"طرح مدیریت جامع تالاب میقان اراک" درحال تکمیل مطالعات علمی است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، تالاب کویری میقان یکی از شگفتی‌های طبیعت است که در دل شهرستان اراک واقع در استان مرکزی قرار دارد که خود مجموعه‌ای تشکیل شده از زیبایی‌های درهم تنیده کویر و تالاب است.

این تالاب کویری دارای زیست‌بوم بسیار متنوع برای گونه‌های متعدد جانوری اعم از انواع حشرات، پرنده‌ها، خزندگان، گونه آرتمیا، برخی از نژادهای پرندگان تحت محافظت و حتی گرگ‌ها است که از دو قسمت تالابی و کویری تشکیل شده، تالاب میقان مساحتی معادل 25 هزار هکتار داشته و سه جزیره دارد که به سبب ازدیاد حضور درناها در این اکوسیستم جایگاه تالاب میقان در میان سایر تالاب‌های کشور ویژه‌تر دیده شده است.

تالاب کویری میقان یکی از بزرگترین منابع تولید سولفات سدیم در کشور به شمار می‌آید که درحال حاضر تنها یک شرکت مجاز به اخذ مجور برداشت از این منابع شده است، همچنین به سبب تجمع درناها در این تالاب خاص روز 15 آبان‌ماه به نام درناها نام‌گذاری شده است.

ویژگی‌های طبیعی تالاب میقان و درهم تنیدگی تالاب، کویر، نیزار و شوره‌زار منظره‌ای بسیار دیدنی را به ارمغان می‌آورد که نگاه هر نظاره‌گری را با زیبایی بکر می‌نوازد و همین عوامل طبیعی سبب جذب عموم مردم، گردشگران، زیست‌بوم شناسان، عکاسان و سایر اقشار به این منطقه شده است.

با افزایش حجم بارش‌ها در اوایل امسال به تبع بخش تالابی میقان جلوه بسیار زیباتری به خود گرفت و همین مسئله زمینه‌ساز حضور بی‌سابقه مردم در این اکوسیستم کویری_تالابی شد، اما این حضور ناآگاهانه و بدون کنترل مردمی می‌تواند صدمات جبران ناپذیری را بر این اکوسیستم وارد آورد.

باتوجه به اینکه منطقه تالاب میقان پیرو مراجعات خودجوش مردمی به یک منطقه گردشگری تبدیل شده، مقامات استان مرکزی تصمیم بر اعمال مدیریت و محدودیت‌های لازم بر این منطقه گرفته‌اند تا ضمن حفاظت و حراست از منابع طبیعی این منطقه زمینه حضور مردم و گردشگران را به‌صورت سازمان یافته فراهم آورند.

به همین سبب طرحی تحت عنوان "طرح مدیریت جامع تالاب میقان" تهیه شده که اکنون درحال تکمیل مطالعات علمی و رفع نواقص اجرائی است، پیرو تهیه این طرح کارگروه مدیریت جامع تالاب میقان در تاریخ 6 مردادماه امسال تشکیل و به بررسی تمامی زوایای اجرای این طرح پرداخت که مشروح بررسی‌های جلسه در ذیل ذکر شده است.

تعبیه زیرساخت گردشگری در تالاب میقان نیازمند فرهنگ‌سازی است

معاون عمرانی استاندار مرکزی در این جلسه گفت: تالاب کویری میقان منطقه‌ گردشگری گسترده‌ای است که استفاده از فضای آن در یک زمان مشخص از ظرفیت اکولوژیکی تالاب تبعیت می‌کند و با درنظر گرفتن شرایط این منطقه اگر تمامی فعالیت‌های گردشگری در منطقه آزاد باشد اقدامی غیرمعقول و مضر است که متاسفانه تا این لحظه به سبب اعمال نشدن محدودیت‌های لازم هرگونه استفاده‌ای از این منطقه شده است.

مهدی زندیه‌وکیلی ادامه داد: طرح مدیریت جامع تالاب میقان براساس ویژگی‌های سازمان محیط زیست کشور تهیه شده  کلیات این طرح 4 مبحث ظرفیت برد، زون گسترده، زون متمرکز و زون ممنوعهتالاب میقان را در بر می‌گیرد، همچنین این طرح برای نخستین بار در شهر اراک به اجرا می‌رسد.

وی عنوان کرد: درحال حاضر افراد بسیاری برای گردشگری به این منطقه می‌آیند اما نمی‌دانند که آیا اقدام آنها صحیح بوده یا اشتباه است و باید برای این افراد زیرساخت‌های لازم را فراهم آوریم و در این زمینه ملزم به رعایت تمامی بایدها و نبایدها هستیم، همچنین باید بکوشیم تا برخی از فعالیت‌های این منطقه را محدود کنیم تا از جانب گردشگران آسیبی به محیط وارد نشود.

