مطالبه جدی؛ «نوجوان» را از دستِ رسانه‌های معاند نجات دهید/ چالش‌هایی که کمرنگ باقی ماند
سریال «محرمانه» در روزهای غفلت تلویزیون از موضوع نوجوان روی آنتن رفت؛ در عین دغدغه‌مندی اما از کنار بعضی مسائل اساسی، بدون تصویرسازی درست و نمایشی تأثیرگذار، فقط عبور کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، درباره نوجوانی، بسیار شنیده و دیده‌ایم، دورانی منحصر به فرد، رازآلود و پرهیجان که شناختنش دشوار است. نه دانشمندان حوزه‌های مختلف تا الآن توانسته‌اند تعریف و تصویر دقیقی از آن ارائه دهند و نه هنر به کشف ناپیداهای نوبه‌نوی آن رسیده است. هر کس، به‌فراخور توان و تخصص خود، سعی کرده است گوشه‌ای از این دوره بی‌مانند را به‌تصویر بکشد، و رسانه ملی، با تهیه سریال «محرمانه»، این دوره از زندگی را در قالب طنز به‌تصویر کشیده است.
پخش این سریال، از هجدهم خردادماه سال 98، در شبکه سه پخش آغاز شده و قرار است با تغییراتی در محتوا و دکور، ادامه داشته باشد. کارگردان این کار، مسلم تهرانی و تهیه‌کننده عطا پناهی است. نویسندگی آن را مونا زارع و فائزه یارمحمدی به‌عهده دارند. در این سریال، بیش از 20 نوجوان دختر و پسر و بازیگران آشنایی همچون حسین رفیعی، افشین سنگ‌چاپ، مهدی ابراهیمی، احمدرضا اسعدی، مسعود رهنما، ساناز سماواتی، فاطمه هاشمی، سوسن مقصودلو، جواد خواجوی، یزدان کاظمی، سحر شفیعی و... ایفای نقش می‌کنند.
موقعیت این سریال اپیزودیک، شهری بدون دیوار است. خانه، مدرسه، خیابان و رستوران بخش‌های آن هستند.
به‌گفته کارگردان، گروهی از روانشناسان و کارشناسان با عوامل فنی و هنری همراه بوده‌اند و در همه بخش‌ها از نظر آنها استفاده شده است. این همراهی، ویژگی‌های خاص و متمایزی را نسبت به سایر برنامه‌های نوجوانانه، در این سریال ایجاد کرده است.
چرا محرمانه؟
یکی از مهمترین ویژگی‌ها، استفاده نکردن از بحثهای کارشناسی مستقیم است. در این سریال، جز در چند مورد، اثری از نصیحت و سخنرانی نیست. بیشتر مسائل، در قالب یک گفتگو، طرح میشود. نوجوان و خانواده او به‌عنوان مخاطب، یک روایت آشنا و واقعی را می‌بینند. در موارد بسیار، می‌توانند بدون ترس از سرزنش و قضاوت، همان‌طور که شیرینی طنز سریال را مزه مزه می‌کنند، خود را جای بازیگران بگذارند و موضوع را درون خود، دوباره واکاوی کنند.
در این سریال، راهکار به‌معنای دستورالعمل ارائه نمی‌شود. نوجوان در هر قسمت، یک وجه یا وجوهی از نوجوانی را می‌بیند، توصیف دقیق از ویژگی مورد نظر را مشاهده می‌کند و به‌جای شنیدن، مستقیماً با نتیجه عمل و رفتار روبه‌رو میشود. هم‌کلاسی‌ها، پدر و مادر، خواهر و برادر و اهالی معدود محله، به رفتارها عکس‌العمل نشان می‌دهند و نوجوان مستقیماً با آنچه درباره رفتاری خاص، در ذهن دیگران می‌گذرد، روبه‌رو میشود.
افراد این مجموعه، نقاب ندارند و خود واقعی‌شان را در برابر رفتار نوجوان آشکار می‌کنند. نوجوان‌های این سریال که نماینده نوجوان‌های دنیای واقعی ما هستند، به‌خلاف نگاه بیشتر ما، ناهنجار و متهم اصلی نیستند، بلکه، مجموعه‌ای از عوامل که در ایجاد و بروز برخی رفتارها و باورهای دوره نوجوانی دخیل هستند، با تکیه بر نقش والدین و نظام آموزش و پرورش، نمایش داده می‌شوند.
مشکلات، با طنز نشان داده می‌شوند، اما راه‌های حل آنها، واقعی است. در این سریال، از معجزه‌ها و الهام‌هایی که به یک باره باعث تحول و مثبت شدن فضا میشود، خبری نیست. مسائل واقعی هستند، باید آنها را پذیرفت و برای حلشان اقدام کرد.
بخش‌هایی از سریال، واگویه‌‌های درونی نوجوان را به‌روشنی بیان می‌کند، باورها و تفکرات خاص نوجوان را از پشت پرده ذهن بیرون و به صحنه نمایش می‌آورد.
گفتگوی صریح با خود، کنار گفتگو با دیگران و ابراز احساسات و هیجان‌ها، یک الگوی کاربردی برای حل مسأله به نوجوان نشان می‌دهد. او می‌تواند در مواقع نیاز، با استفاده از این روش، چالشی را که با آن روبه‌رو شده است، به‌نحو مثبت حل کند.
