گزارش/ چرا زخم خانواده "شهدای منا و مسجدالحرام" هنوز التیام نیافته است؟!

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، دوم مهر سال 94 مصادف با عید قربان خبر تکان‌دهنده شهادت هزاران زائر خانه خدا در منا، قلب میلیون‌ها ایرانی را آکنده از غم و اندوه کرد؛ در این حادثه مشکوک و مرگبار، هزاران زائر از 39 کشور جهان کشته، مفقود یا زخمی شدند و در این بین طبق آخرین آماری که منتشر شد، شمار زائران کشته شده ایرانی به 475 تَن رسید.

دلیل اصلی روی دادن فاجعه، بسته ماندن گذرگاه فرعی 215 اعلام شده که موجب شلوغی شدید جمعیت از ساعت 8:30 صبح و قفل شدن حرکت در ساعت 8:45 شد؛ زائران در صورت باز بودن گذرگاه فرعی 215 می‌توانستند به راحتی از محل فاجعه خارج شده و به گذرگاه سوق العرب وارد شوند؛ علاوه بر این، خروجی گذرگاه 204 به سوی جمرات هم با خودروهای پلیس عربستان سعودی بسته شد. در این حال، زائرانی که در گذرگاه 204 بودند، از یک سو با فشار ورود زائران گذرگاه 206 مواجه شدند و از سوی دیگر، نه راهی به جلو داشتند و نه راهی برای ورود به گذرگاه سوق العرب.

هرچند این نخستین‌بار نبود که شهر مکه به‌ عنوان مهم‌ترین شهر عبادی مسلمانان در جریان انجام مناسک «حج» رنگ خون به خود می‌گرفت و ملت ایران و کشورهای اسلامی را عزادار می‌کرد اما با وقوع این حادثه، رهبر معظم انقلاب سه روز عزای عمومی اعلام کردند و از آنجایی که خاندان آل سعود از تحویل پیکر‌های شهدای این فاجعه، انتشار فیلم و اسناد و... ممانعت کردند، رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی‌ خود، صریح و قاطعانه خواستار تشکیل کمیته حقیقت‌یاب با حضور کشورهای اسلامی برای بررسی این فاجعه شدند؛ ایشان همچنین زنده نگه داشتن یاد شهدای منا را نیز مورد تأکید قرار داده و فرمودند: این حادثه به هیچ وجه نباید فراموش شود و دستگاه دیپلماسی و سازمان حج موظف هستند که این موضوع را به صورت قاطع دنبال کنند.

اکنون 4 سال از وقوع این حادثه دلخراش می‌گذرد اما هنوز خانواده شهدای منا پرسش‌ها، ابهامات، ناراحتی‌ها و دل پردردی از عدم احقاق حق خون شهدای منا دارند؛ در این بین اخیراً مرتضی رکن‌آبادی، برادر دیپلمات سابق ایران در لبنان که جزء شهدای فاجعه منا بود، در یک برنامه‌ تلویزیونی مطالبی را درباره پذیرفتن مسئولیت این فاجعه از سوی مسئولان عنوان کرد که با واکنش‌ بعثه مقام معظم رهبری و رئیس سازمان حج و زیارت مواجه شد.

حجت‌الاسلام قاضی عسگر، نماینده سابق ولی فقیه در پاسخ به اظهارات رکن‌آبادی گفت: واقعا چنین چیزی وجود ندارد؛ مردم مطمئن باشند وقتی مقام معظم رهبری فردی را به عنوان نماینده خود انتخاب می‌کند، آن فرد موظف است بر اساس معیارهای رهبری حرکت کند.

وی با اشاره به اینکه ما هرگز حاضر نیستیم عزت، عظمت و شرافت ملتمان را با چیزی معامله کنیم، ادامه داد: این حرف که گفته شده جمهوری اسلامی پذیرفته است که در فاجعه منا مقصر بوده و بعد از این پذیرش باعث شده تفاهم‌نامه‌ای امضا شود، کاملا دروغ است؛ متن تفاهم‌نامه ما موجود است و در آن توانسته‌ایم امتیازهایی دریافت کنیم که در گذشته وجود نداشته و کاملا به نفع جمهوری اسلامی است.