طرح مدیریت جامع تالاب در چهارچوب محیط زیستی به انجام برسد

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی نیز در این جلسه گفت: براساس تصمیمات اخذ شده و مطالعاتی که درخصوص موقعیت تالاب به انجام رسیده مقرر شد تا طرح مدیریت تالاب با استفاده از اعتبارات ملی و کمک شرکت املاح به انجام برسد، این طرح باید در چهارچوب زیست‌محیطی و پس از تائید در تمامی کارگروه‌های مربوطه به اجرا برسد.

رضا میرزایی افزود: اصلی‌ترین مبنای حضور گردشگران در این منطقه باید پرنده‌نگری و گردشگری جامع باشد تا به سایر منافع تالاب آسیبی وارد نشود، پیرو اجرائی شدن این طرح مردم بومی منطقه باید آموزش‌های مبتنی بر معیشت پایدار را فراگیرند.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم تالاب میقان را به منطقه گردشگری تبدیل کنیم باید تمامی نقاط آن از نظر ممنوعیت و حساسیت برای همگان مشخص شود و علاوه بر این اقدامات، سراسر تالاب و کویر را منطقه شکار ممنوع و حفاظت شده قلمداد کنیم.

اجرای طرح مدیریت تالاب به مناطق حساس آن آسیب نرساند

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی نیز در این جلسه با اشاره به اقلیم تالاب میقان گفت: خاک منطقه کویر میقان بسیار حساس و شکننده است اما با دارا بودن این شرایط در زون گسترده تقسیم شده که این دو مسئله با یکدیگر همخوانی ندارند.

عبدالحسین محمدی افزود: جنوب شرقی تالاب میقان با این وجود که امسال از ظرفیت آبی مطلوبی برخوردار شد براساس محاسبات انجام‌شده بیشترین میزان فرسایش را داشته است، برخی از مداخله‌های انسانی به اکوسیستم تالاب سبب خشک شدن سرشاخه‌های برخی از گیاهان ویژه کویر اعم از قره‌داغ شده است که نباید نسبت به این مسئله بی‌توجه بود.

وی ادامه داد: باتوجه به تغییر غلظت آب کویر برخی از گیاهان این محدوده دیگر توانایی تحمل آب کویر را ندارند، همچنین در زمینه تبدیل منطقه کویر به گردشگاه توصیه می‌کنیم که تنها بر روی منطقه آبخیز تالاب برنامه‌ریزی انجام شود زیرا محدوده اطراف تالاب از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است و نفوذ به این حوزه آثار منفی برجا می‌گذارد.

تخصیص حق‌آبه تالاب میقان به برنامه‌ای دقیق نیاز دارد

مدیرعامل آب‌منطقه‌ای استان مرکزی نیز در این جلسه گفت: مقرر شده بود که در زمینه اجرای طرح مدیریت جامع تالاب میقان از اقدامات پراکنده خودداری کنیم و تنها کاربرد این منطقه را گردشگری ندانیم زیرا این منطقه از ظرفیت‌های بیشتری برخوردار است.

عزت‌الله آمره‌ای افزود: تخصیص حق‌آبه تالاب میقان به برنامه‌ای دقیق نیاز دارد زیرا اگر آبی در این منطقه وجود نداشته باشد تمامی برنامه‌های تدوین‌شده پس از اجرا منتفی می‌شوند و هیچ‌گونه بازدهی ندارند، پیشنهاد می‌دهیم که کارگروه مدیریت جامع تالاب وظایف تمامی دستگاه‌های مرتبط با این طرح را مشخص و به آنها ابلاغ کند.

نظرات دستگاه‌های مرتبط به تالاب میقان در طرح تهیه شده اعمال شود

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی نیز در این جلسه گفت: باتوجه به زمان مهاجرت پرندگان به تالاب میقان این منطقه در آبان‌ماه بیشترین میزان گردشگر را به خود جذب می‌کند که اعمال اقدامات مدیریتی و حراستی در این بازه زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار است.

علیرضا ایزدی ادامه داد: از مشاور طرح مدیریت جامع تالاب درخواست داریم تا ضمن ارائه دقیق طرح زمینه را برای اعمال مدیریت جامع فراهم آورد تا دستگاه‌های مرتبط قادر به ارائه نظرات خود در این زمینه باشند.

اجرای طرح جامع مدیریت تالاب تهدیدی برای منطقه و یا فرصتی برای آن است

مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی نیز در این جلسه گفت: براساس گزارش ارائه شده توسط مجری طرح بیشترین زمان پیک حضور گردشگران در منطقه تالاب میقان 6 ماهه نخست سال تعیین شده درصورتی که این منطقه به‌جز دو ماهه نخست سال که فصل بارندگی و پرآبی تالاب است در 4 ماهه بعدی قابلیت حضور گردشگران را اصلا ندارد.

