یادداشت | هنگ‌کنگِ بی ثبات، بخشی از پروژه فشار آمریکا بر چین
دولت آمریکا از همان شروع اعتراضات، از ناآرامیها در هنگ کنگ حمایت کرد و نشان داد که از وقوع بی ثباتی در این منطقه کاملا حمایت می‌کند.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، از اواخر قرن بیستم میلادی منطقه شرق و جنوب شرق آسیا شاهد یک رشد افسارگسیخته در تجارت و سرمایه بوده است. تولید و انباشت ثروت در کشورهای آسیایی به ویژه کشورهای مهمی چون چین، ژاپن، کره جنوبی، سنگاپور، مالزی و... باعث شده که خاور دور به کانون توجه استراتژیستها غربی از جمله آمریکایی‌ها تبدیل شود.
علاوه بر حضور قدرتهای اقتصادی در این منطقه، موقعیت ژئوپلتیک در حمل و نقل دریایی و منابع زیرزمینی و دریایی سرشار، باعث شده است که استراتژیستهای غربی قرن 21 را قرن آسیا بنامند. صاحب‌نظران و اندیشکده‌های آمریکایی از یک دهه پیش معتقد بودند که واشنگتن باید در راهبرد بلند مدت خود جایگاه ویژه‌ای را به آسیا اختصاص بدهد.
این مساله منجر به اتخاذ راهبرد "چرخش نظامی به آسیا" در دولت باراک اوباما شد و هدف آن چرخش تمرکز سیاست خارحی و نظامی واشنگتن از خاورمیانه به آسیا بود. هیلاری کلینتون قرار بود تکمیل کننده این راهبرد باشد که به دلیل شکست از دونالد ترامپ از آن بازماند.
با این حال دونالد ترامپ نیز از همان اول علاقه خود را به کاهش حضور نظامی در خاورمیانه و تمرکز بر آسیا به ویژه شبه جزیره کره و چین نشان داده است.
در زمینه راهبرد آمریکا در آسیا و به ویژه شرق آسیا، هدف اصلی مقابله با رشد نظامی و اقتصادی چین به عنوان مهمترین رقیب این کشور در قرن 21 است.
ترامپ از بدو ورود به کاخ سفید حملات لفظی خود را به سیاستهای اقتصادی چین آغاز کرد و با اشاره به اختلافات دو کشور در زمینه دستکاری نرخ یوآن شرایط را به سمت یک جنگ تعرفه‌ای و تجاری با پکن برد که تا کنون نیز ادامه دارد.
با گذشت سه سال از دوران ریاست جمهوری ترامپ، اکنون راحت‌تر می‌توان درباره مواضع و سیاستهای وی در زمینه مسائل مختلف از جمله در ارتباط با چین اظهار نظر کرد.
با نگاه به تحرکات و اقدامات آمریکایی‌ها در برابر چین طی مدت مذکور، به نظر می‌رسد کاخ سفید از همان ابتدا یک "بسته کامل فشار" علیه چین را تدوین کرده و در حال اجرایی کردن آن است.
1. چین در سال حدود 700 میلیارد دلار کالا و خدمات به آمریکا صادر می‌کند و در مقابل نیز حدود 200 میلیارد دلار از آمریکا واردات دارد. ترامپ از همان سال 2016، با انتقاد از رویه های تجاری پکن در برابر واشنگتن، چین را تهدید به افزایش تعرفه‌های وارداتی از این کشور کرد. ترامپ در سال 2018 روی 250 میلیارد دلار از کالاهای چینی تعرفه های 10 تا 25 درصدی وضع کرده است و در نظر دارد 350 میلیارد دلار دیگر از کالاها و خدمات وارداتی از چین را نیز مشمول این قوانین کند.
اگر چه اعمال این تعرفه ها بر شرکتهای آمریکایی و مصرف کنندگان داخلی این کشور نیز تاثیر منفی گذاشته است اما از سوی دیگر باعث شده رشد اقتصادی پکن به 6.2 درصد، پایینترین رقم طی 30 سال گذشته، برسد. این مساله برای چینی‌ها که طی چهار دهه گذشته همه راهبردهای سیاسی، نظامی و سیاست خارجی خود را مبتنی بر توسعه اقتصادی قرار داده‌اند بسیار مهم است.
2. افزایش تحرکات نظامی آمریکا در آبهای مورد مناقشه چین در دریای چین جنوبی سیاست دیگری بود که واشنگتن در دستور کار خود قرار داد. دریای چین جنوبی به چهارراه حمل و نقل دریایی در شرق آسیا معروف است. علیرغم هشدارهای چین، ناوگان دریایی آمریکا به صورت منظم وارد این منطقه شده و به جزایری که برای چین بسیار با اهمیت است نزدیک می‌شوند. در اکتبر 2018 حضور "ناو یو اس اس دکاتور" آمریکا با تعقیب و گریز از سوی یک ناوشکن چینی نیز مواجه شد که دو طرف آن را بسیار خطرناک ارزیابی کردند.
