شیوا سلامت: مهم‌ترین پیام "قصه‌های علی کوچولو" پذیرش مسئولیت انتخاب است
یکی از نویسندگان حوزه کودک با بیان اینکه مهم‌ترین پیام "قصه‌های علی کوچولو" پذیرش مسئولیت انتخاب است، گفت: تأثیر ادبیات کودک بیش از ادبیات بزرگسال است و این به دلیل شاخصه‌های متمایز گروه کودک نسبت به سایر افراد جامعه در بحث آموزش و پرورش است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، روز کودک روزی است که برای یادبود و افتخار کودکان، شناخته شده‌است. کشورها و سازمان‌های بین‌المللی مختلف، روزهای متفاوتی را به‌عنوان روز کودک اعلام کرده‌اند و آن را جشن می‌گیرند. در کشورمان هم 16 مهر روز جهانی کودک است. بهانه خوبی می‌شود که پای صحبت یکی از نویسندگان فعال این حوزه در مؤسسه فرهنگی هنری قدرولایت بنشینیم. شیوا سلامت یکی از فعالان این حوزه است که آثار متعددی از او در نشر قدرولایت منتشر شده است و مجموعه کتاب‌های "قصه‌های علی کوچولو" برای این گفت‌وگو انتخاب شده است.
*در ابتدا بیوگرافی خودتان بگویید؟ چند سال دارید؟ چند وقت است مشغول نوشتنید؟ پیش از این چه کتاب‌هایی نوشته‌اید؟
نامم شیوا سلامت است و متولد سال 1364. مدرک کارشناسی ارشد در رشته علوم قرآن و حدیث گرایش نهج‌البلاغه دارم.کتابخوانی و نوشتن از کودکی جزو تفریحات و عادت‌های روزمره‌ام بود. هرشب باید قبل از خواب حتماً چند صفحه کتاب داستان می‌خواندم. در دوران مدرسه همیشه در مسابقات خاطره‌نویسی یا داستان‌نویسی و... شرکت می‌کردم. همیشه زنگ انشا یکی از دوست‌داشتنی و پرخاطره‌ترین ساعات تحصیلم بود. به‌خصوص در مقطع راهنمایی که دبیر بسیار با ذوق و متبحری در انشا و نگارش داشتیم و ما را ملزم می‌کرد تا هفته‌ای سه قطعه ادبی با موضوعات خاص و خلاقانه‌ای که می‌دادند بنویسیم...
اما همه اینها فقط در حد ذوق و علاقه شخصی بود، تا سال‌ها در همین سطح باقی و در پشت مشغله‌های تحصیلی در دانشگاه و اتفاقات متفاوت دوران جوانی مسکوت ماند تا این که در سال 1389 بر اثر اتفاق ساده اما بسیار اثرگذاری من با انتشاراتی آشنا شدم که موجب شد تا سطح متفاوتی از نوشتن را تجربه کنم و اولین اثرم با عنوان مجموعه «تو بگو» وارد بازار نشر شود.
* ایده مجموعه «توبگو» از کجا شروع شد؟ چه شد که به فکر نگارش این کتاب افتادید و هدف شما چه بود؟
یکی از تکالیف روتین در آموزشگاه‌های زبان، خواندن هفته‌ای یک کتاب داستان به زبان انگلیسی است و دبیر زبان من هم از این الگو مستثنی نبودند. یکبار در کتابخانه کتاب کم حجمی را با عنوان گمشده در جزیره دیدم؛ وقتی کتاب را به عنوان انجام تکلیف کلاس زبان خواندم از ایده داستان خوشم آمد. موضوع گُم شدن شخصی در جزیره‌ای ناشناخته و مواجه شدن او با اتفاقات عجیب بود که مدام باید بین دو گزینه، انتخاب می‌کرد و بعد با عواقب انتخابش مواجه می‌شد، مثلا در اولین انتخاب او فقط می‌توانست طناب یا کبریت را با خود ببرد و خواننده باید انتخاب می‌کرد کدام مفیدتر خواهد بود و آن را انتخاب می‌کرد و یا جاده سمت چپ را برود یا راست را و... اما واقیت این بود که هیچ منطق و دلیلی برای انتخاب‌ها وجود نداشت! و همه چیز خیلی حدسی و تصادفی بود! همانجا به ذهنم رسید که کاش این دوراهی‌ها و انتخاب‌ها از الگو و سیستم خاصی پیروی می‌کردند تا خواننده برای انتخاب‌ها به دنبال کشف منطق و حل معما و نجات از حادثه باشد، نه این که صرفاً انتخابگر منفعل و بی‌فلسفه‌ای باشد و آنچه در آینده برایش رقم می‌خورد کاملاً تصادفی و جبری باشد.