قاضی عسگر خاطرنشان کرد: از جمله این امتیازها این است که توانسته‌ایم همه برنامه‌های خود را مانند برنامه با شکوه برائت از مشرکین برگزار کنیم؛ تنها مشکلی که داشتیم مربوط به قرائت دعای کمیل در مدینه بود که سعودی‌ها به دلیل مشکلات امنیتی اجازه برگزاری آن را نداند.

اما علیرضا رشیدیان؛ رئیس سازمان حج و زیارت نیز با رد ادعای مطرح شده از سوی برادر شهید رکن‌آبادی اظهار کرد: این ادعا، دروغ محض است؛ تفاهم‌نامه‌های سازمان حج و زیارت امضا شده و کاملا روشن و شفاف است و هیچ نکته پنهانی ندارد.

وی تصریح کرد: نخستین بند همه تفاهم‌نامه‌های ما، حفظ عزت، کرامت، آرامش و امنیت زائران ایرانی است و همواره آن را طلب کرد‌ه‌ایم؛ کسی که برای زائرین عزت و کرامت را دنبال می‌کند، آیا از حقوق شهدای خود می‌گذرد و با آن معامله می‌کند؟!

رشیدیان با بیان اینکه این سازمان ادعای مطرح شده که موج منفی ایجاد کرد، از طریق مراجع قضایی پیگیری خواهد کرد، گفت: من فکر می‌کنم کسی که این حرف را زده، حتما بی‌اطلاع بوده یا هنگام صحبت کردن دچار خلجان شده و متوجه نبوده است چه می‌گوید و گرنه می‌داند هیچیک از مسئولین جمهوری اسلامی از خون شهیدانشان نخواهند گذشت.

وی خاطرنشان کرد: پیگیری موضوع شهدای منا جزو مسائل مستمر سازمان حج و زیارت و دیپلماسی جمهوری اسلامی است و با توجه به اینکه در حال حاضر، ایران نمایندگی سیاسی در عربستان ندارد، دفتر نمایندگی حج و زیارت آن را پیگیری می‌کند.

رشیدیان، آخرین مورد را روشن شدن تکلیف شهدای مفقودالاثر در فاجعه منا بیان و تصریح کرد: تا اوایل امسال چند شهید داشتیم که تکلیف آنها روشن نشده بود اما با پیگیری‌های صورت گرفته، سرنوشت و محل دفن آنها مشخص شد و در حال حاضر، هیچ شهید مفقودالاثر و بدون اطلاع از محل دفن او نداریم.

این در حالی است که حجت‌الاسلام قاضی عسگر، سرپرست سابق حجاج ایرانی در سال 95 اعلام کرد: برخی افراد حساسیت نشان می‌دهند و می‌گویند چرا می‌گویید این حادثه عمدی نبوده است. ما باید بر اساس انصاف و شرع نظر بدهیم. هیچ دلیلی برای عمدی بودن حادثه منا برای ما ثابت نشد و البته سوء مدیریت و متاسفانه بی‌کفایتی در اداره امور کاملا محرز است که بارها گفته‌ایم.

وی ادامه داد: تاکنون چند جلد کتاب درباره مستندات حادثه منا منتشر شده است و چند جلد دیگر نیز منتشر می‌شود و سعی کردیم همه ابعاد را ببینیم و کاملا مستند باشد.

نماینده سابق ولی فقیه در امور حج و زیارت ادامه داد: مستندات فاجعه منا نشان می‌دهد که این حادثه عمدی نبوده اما سوء مدیریت،سهل‌انگاری و بی‌کفایتی مسئولان مربوطه قطعاً در بروز حادثه مؤثر بوده است و لذا لازم است افراد مقصر شناسایی و مجازات شوند.