3. ترامپ در بدو ورود خود به کاخ سفید در اقدامی برخلاف رویه های روسای جمهور سابق آمریکا با رئیس جمهور تایوان به صورت تلفنی رایزنی کرد. این اقدام ترامپ با نادیده گرفتن رویه این کشور در به رسمیت شناختن "سیاست چین واحد" انجام شد و با اعتراض شدید پکن نیز مواجه شد. علاوه بر آن، ترامپ از آغاز سال 2019 با در پیش گرفتن یک رویه غیرمعمول دیگر، به رزمناوهای خود در دریای چین جنوبی دستور داد از تنگه تایوان نیز عبور کنند. در کنار این مسائل باید به موافقت دولت آمریکا با فروش 2.2 میلیارد دلار سلاح و تجهیزات نظامی به تایوان نیز اشاره کرد. براساس گزارش رسانه های چینی، از آغاز سال میلادی جاری رزمناوهای آمریکایی دست‌کم ماهی یک بار از تنگه تایوان عبور کرده اند. چین به تایوان به عنوان بخشی از سرزمین اصلی چین نگاه می‌کند و فروش سلاح به تایوان را دخالت مستقیم در امور داخلی خود تلقی می‌داند.
4. مرور موارد بالا نشان می‌دهد که آمریکا دقیقا دست روی مسائلی می‌گذارد که برای چین از حساسیتهای بالایی برخوردار هستند و به نوعی برای دولتمردان این کشور خط قرمز محسوب می‌شود. در همین راستا، سفیر واشنگتن در پکن باز هم برخلاف رویه معمول در روزهای 20 تا 25 ماه مه به منطقه تبت سفر کرد. از سال 2015 این اولین بار بود که یک مقام آمریکایی به تبت، که منطقه جدایی طلبان مورد حمایت دالایی لاما است، سفر می‌کند.
سخنگوی سفارت آمریکا در چین در بیانیه‌ای گفته بود: این سفر فرصتی برای سفیر آمریکا است تا با رهبران محلی درباره نگرانی های مربوط به اعمال محدودیت ها و سرکوب های آزادی مذهب و فرهنگ و زبان تبتی به گفت‌وگو بنشیند.
5. کره شمالی همواره یکی از کارتهای بازی چینی‌ها در برابر سیاستهای آمریکا در منطقه بوده است. ترامپ از حدود یک سال پیش با اتخاذ سیاست مذاکره با کره شمالی درصدد است تا ضمن توافق با پیونگ یانگ و تنش زدایی با این کشور، این کارت بازی مهم را از دست پکن خارج کند؛ هرچند که تا کنون راه به جایی نبرده است.
6. اما جدیدترین فاز بسته فشار آمریکا علیه چین بی ثبات کردن هنگ کنگ، و آسیب زدن به یکی از مهمترین بازوهای اقتصادی چین است. مردم هنگ کنک از اواسط ماه ژوئن در اعتراض به طرح یک لایحه در پارلمان این منطقه نیمه خودمختار در زمینه استرداد مجرمان به چین به خیابانها ریخته و تظاهرات ضددولتی برگزار کردند که به درگیریهای گسترده با پلیس و هجوم معترضان به داخل ساختمان پارلمان نیز کشیده شد. دولت محلی هنگ کنگ چند روز بعد از این لایحه عقب نشینی کرد و آن را به مدت نامعلومی به حالت تعلیق درآورد و از مردم بابت رفتار پلیس نیز عذرخواهی کرد. با این حال اعتراضات ضددولتی نه تنها فروکش نکرد بلکه همچنان ادامه دارد.
دولت آمریکا از همان شروع اعتراضات، از ناآرامیها در هنگ کنگ حمایت کرد و نشان داد که از وقوع بی ثباتی در این منطقه کاملا حمایت می‌کند. وزارت خارجه چین با گرفتن انگشت اتهام به سمت واشنگتن نسبت به مداخله آمریکا در امور چین و هنگ کنگ هشدار داد و ضمن احضار نفر دوم سفارت واشنگتن در پکن، اعلام کرد با هرگونه دخالت خارجی در امور قانونی این کشور مخالف است.
بدون شک تداوم ناآرامی و آشوب در هنگ کنگ علاوه بر برهم زدن تمرکز چین، بر روی اقتصاد پکن نیز به شدت تاثیر خواهد گذاشت و واشنگتن با علم به این موضوع تلاش می‌کند از متوقف شدن اعتراضات ضد دولتی در هنگ کنگ که در اصل اعتراضات ضدچینی محسوب می‌شود جلوگیری کند.
شبکه بی بی سی اخیرا در گزارشی دربار اعتراض‌ها در هنگ کنگ نوشته بود که یکی از عوامل اصلی دامن زدن به نافرمانیهای مدنی در هنگ کنگ استفاده از کانالها و گروههای اپلیکیشن‌های پیام رسان است که گردانندگان آن ناشناس هستند و مشخص نیست از کجا این اعتراض‌ها را هدایت و سازماندهی می‌کنند. علاوه بر این، معترضان پوسترها و بنرهای خود را در حمایت از اعتراضات از طریق آیفون و آی پد با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند و موفق شده بودند 500 هزار دلار کمک مالی جمع کنند تا در روزنامه‌های خارجی در حمایت از اعتراضات و مطرح کردن موضوع اعتراضهای هنگ کنگ در نشست رهبران گروه 20 تبلیغ کنند.
انتهای پیام/