آیا اردوغان واقعاً به دنبال سلاح هسته‌ای است؟
کارشناسان این مسئله را بررسی کرده‌اند که اظهارات اخیر رئیس جمهوری ترکیه درباره ناعادلانه بودن رژیم عدم گسترش هسته‌ای، به‌خصوص در منطقه خاورمیانه، تا چه اندازه گویای بلندپروازی آنکارا برای دستیابی به سلاح اتمی است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا»، چاپ مسکو، امروز در تحلیلی نوشته است: اظهارات اخیر "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری ترکیه در رابطه با وجود سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه، بازتاب متفاوتی در محافل کارشناسی غربی و داخل ترکیه داشته است.
اردوغان از ناعادلانه بودن رژیم عدم گسترش صحبت کرده است. این مسئله از دید برخی به عنوان تمایل ترکیه به داشتن سلاح‌های اتمی درک شده است. چنین اظهاراتی با توجه به تیرگی اخبر روابط آنکارا با واشنگتن و مواضع دوگانه آمریکا درباره برنامه‌های هسته‌ای برخی کشورهای خاورمیانه، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
رئیس جمهوری ترکیه در جریان سخنرانی خود در اجلاس اقتصادی آناتولی مرکزی، به موضوع سلاح هسته‌ای اشاره کرد و گفت: «برخی کشورها دارای موشک‌های دارای کلاهک هسته‌ای هستند.همه کشورهای پیشرفته دارای زرادخانه‌های هسته‌ای هستند. در حالیکه ما اجازه داشتن چنین سلاح‌هایی را نداریم.»
اردوغان افزود: «برخی نقش آفرینان در خاورمیانه دارای سلاح هسته‌ای هستند در همین نزدیکی ما، اسرائیل قرار دارد که چنین سلاح‌هایی را در اختیار دارد. بقیه را با این سلاح‌ها می ترسند و هیچکس هم کاری به آنها ندارد.»
به نوشته این روزنامه، علاقه مندی ترکیه به تحقیقات هسته‌ای به اواسط قرن گذشته برمی گردد و تا همین اواخر همه برنامه‌های این کشور صرفاً جنبه صلح آمیز داشت. روحیه خویشتن داری ترکیه در واقع به روابط این کشور با متحدانش در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مربوط می‌شود. برای مثال، تعدادی از کلاهک‌های هسته‌ای آمریکا در پایگاه نظامی «اینجرلیک» مستقر است.
البته تحقیقات استاندارد دوگانه در برخورد مقامات آنکارا با مسئله عدم گسترش را نشان می دهد. باید توجه داشت که ترکیه مخالف شدیدالحن بودن قوانین مربوط به استفاده از انرژی هسته‌ای در اهداف صلح‌آمیز است. آنها بر این عقیده هستند که دیر یا زود انرژی اتمی به سلاح اتمی تبدیل می‌شود. رویارویی و افزایش تنش اخیر در روابط ترکیه با آمریکا، این سوء‌ظن را افزایش داده است.
"تیمور احدوف" کارشناس شورای امور بین الملل روسیه که در آنکارا زندگی می کند، در گفت‌وگو با این روزنامه توضیح داد: «منظور از سخنان اردوغان تلاش کشورهای غربی برای دیکته کردن شرایط خود به دیگران است که کدام کشور حق دارد صنایع دفاعی خود را با استفاده از انرژی اتمی توسعه دهد و کدام کشور نمی‌تواند. سخنان رئیس جمهوری ترکیه هم گویای وجود چنین استاندارد دوگانه در برخوردهای کشورهای غربی است. کشورهایی که رسما دارای سلاح هسته‌ای دارند از سایر کشورها می خواهند تا سلاح‌های هسته‌ای خود را توسعه ندهند و برخی مواقع این درخواست با زور و اعمال تحریم‌های شدید انجام می شود. در حالی که برخی صاحبان سلاح‌های هسته‌ای از برخی دیگر اصلا صحبتی به میان می آید، از جمله هیچکس از وجود زرادخانه‌های هسته‌ای اسرائیل سخنی نمی‌گوید.»
لازم به یادآوری است که مقامات تل آویو بطور رسمی به داشتن سلاح‌های کشتار جمعی را اعتراف نمی‌کنند، ولی بر اساس ارزیابی‌های مستقل تعداد کلاهک‌های هسته‌ای اسرائیل به بیش از صد کلاهک می رسد.
آیا داشتن سلاح هسته‌ای امنیت ترکیه را افزایش خواهد داد؟
این کارشناس یادآور شد، بعید است بتوان تایید کرد که سخنان اردوغان گویای رویای بلندپروازی ترکیه در عرصه دستیابی به سلاح اتمی نظامی باشد. سلاح هسته‌ای نقش موثری در مناقشات بزرگ دارد و مهمترین تهدید برای امنیت ترکیه به شمار می رود. ضمن اینکه ویژگی جریانات سیاسی داخلی در ترکیه این امکان را برای دخالت خارجی در این کشور به وجود آورده، هرچند مسئله بر سر یک درگیری نظامی بزرگ نیست.
به گفته وی، ضمن اینکه وجود سلاح هسته‌ای در ترکیه باعث افزایش بی ثباتی اوضاع در خاورمیانه، از جمله در رابطه با گسترش فناوری‌های موشکی و حل و فصل نشده باقی ماندن برخی مناقشات بین کشورهای منطقه می شود که این مسائل باعث می شود که نتوان خطرات امنیتی در این رابطه را پیش بینی کرد.
این روزنامه یادآور شده که ناعادلانه بودن برخورد کشورهای غربی با رژیم عدم گسترش در خاورمیانه تنها در رابطه با اسرائیل دیده نمی شود، چنین مسئله‌ای اخیراً در رابطه با عربستان سعودی نیز مشاهده شده است. به نظر می رسد که دولت آمریکا مخالفتی با این ندارد که عربستان امکان دستیابی به فناوری‌های هسته‌ای صلح آمیز را پیدا کند. این در حالی است که جریانات سیاسی داخلی در عربستان سعودی شفاف نبوده و این امکان را به وجود می دهد که این کشور به طور ناگهانی سیاست‌های خود را تغییر دهد.
البته برای کاخ‌سفید مسئله مهم آن نیست که از خطر بروز جنگ هسته‌ای ممانعت کند، بلکه بازنده شدن رقبای آمریکاست که اهمیت دارد. این مسئله‌ای است که "ریک پری" وزیر انرژی آمریکا نیز به آن اعتراف کرده و گفته است: «بهتر است بگذاریم ریاض در عرصه انرژی اتمی با واشنگتن همکاری داشته باشد تا اینکه به دنبال همکاری با مسکو و پکن در این زمینه باشد.»
در شرایطی که چنین برخوردی دیده می شود، رئیس جمهوری ترکیه کاملا حق دارد که به ناعادلانه بودن رژیم عدم گسترش هسته‌ای در منطقه اعتراض داشته باشد.
انتهای پیام/