در حالی که سخنان رشیدیان خبر از پیگیری این حادثه و باز بودن پرونده رسیدگی به فاجعه دارد اما افراد دیگری چون فرشته روح افزا؛ همسر دانشمند شهید حاتمی، ابعاد دیگری را پس از 4 سال از گذشت فاجعه منا بازگو می‌کند.

روح‌افزا درباره آخرین وضعیت پیگیری‌های صورت‌ گرفته درباره حادثه منا، شهدای مسجد‌الحرام و تشکیل کمیته حقیقت‌یاب به تسنیم می‌گوید: متأسفانه اصلاً کمیته حقیقت‌یاب در ایران تشکیل نشد و می‌توان گفت اصلاً هیچ کار درست و حسابی در این زمینه صورت نگرفته است.

وی درباره ادعای برخی از مسئولان سعودی‌ مبنی بر مقصر بودن حجاج ایرانی در فاجعه منا متذکر می‌شود: تا جایی که ما اطلاع داریم، مدرک جدیدی به دست نیامده اما طبق آنچه حجت‌الاسلام قاضی‌عسگر نیز به آن اشاره کرد، ایرانی‌ها قرار بود آن روز ساعت 8:30 صبح در گذرگاه منا حضور یابند اما حضور آنها به ساعت 10 موکول شد؛ عربستان مدعیست ازدحام جمعیت به‌دلیل بی‌نظمی ایرانی‌ها رخ داده البته همه‌ساله تأخیر زائران به‌وجود می‌آید اما به‌طور حتم مدیریت ضعیف و غلط سعودی‌ها باعث بروز این حادثه شد.

همسر دانشمند شهید حاتمی با اشاره به این نکته که در سال شهادت همسر خود در جریان سقوط جرثقیل در مسجد‌الحرام به‌دلیل پیگیری این پرونده از سوی برخی مقامات کشورمان مورد عتاب و مؤاخذه نیز قرار گرفته است، می‌گوید: شهدای منا مظلوم بودند و مظلوم‌تر نیز شدند.

وی یادآور می‌شود: کنار همه این موارد، سؤال اینجاست که؛ چرا کمیته حقیت‌یاب در ایران تشکیل نشد در حالی که مقام معظم رهبری صراحتاً در این باره دستور دادند؛ چرا اجازه شکایت به خانواده‌های شهدا ندادند؟ همسر من یک دانشمند فضایی بود، چرا اجازه کالبدشکافی پیکرش پس از بازگشت به ایران را ندادند؟ هر بار که حرفی مطرح کردیم، گفتند "شما به‌دنبال دیه هستید"! من دنبال پول نیستم؛ 4 سال است که همسرم شهید شده و هنوز حقوق وی را نمی‌پردازند! هیچ یک از آن زائران به‌طور کامل بیمه نبودند این در حالی است که در همه سفرهایی از این دست، بیمه کردن زائران یک روال است بنابراین جا داشت این موضوع توسط یک دادگاه رسیدگی شود یا سازمان حج و زیارت آن را پیگیری کند.

روح‌افزا با ابراز اینکه "برخی اشکالات به کشورمان و برخی دیگر به عربستان مربوط می‌‌شود"، می‌گوید: عربستان در حادثه سقوط جرثقیل در مسجدالحرام پذیرفت که مقصر حادثه بوده اما ایران برای شهدای این حادثه چه اقدامی‌ انجام داد؟ در این بخش نیز هیچ‌ کاری انجام نشده است؛ متأسفانه مسئولان مربوطه به این موضوع بی‌توجه هستند و ظاهراً قضیه برای آنها مهم نیست.