خلاصه آن که ترکیب ایده غربی و ایدئولوژی اسلامی منجر به نگارش داستان «علی کوچولو و نقاشی‌های روی دیوار» شد و همزمان برای آن تصاویری نیز طراحی کردم. پس از آن با یکی دو نفر از آشنایان که تجربه چاپ کتاب داشتند در مورد طراحی این داستان صحبت کردم، مواردی را یادآور شدند که خیلی افق روشنی برای من نداشت و موجب شد به‌کل از فکر ارایه کار به دفاتر نشر منصرف شوم. در مورد آن صحبت اما این تک داستان ماند و ماند و ماند.
* این مجموعه به چه موضوعاتی می‌پردازد؟
هر یک از جلدهای این مجموعه، یکی از موضوعات اخلاق اسلامی در جامعه‌ی خاص کودک را مدنظر دارد و کودک را در آن حیطه به چالش می‌کشد. مثلا جلد اول در مورد دوست‌یابی و نحوه صحیح تعامل با دوست است و موضوعات قضاوت کردن، کمک کردن، قول دادن و... از جمله موضوعات اصلی جلدهای دیگر است که هر کدام چند موضوع آموزشی فرعی را نیز در خلال داستان در بر می‌گیرند، از جمله تعهد به جبران اشتباه، راستگویی، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، رعایت حقوق حیوانات و...
*سبک نگارش این مجموعه چگونه است؟ رابطه تصاویر و متون (تصویرگری کتاب) را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در مورد سبک نگارش کتاب در سؤالات قبلی مختصری عرض شد اما به طور مفصل بدین‌صورت است که وقتی داستان برای کودک خوانده می‌شد ناگهان علی کوچولو، شخصیت اول داستان، به دوراهی انتخاب برمی‌خورد که باید بین دو تصمیم یکی را انتخاب کند. در اینجا او از قهرمان اصلی یعنی کودک مخاطب،کمک می‌گیرد و از او می‌پرسد که اگر جای من بودی کدام کار را انجام می‌دادی؟ حال کودک می‌تواند با اختیار تام، یکی از دو راه را که می‌تواند بد یا خوب یا خوب‌تر باشد انتخاب کند و ادامه‌ی داستان را بر اساس تصمیم خودش در شماره صفحه مربوط به تصمیمش، بخواند و داستان بر اساس تصمیم او جلو می‌رود. حال اگر کودکی چند تصمیم اشتباه پشت سر هم بگیرد ناگهان با پیامد ناگواری مواجه می‌شود. مثلا دوستش قهر می‌کند و به خانه‌ی خودشان می‌رود! حالا علی کوچولو ناراحت و تنهاست! پس برای این که دوستش دوباره با او همبازی شود می‌تواند برگردد به دوراهی قبل و راه دیگری را انتخاب کند.
در مورد تصاویر هم باید گفت که طرّاح زبردست، مرحوم آقای علی نامور تصاویر خوبی را بر اساس تصویرگری ابتدایی من از داستان، انجام دادند و بعد از رحلتشان جناب آقای امین هم به حق ادامه‌دهنده راه و سبک آقای نامور در جلدهای آخر مجموعه بودند تا یکپارچگی کار حفظ شود. البته نقدهایی از سوی مخاطبین به من در مورد تصاویر گفته شده اما عمومیت ندارند و در برآیند کلی، در گروه سنی مخاطب مجموعه مورد وثوق بوده است.
*چرا این نام را برای این مجموعه انتخاب کردید؟
پنج جلد مجموعه با عنوان کلی "تو بگو" به بازار عرضه شد تا نخست وحدت و یکپارچگی در این پنج داستان مشخص شود و سپس تأکیدی بر نقش کودک در جریان ساخت داستان و تقویت قدرت تصمیم‌گیری خلّاق در رده ی سنّی 4تا 7سال باشد.
