اتفاقاتی که برای مردم دزفول رخ داده است را بیان کنید، عجیب به نظر برسد اما باید گفت که چنین اتفاقاتی رخ داده است. از آن جمله می‌توان به حادثه مسجد نجفیه، خاطرات آقای محمدعلی سرشیری، ناجی مصدومان حملات موشکی به دزفول، آیت‌الله قاضی، امام جمعه دزفول و ... اشاره کرد. به نظرم ساخت یک اثر دراماتیک از این اتفاقات میتواند تاثیرگذاری بسیار خوبی بر روی نسل‌های بعدی داشته باشد.
تسنیم: فیلم الف دزفول شب گذشته در جشنواره تلویزیونی مستند به نمایش درآمد. تا چه اندازه برای خود شانس قائل هستید که بتوانید آرای مردمی و هیئت داوران را به خود جلب کنید؟
اولین نمایش مستند الف دزفول در خرداد 97 بود که با استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبان همراه بود. شاید جالب باشد که بدانید وقتی که مستندهای الف دزفول و آتش در اندیمشک به نمایش درآمد، تعداد زیادی از مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی به بنده پیام دادند، تشکر کردند و گفتند که بسیاری از اتفاقاتی که رخ داده بود را پوشش دادید. از همین منظر، احساس می‌کنم که کار خودم را انجام داده‌ام. البته باید بگویم که جشنواره تلویزیونی مستند، تاثیر بسیار زیادی در دیده شدن این گونه مستندها دارد.
چرا ما باید همیشه پیشنهاد کار دفاع مقدسی بدهیم؟ یکبار هم فلان مسئول بیاید و درخواست ساخت فیلم بدهد
می‌خواهم گله‌ای را مطرح کنم. من به عنوان یک مستندساز حرف خودم را زده‌ام اما توقع دارم که ارگان ها نیز از ما حمایت کنند. برای مثال نباید این قدر به این در و آن در بزنیم که یک فیلم داستانی از این موضوع ساخته شود. کسانی که توانایی دارند باید این موقعیت را برای مستندسازانی که در یک زمینه کار کرده‌اند فراهم کنند. چرا همیشه ما باید برویم و بگوییم که بیاید این کار را بسازیم؟ برای یکبار هم آنان بیایند و بگویند که فلانی یک فیلم داستانی با این موضوع برای ما بساز. در حقیقت، منظورم این است که دغدغه ساخت چنین آثاری تنها نباید از سمت ما مطرح شود بلکه ارگان‌ها و سازمان‌های دست اندرکار نیز باید دغدغه ساخت کار با چنین موضوعاتی را داشته باشند و از ما حمایت کنند.
انتهای پیام/