همسر دانشمند شهید حاتمی این نکته را هم اضافه می‌کند که اگر نگرانی مسئولان حج از راه ندادن ایرانیان به مناسک حج از سوی عربستان است، باید یادآور شوم که که دادگاه‌های بین‌المللی اجازه نمی‌دهند سعودی‌ها مانع ورود کسی به مناسک حج شوند.

روح‌افزا معتقد است حجت‌الاسلام قاضی‌عسگر نیز پیش از این اعلام کرده بود برای پیگیری این موضوع، وکیل تعیین کرده‌اند اما نتیجه آن چه شد؟ نمی‌دانم از نظر سیاسی مصلحت‌هایمان چیست و در آن دخالت نمی‌کنم اما اگر مسئولان مربوطه ملاحظه عربستان را می‌کنند، مقام معظم رهبری بسیار صریح درباره این موضوع صحبت می‌کنند و ما اقتدار بزرگی در منطقه داریم.

وی می‌گوید: زمانی که همسرم شهید شد یکی از سایت‌های اسرائیلی خبر کشته شدن این دانشمند فضایی را منتشر کرد اما سازمان حج و زیارت چه کرد؟ بنده علت اینکه این موضوع از سوی سازمان حج و زیارت با سکوت پیش رفته را درک نمی‌کنم علی‌رغم اینکه مقام معظم رهبری درباره آن، مطالبات صریحی مطرح کرده‌اند.

اما 4 سال زمان کمی برای رسیدگی به یک فاجعه که در آن  475 هموطن جان خود را از دست دادند، نیست؛ در این سال‌‌ها آنچه می‌توانست مرهمی بر دل پر درد خانواده‌های داغدار شهدای منا باشد، پیگیری مجدانه این حادثه، محاکمه عاملان آن و دست کم دریافت دیه شهدا به عنوان کمترین حق طبیعی آنهاست.

چندی پیش نیز حجت‌الاسلام قاضی عسگر نماینده سابق ولی فقیه در امور حج و زیارت در مراسم تودیع خود در این باره اعلام کرد: چند ماه پیش آخرین نامه را به وزیر عربستان نوشتم و یادآوری کردم که آنها قول پرداخت دیه به خانواده‌های شهدای منا و مسجد الحرام را داده‌اند اما به آن عمل نکردند.

وی ادامه داد: در این نامه سه پیشنهاد مطرح کردیم نخست اینکه مبلغ مورد نظر را به حساب سازمان حج واریز کنند تا ما به خانواده شهدا بپردازیم یا عربستان از خانواده‌های شهدا دعوت کند و خود این مبلغ را به خانواده‌ها بپردازد و یا اینکه مبلغ مورد نظر به سفارتخانه‌های اطرافشان پرداخت شود تا از این طریق به خانواده‌ها داده شود. اما این امر محقق نشد و ما هنوز شرمنده خانواده‌های آنها هستیم.

غلامحسین اسماعیلی؛ سخنگوی قوه قضائیه نیز در نشست خبری اخیر خود درباره آخرین وضعیت پرونده شهدای منا اظهار کرد: در این پرونده مطالبات به صورت جدی از ناحیه دستگاه قضایی از کشور عربستان که عامل شهادت بسیاری از هموطنان ما بودند، پیگیری می‌شود و پیگیر استیفای حقوق خانواده شهدای منا هستیم اما تا الان نتیجه خاصی حاصل نشده است.

اظهارات قاضی عسگر نیز نشان می‌دهد این موضوع هنوز در دست پیگیری است اما از آنجایی که این اقدامات نتیجه ملموسی برای خانواده شهدای منا نداشته و پرسش‌ها و خواسته‌‌های خانواده صدها قربانی این حادثه بی پاسخ مانده نمی‌توان انتظار داشت درد آنها چندان التیام یافته باشد.

سخنگوی قوه‌قضاییه: پیگیری پرونده فاجعه منا تاکنون نتیجه خاصی نداشته است

سخنران بعثه مقام معظم رهبری: از خون "شهیدان منا" نمی‌‌گذریم

انتهای پیام/