یادداشت | خروج آمریکا از پیمان INF؛ همگرایی نظامی چین و روسیه در آسیا

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، آمریکا پس از یک دوره یک ساله انتقاد و تهدید به خروج از «پیمان موشک‌های هسته‌ای میان برد» (INF) بالاخره هفته گذشته به طور کامل از این معاهده دوجانبه با روسیه خارج شد.

پیمان منع موشکهای میان برد در سال 1987 و در اوج جنگ سرد و با هدف کاهش رقابت تسلیحاتی افسارگسیخته آمریکا و شوروی میان رونالد ریگان و میخائیل گورباچف امضا شده بود.

ترامپ و تیم امنیتی او از ماه‌ها پیش با متهم کردن روسیه به عدم پایبندی به این پیمان، ساز خروج از آن را کوک کردند. هرچند که مسکو بارها و بارها برای مذاکره درباره به روز کردن مفاد این پیمان و همچنین رایزنی درباره ادعاهای واشنگتن اعلام آمادگی کرده بود اما سکوت کاخ سفید درباره درخواستهای مکرر کرملین نشان می‌داد که آمریکا راهبردش را در این زمینه تدوین کرده است. نشانه آن اطلاعات محرمانه‌ای بود که مسکو در این زمینه به دست آورده بود. روسیه در بهمن ماه سال گذشته اعلام کرد که اطلاعات محرمانه این کشور نشان می‌دهد که واشنگتن تصمیم خود را برای خروج از پیمان  INF گرفته است.

آمریکای ترامپ، طی سه سال گذشته خروج‌های مکرری را از پیمانهای دوجانبه و چندجانبه بین المللی رقم زده است و برای هرکدام از آنها برنامه مشخصی داشته است. مانند خروج از برجام که هدفش افزایش فشار حداکثری علیه ایران بود. این درحالیست که به باور تحلیلگران آمریکایی، برجامی که مورد نظر ترامپ است تفاوت چندانی با برجام فعلی ندارد اما ترامپ از آن خارج شد تا اهداف خود را درباره ایران پیش ببرد. هرچند که تعیین هدف لزوما به معنای دستیابی به آن نیست، چه آنکه درباره ایران ترامپ تا کنون به هیچ کدام از اهداف خود دست نیافته است و حتی برخی از متحدان خود را نیز از دست داده یا بین آنها شکاف ایجاد شده است.

آمریکا طی 6 ماه گذشته بارها روسیه را به داشتن سامانه‌های موشکی با برد بیش از 5000 کیلومتر(ناقض مفاد پیمان INF) متهم کرده است و در نهایت نیز به همین بهانه از آن خارج شد. شواهد نشان می‌دهد که هدف اصلی راهبرد واشنگتن از بازیهای سیاسی درباره این پیمان محدود کردن روسیه در اروپا و افزایش فشارها علیه این کشور در برابر سازمان ناتو است.

اما آمریکا یک هدف دیگر نیز دارد که شاید حتی مهمتر از هدف ظاهری آن یعنی روسیه باشد. مقامات آمریکایی در خلال ماه هایی که به خروج از پیمان INF منجر شد به صورت جسته و گریخته خواستار حضور چین در این پیمان شده بودند. به نظر می‌رسید این اظهارات بهانه و توجیه مکملی برای خروج باشد اما سفر اخیر وزیر خارجه و وزیر دفاع آمریکا به استرالیا و رونمایی از طرحهای نظامی تازه واشنگتن نشان داد که چین احتمالا مهترین هدف ترامپ از تصمیمش برای خروج از پیمان INF است.

دونالد ترامپ و مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا بلافاصله پس از اعلام خروج از این پیمان از نیات و اهداف تازه خود رونمایی کردند.

اسپر درباره چین گفته، واشنگتن پس از خروج از INF آزدانه می تواند با چین در زمینه موشکی رقابت کند. زرادخانه موشکی پکن به شکل گسترده‌ای حاوی سلاح‌های منع شده توسط این پیمان است که چین هرگز راضی به امضای آن نشده است.

مارک اسپر همچنین تاکید کرده، چین دیگر نباید از پروژه‌های موشکی و تسلیحاتی آمریکا متعجب و شگفت زده شود. رئیس پنتاگون تاکید کرده است که 80 درصد از زرادخانه موشکی چین را سلاح‌های ممنوع شده در INF تشکیل می‌دهد و پکن نباید از قصد ما برای دستیابی به ظرفیتی مشابه متعجب شود.

