چالش‌برانگیزترین موضوع در شعر سپید چیست؟
علی داودی، شاعر «چاپ بیروت»، به چالش‌برانگیزترین موضوع در شعر سپید پرداخت. او معتقد است: شعر سپید گونه‌ای جدید از شعر است که در نتیجۀ زیست جدید انسان پدید آمده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، هفتمین کلاس هفتمین اردوی آموزشی شعر جوانان انقلاب اسلامی (آفتابگردان‌ها) با حضور علی داودی، شاعر، با موضوع «حقایق و دقایق شعر نو» برگزار شد. داودی در آغاز به شعر سپید اشاره کرد و گفت: نکتۀ چالش‌برانگیزی که در مورد شعر سپید وجود دارد و با آن مواجه هستیم این است که اساساً شعر سپید چیست و ما چه سهمی در آن داریم؟ نمی‌توان به سادگی پاسخی برای این سؤال یافت. شاملو که به‌عنوان مبدع شعر سپید شناخته شده است، می‌گوید شعر سپید شعری است که شعر نیست. این حقیقت است، زیرا نمی‌توان شعر سپید را مطابق با آن تصوری که از اشعار کلاسیک داریم تعریف کنیم.
او ادامه داد: انسان امروز نسبت به انسان گذشته، نقش متفاوتی برعهده دارد و شأن و جایگاه دیگری برای خود قائل است. همین مسئله در نوع نگرش او و درکی که از جهان خود دارد تاثیرگذار است. از آنجایی که نوع زیست انسان امروز با گذشتگان متفاوت است، این تفاوت باید در شعر او نیز منعکس شود.
داودی با بیان اینکه شعر سپید گونه‌ای جدید از شعر است که در نتیجۀ زیست جدید انسان پدید آمده است، یادآور شد: شعر در تعریف قدمایی خود کلامی موزون، مقفا و مخیل است. شاعران کهن مطابق با این تعریف شعر سروده‌اند و حاصل این نوع نگاه آثار بزرگانی چون سعدی و حافظ است. برخی بر این تعریف خدشه وارد کرده و تعریف متفاوتی ارائه داده‌اند که حاصل این تعریف نو موجب بروز شاعرانی چون شاملو شده است. وقوع رنسانس موجب شد که نگرش انسان نسبت به جایگاهی که در جهان دارد تغییر کند، انسانی که تا پیش از این زمین را مرکز عالم می‌دانست در مسیر جدیدی قدم گذاشت که از آن به زندگی مدرن تعبیر می‌شود.
وی در ادامه به نقش مشروطه در تحول تاریخ و تأثیر آن بر ادبیات ایران اشاره کرد و گفت: ادبیات فصل برجسته‌ای در مشروطه دارد و به واسطۀ آن نیما ظهور کرد. نیمایی که علاوه بر شاعر بودن نظریه‌پرداز نیز هست. در واقع شاعران در این دوره نقش فلاسفه و متفکران غرب را در دورۀ رنسانس ایفا کردند. اعتقاد نیما بر آن است که زبان شعر باید به لحن طبیعی گفتار نزدیک باشد. آنچه از نیما می‌توان آموخت درک نو و نگاه جدید اوست. از ویژگی‌های شعر شاملو موسیقی زبان است و به این ترتیبب آثار ماندگاری خلق کرده است. تعریف شعر کهن کلام موزون، مقفا و مخیل است و نیما در واقع قافیه را از شعر حذف کرد و به سبک جدیدی رسید و شاملو با حذف وزن، شعر سپید را خلق کرد.
شاعر مجموعه‌شعر «چاپ بیروت» با تأکید بر اینکه مخیل بودن به معنی تصویر داشتن شعر نیست، گفت: شعری مخیل است که شما را درگیر کند و باعث شکل‌گیری خیال در ذهنتان شود. آنچه در شعر نو حفظ شده است همین عنصر خیال است. این برآیند، ما را نائل به کشف می‌کند و این کشف به واسطۀ زبان به مخاطب منتقل می‌شود. اگر شعر سپید هیچ یک از ویژگی‌های شعر قدما و هنرنمایی‌های آنها را نداشته باشد، حداقل باید در آن کشف اتفاق بیفتد و درک جدیدی از زندگی به مخاطب بدهد.
داودی ضمن بیان این مسئله که میزان ارزشمندی یک اثر هنری فارغ از اندیشه و اعتقاداتی که در آن منعکس شده است، به ساختار آن مربوط است، اضافه کرد: هر یک از شاعران از ابزار خاصی برای انتقال مفهوم مورد نظر خود استفاده می‌کنند؛ به همین دلیل نمی‌توان آنها را با یکدیگر مقایسه کرد و یکی را بر دیگری برتری داد؛ بلکه آنچه اهمیت دارد این است که شاعر از امکاناتی که در اختیار او قرار گرفته به درستی استفاده کند و مخاطب به راحتی به مقصود او پی ببرد. در واقع باید دید آیا شاعر از امکاناتی که در اختیار داشته به خوبی استفاده کرده یا خیر؟
وی در پایان تأکید کرد: شعر نو بهانه‌ای است که نگاه مستقلی در سرودن شعر داشته باشیم و از شعر شاعران قدیم تقلید نکنیم. باید توجه داشت که در راستای این نوگرایی نباید زبان را از نشانه و معنا تهی‌کرد زیرا در این صورت اثری که خلق شده شعر نیست.
انتهای پیام/