* آیا این مجموعه رضایت شما را فراهم کرده؟ کدام بخش از مجموعه برای شخص شما جالب است؟
وقتی کتابی به مرحله چاپ می‌رسد، از سوی نویسنده، تصویرگر و موسسه نشر کتاب و جامعه آماری مخاطبین عام و خاص پیش از تولید، نمره رضایت‌مندی قابل قبولی را کسب کرده است. من نیز به عنوان نویسنده کتاب از این قاعده مستثنی نبوده‌ام اما قطعا با گذر زمان، از دیدگاه کمال‌گرایانه، کمتر اثری می‌تواند مثل روز اول بی‌نقص به نظر بیاید. هرچند آن اثر همچنان برای مخاطب جذاب، نو و مورد رضایت باشد اما پدیدآورندگان مانند والدینی که همیشه به دنبال آرمانی‌ترین صفات در فرزندشانند و همواره بهتر بودن او از آنچه هست را تمنّا دارند، سخت است که بگویند اثرشان تا همیشه در نظرشان بی‌نقص خواهد ماند.
* مطالعه این کتاب را برای نسل جدید کشور چقدر ضروری می‌بینید؟ چرا؟ مهم‌ترین پیام این مجموعه برای این نسل چیست؟
به نظر حقیر، این سبک از روایت داستان بسیار مناسب نسل پویا، کنجکاو و صاحب رأی امروز است که دیگر خیلی سخت می‌توان او را منفعلانه پای روایتی نشاند و گفت تو فقط گوش‌کن و پندبگیر! مهم‌ترین پیام شاید همان یادآوری حق انتخاب و پذیرش مسؤلیت آن است!
* این مجموعه تاکنون چند نوبت و چند هزار نسخه منتشر شده است؟ آیا گزارشی از بازخوردی آن دارید؟
ریز اطلاعات نزد مؤسسه محفوظ است اما به‌طور کلی به چاپ دوم رسیده و چند دوره در نمایشگاه بین‌المللی کتاب هم جزو آثار پرفروش مؤسسه در بخش کودک و نوجوان بوده است.
بحمدالله بازخورد اکثر مخاطبان حاکی از حسن‌ظن و رضایت‌مندی نسبت به اثر بوده است و در چند دوره‌ای که من در نمایشگاه بین‌المللی مواجهه مستقیم و چهره‌به‌چهره با مخاطبان داشتم، بعد از توضیح در مورد روند و سبک مجموعه یا از خرید کتاب استقبال کردند و یا اظهار کردند که جالب توجه و خوب است و در لیست خرید خواهند گذاشت. عده قابل توجهی هم همواره با شناخت قبلی به دنبال خرید جلدهای دیگر مجموعه و یا خرید دوباره و چندباره برای کودکان دیگر و هدیه‌دادن بودند.
* فکر می‌کنید ادبیات کودک و نوجوان با مشخصه‌های ارزش‌مداری چقدر می‌تواند در این فضای جامعه تأثیرگذار باشد؟
قطعاً خیلی بیشتر از ادبیات بزرگسال و حتی نوجوان، اثرگذار است! و این به‌دلیل شاخصه‌های متمایز گروه کودک نسبت سایر افراد جامعه در بحث آموزش و پرورش است.
* در حال حاضر باز هم مشغول نوشتنید؟ اخباری در رابطه با نوشته‌های جدیدتان به ما بگوئید؟
الحمدلله، بله؛ در حال حاضر در حال تکمیل تک‌داستان‌هایی ذیل مجموعه آیت‌شناسی برای کودکانم و امیدوارم خداوند توفیق بدهد تا به برکت وقت و توفیق الهی بتوانم با سرعت بیشتری این کار را پیش برم.
*از آثار دیگر منتشر شده خود بگویید.
مجموعه‌ای 10 جلدی با عنوان «قصه‌های زندگی» توسط مؤسسه قدرولایت منتشر کرده و مجموعاً 90 قصه از تاریخ اسلام، تاریخ انقلاب اسلامی، آداب زندگی، دفاع مقدس و شهدا نوشته‌ام. دوجلد کتاب تحت عنوان «نویسنده کوچولو» که یک جلد آن خاص دختران و یک جلد هم خاص پسران است. در این کتاب سبک زندگی، طراحی و نقاشی، قصه‌نویسی به صورت کارگاهی و آموزشی ارائه شده است. کتابی هم با عنوان «رنگین کمان الفبا» تألیف کرده‌ام که ایده و طراحی آن هم از خودم است.
انتهای پیام/