اسپر در نهایت نیز از طرح پنتاگون برای استقرار فوری موشک‌های میان برد در آسیا خبر داد و به نظر می‌رسد در سفر به آسیا تمایل واشنگتن برای استقرار موشکهای میان برد در خاک استرالیا را به دولت کانبرا اعلام کرده است.

خبرگزاری رویترز در این زمینه نوشت: در صورت استقرار موشکهای آمریکا با برد 5500 کیلومتر در جزیره داروین در شمال استرالیا، مناطق جنوبی چین در تیررس موشکهای آمریکایی قرار خواهد گرفت.

دونالد ترامپ نیز یک روز پس از خروج کشورش از پیمان INF خواستار توافقی جدید در خصوص سلاح های هسته‌ای شد که علاوه بر آمریکا و روسیه، چین نیز در آن حضور داشته باشد.

این درحالیست که چین با هرگونه حضور در پیمان منع موشکهای میان برد مخالفت کرده است. سخنگوی وزارت خارجه این کشور در این باره گفته؛ درباره اینکه معاهده منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد به توافقی بین‌المللی تبدیل شود، ما قبلا گفته بودیم که این معاهده، یک توافق دوجانبه بین روسیه و ایالات متحده است. اگر این توافق به توافقی بین‌المللی تبدیل شود، در آن صورت به همه طیفی از موضوعات پیچیده سیاسی، نظامی و حقوقی اثر خواهد داشت، دولت چین موافق چنین اقدامی نیست.

به نظر می‌رسد چین به دغدغه اصلی سیاست خارجی ترامپ تبدیل شده است. ترامپ از بدو حضور در کاخ سفید مجموعه‌ای از اقدامات ضدچینی را با هدف تحت فشار قرار دادن پکن برای تن دادن به خواسته‌های این کشور و همچنین با هدف مقابله با رشد اقتصادی و نظامی این کشور در دستور کار قرار داده است. طرح فروش تسلیحات نظامی به تایوان، حضور ناوهای آمریکایی در تنگه تایوان و جزایر تحت حاکمیت چین در دریای چین جنوبی، راه اندازی جنگ تعرفه‌ای برای ضربه زدن به رشد اقتصادی چین، حمایت تمام و کمال از معترضان هنگ کنگی و اکنون استقرار موشکهای میان برد بیخ گوش چین همگی در همین راستا قابل ارزیابی هستند.

خروج آمریکا از پیمان مهم و استراتژیک INF تاثیرات قابل توجهی در مناسبات و معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد شد. در اروپا رقابت تسلیحاتی آمریکا و ناتو با روسیه را افزایش خواهد داد  و دولتها را مجبور خواهد کرد هزینه بیشتری برای توسعه زرادخانه‌های موشکی خود خرج کنند.

در آسیا نیز این تصمیم ترامپ، باعث تشدید رقابت تسلیحاتی میان واشنگتن و پکن از یک سو و تلاش کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی برای دستیابی به تسلیحات نظامی بیشتر خواهد شد. این مساله ممکن است بهانه‌ای برای افزایش حضور نظامی آمریکا در ژاپن و کره جنوبی و حتی استرالیا نیز شود.

علاوه بر پکن و واشنگتن، روسیه نیز در آسیا بیکار نخواهد نشست.

سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه روز دوشنبه به ایالات متحده هشدار داد که به‌جای قدرتنمایی و سرکشی، مسئولیت‌پذیر باشد و خط تولید موشک‌های میان و کوتاه‌برد را مجددا راه‌اندازی نکند.ریابکوف گفته: «اگر آمریکا تصمیم بگیرد که موشک‌هایش را در منطقه مستقر کند، روسیه نیز موشکهای خود را در آسیا مستقر خواهد کرد.»

بسیار بعید است که دولت چین تحت فشارهای آمریکا حاضر به مشارکت در پیمان مورد نظر این کشور درباره منع موشکهای میان اتمی شود، اما این تحرکات صددرصد باعث نزدیکی و همگرایی بیشتر روسیه و چین به ویژه در زمینه مسائل دفاعی و نظامی خواهد شد و ممکن است آنها را به همراه برخی دیگر از قدرتهای منطقه‌ای به سمت یک اتحاد نظامی استراتژیک علیه آمریکا سوق دهد.

انتهای پیام/