حمیدرضا نوازنی عنوان کرد: دوره برداشت سولفات سدیم و بازه زمانی فعالیت کارخانه املاح در زمینه اجرای این طرح باید مورد مطالعه ویژه قرار گیرد، همچنین باید بگوییم که تالاب میقان جاذبه توریستی آنچنانی ندارد و اجرای این طرح می‌تواند تهدید و یا فرصتی برای تالاب باشد و نتیجه آن مشخص نیست.

وی خاطرنشان کرد: استقرار امکانات رفاهی در منطقه تالاب میقان به معنای هجوم مردم و گردشگران به این منطقه نیست زیرا شرایط آب‌ و هوایی و اقلیمی تالاب به‌گونه‌ای نیست که بتوان مدت زمان زیادی رادر این منطقه سپری کرد.

کلنگ‌زنی ترمیم و اصلاح جاده دسترسی به تالاب میقان انجام می‌شود

مدیرعامل شرکت املاح ایران نیز در این جلسه گفت: براساس مطالعات انجام شده از ابتدا تا انتهای جاده دسترسی به تالاب و کویر میقان جاذبه‌های زیباشناختی و توریستی وجود دارد که به این سبب تصمیم داریم نسبت به ترمیم، مرمت و اصلاح این جاده اقدام کنیم.

علی رستمی بیان کرد: شرکت املاح ایران درنظر دارد در زمینه عمل به تعهدات مدنی خود با صرف مبلغی معادل 60 میلیارد ریال عملیات تصحیح مسیر دستیابی به تالاب را آغاز و به انجام برساند، همچنین در راستای اجرای طرح درختکاری در دوسوی جاده تالاب منتظر صدور مجوزها از ارگان‌های  مربوطه هستیم.

وی افزود: در حوزه تالاب میقان تاکنون مطالعات بسیاری به انجام رسیده اما میزان عملکرد این مطالعات بسیار اندک بوده و اکنون زمان اجرائی شدن این مطالعات فرا رسیده است، می‌توانیم با اعمال برخی اصلاحات تفریحی در منطقه و فراهم کردن امکانات رفاهی اعم از سرویس بهداشتی، تعبیه تعدادی دوچرخه و حتی مینی‌بوس‌های گردشگری زمینه را برای حضور گردشگران فراهم سازیم.

مدیرعامل شرکت مدنی املاح ایران ادامه داد: مجموعه صنعتی املاح آمادگی خود را در زمینه هرگونه فعالیت مرتبط با تالاب اعلام می‌دارد و در هر زمینه‌ای که متخصصان تشخیص دهند برای همکاری آمادگی لازم را داریم.

حضور حشرات خطرناک در تالاب زنگ‌خطری برای کسب آمادگی مقابله 

یکی از اعضای شورای پژوهش محیط زیست نیز در این جلسه گفت: تالاب میقان امسال شاهد حضور گونه‌ای از حشرات خطرناک بود که خوشبختانه توانستیم این بحران را به خیر بگذرانیم اما این گذر از بحران به معنای عدم تکرار و تشدید این فاجعه نیست و باید برنامه‌ای دقیق برای برخورد با آن تداعی شود.

رضا وفایی‌شوشتری ادامه داد: آلوده شدن انسان به نیش این حشرات منجر به بروز علائمی اعم از اسهال، تب زرد و حسبه می‌شود، در راستای مقابله با تشدید حضور این گونه آلودگی‌ساز حشرات در تالاب و محیط اطراف آن نسبت به بررسی تنوع زیستی آنها اقدام کرده‌ایم.

وی بیان کرد: در راستای مقابله با ازدیاد این حشرات پیشنهاد می‌دهیم که نخست زیستگاه آنها شناخته شود و سپس فون حشرات منطقه را بررسی کنیم، پس از گذراندن این مراحل نوسان حضور حشرات مخاطره آمیز در مقاطع مختلف سال مورد ارزیابی واقع شود و پس از آن با شناخت مراحل تخم‌ریزی تا رشد نهایی در هر مرحله مبارزه متناسب با دوره را اعمال کنیم.

وفایی‌شوشتری خاطرنشان کرد: بهترین روش کنترل و کاهش ازدیاد این گونه از حشرات است و انهدام آنها صحیح نیست، مبارزات باید به‌صورت کوتاه‌مدت و اصولی اعمال شوند تا پایدار باشند.

امیدواریم در نهایت با اجرای طرح جامع مدیریت تالاب میقان با رعایت تمامی موازین زیست محیطی از آسیب‌رسیدن به این منطقه ارزشمند جلوگیری و در مقابل به یک فرصت جذب گردشگر برای شهر اراک تبدیل شود.

گزارش از نسترن شریفی

انتهای پیام/ ع