همسالان و بزرگترهای شناخته‌شده، والدین و مشاور به‌عنوان منابع حمایتی مورد اعتماد و در دسترس معرفی می‌شوند. هر موضوع، از دیدگاه‌های متفاوت و حتی مخالف، بررسی میشود. نوجوان، نسبت به نوع نگاه و تفکر خود آگاه‌تر میشود و تصورات ذهنی دیگران را هم در مقابل چشم خود، مجسم می‌بیند.
فضای سریال طنزآمیز و با سرعت هیجان نوجوانی هماهنگ است و اطلاعات علمی لازم و مختصر نیز در بخش‌های کوتاه و در قالب طنز ارائه میشود.
مسائل دخترانه و پسرانه، با توجه به میزان رواج بین دو جنس، از هم تفکیک شده‌اند. ادبیات و زبان خاص نوجوانی، با رعایت ادب و بدون تأیید موارد منفی، شخصیت‌ها و روایت‌های این سریال را باورپذیرتر کرده است.
جاهای خالی محرمانه
بعضی مسائل اساسی و پرچالش، کمتر مورد توجه بوده و یا کمرنگ‌تر از واقعیت است. فضای مجازی با همه تهدیدها و فرصت‌ها، چالش‌های عاطفی خصوصاً برای دختران نوجوان، تربیت جنسی، چالش‌های هویتی، اعتقادی، هنجارهای دینی ــ اجتماعی و این قبیل موارد، از جمله این مسائل هستند.
تصویر نوجوانی، بدون حل این چالشها کامل نیست. البته، بنا به گفته مسلم تهرانی کارگردان این مجموعه، این بخش بیشتر به مسائل روانشناختی پرداخته بود و در بخش بعدی، ابعاد اجتماعی دوران نوجوانی، موضوع اصلی سریال هستند.
البته در پایان باید به این نکته هم اشاره کرد که باید روی یک‌سری از دیالوگ‌ها و گفتگوهای بازیگرانِ سریال «محرمانه» و یا «محرمانه‌های» دیگر توجه جدی داشت، زیرا کارهای کودکانه و نوجوانانه نیاز به تأمل بیشتری روی تکیه کلام‌ها و نوع پوشش و رفتار دارند، مثلاً به‌قول مهدی سالم مدیر شبکه امید بسیاری به خانم اژدری سریال انتقاد داشتند چون یک خانم مدیرِ باحجاب این طور مقنعه نمی‌پوشد.
و حتی تکیه کلام‌هایی که به‌شوخی جواد خواجوی بازیگر این سریال می‌گفت سوت بلبلی جای آن گذاشتند! برای جلوگیری از هر نوع تعارض برای نوجوان بایستی سازندگان سریال‌های نوجوانان و حتی کودکان حتماً جوانب مختلف در امر نویسندگی، استفاده از بازیگران و حتی طراحی لباس و صحنه را بسنجند، چون ایجاد تعارض برای نوجوان و الگو قرار دادن هر تکیه کلام و گفتگویی در برنامه و یا سریالی تبعات خطرناکی خواهد داشت.
هرچند «محرمانه» سعی کرد در این مسیر کار عالمانه و اندیشمندانه و به‌تعبیر سازندگان این سریال، روی خطِ روانشناختی گام بردارد اما به هر حال تجربه جدیدی بود و نیازمند پختگی هرچه بیشتر کارهای نوجوانانه در رسانه ملی است.
با توجه به تجربه مثبت این سریال، می‌توان امیدوارانه منتظر چالشها و موضوعات بخش بعدی «محرمانه» یا به‌قولی کارهای جدید در راستای تصویرسازی درست و راهگشای نوجوانان باشد.
روزی می‌گفتیم و می‌نوشتیم تلویزیون در حقِ نوجوان اجحاف کرده و برنامه و سریالی ندارد ولی امروز بعد از «محرمانه» باید منتظر «حکایت‌های کمال» قدرت‌الله صلح‌میرزایی باشیم که گونه دیگری از پرداخت به نوجوانِ تلویزیون است، زیرا قهرمان داستان این سریال، نوجوانی به‌نام کمال است.
این مطالبه جدی است که رسانه‌ها و شبکه‌های مختلف به‌دنبالِ در اختیار گرفتن مغزها و اندیشه‌های نوجوانانند. VODها به‌دنبال سرگرم‌کردن این قشر در بسیاری از مواقع، نوجوان را درگیرِ حواشی و چالش‌های خطرناکی می‌کنند. در نمایش خانگی و سینما هم به‌گونه‌های مختلف، اما شبکه‌های معاند همیشه از این فرصت سوء استفاده کرده‌اند و برای نوجوان برنامه‌هایی درنظر گرفته‌اند که نوجوان را نه‌تنها سردرگم می‌کند بلکه به انحراف و فضاهای نامطلوب می‌کشاند.
رسانه ملی در این شرایط حتماً باید آثار جدی و هوشمندانه نوجوانانه و کودکانه را بیش از گذشته، درنظر بگیرد.
انتهای پیام/+