یادداشت| پاشنه آشیل‌های کردها در شرق فرات
علاوه بر فضای سیاسی و منطقه‌ای٬ عوارض جغرافیایی اراضی مناطق گسترده شرق فرات نیز به ضرر کردها است و مخالفین سوری تحت حمایت آنکارا نیز مرزی برای خشونت نمی‌شناسند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ شواهد نشان می‌دهد که حملات تجاوزگرانه ترکیه به شمال سوریه و عملیات موسوم به چشمه صلح٬ دست کم تا این لحظه٬ پیروزمندانه‌تر از دو عملیات پیشین سپر فرات و شاخه زیتون بوده است.
پیشروی سریع نشانه چیست؟
پیشروی ارتش ترکیه و نیروهای مخالف اسد که خود را به شکل غیرقانونی و غیررسمی٬ «ارتش ملی سوریه» نامیده‌اند٬ شتاب و سرعت بالایی داشته و آنان توانسته‌اند خود را به راس العین و سلوک رسانده و حرکت برای فتح تل ابیض را در دستور کار قرار دهند.
مقامات ترکیه اعلام کرده‌اند که کردها در 4 روز اخیر در جریان بمباران و توپ‌باران و همچنین در درگیری‌هایی که روی داده٬ مجموعاً نزدیک به 450 کشته داده‌اند. اما اگر این رقم را اغراق آمیز و با هدف دامن زدن به تهدید و جنگ روانی به شمار بیاوریم و نصف این میزان را قابل قبول بدانیم و اخبار میدانی را نیز در نظر بگیریم٬ می‌توانیم به این نتیجه برسیم که مدافعین کُرد تحت امر پ.ک.ک حال و روز خوشی ندارند و به شدت تحت فشار هستند.
اما چرا؟ ماجرا از چه قرار است؟ آیا آنان توان مقاومت و انگیزه‌های روانی خود را از دست داده‌اند یا مساله چیز دیگری است؟ برای پاسخ به این سوال٬ باید شرایط کنونی را با دقت و با در نظر گرفتن شرایط متفاوت دو عملیات پیشین٬ با هم مقایسه کنیم:
1.در عملیات شاخه زیتون و اشغال شهر عفرین توسط نیروهای ارتش ترکیه٬ تپه‌های ماهوری و ارتفاعات و باغ‌های زیتون٬ کار را برای پیشروی نیروهای مهاجم٬ سخت و صعب‌العبور کرده بود. اما در شرق فرات٬ عوارض جغرافیایی اراضی مناطق گسترده شرق فرات نیز به ضرر کردها است و زمین‌های مسطح٬ بایرهای گسترده و بدون عارضه قابل سنگرگیری و آسان شدن انجام رصد اطلاعات هوایی برای ترکیه٬ کار را برای مهاجمین راحت‌تر کرده است.
2.در عفرین٬ مخالفین سوری عرب و ترکمان تحت امر آنکارا٬ هیچگونه انسجامی نداشتند اما در این عملیات٬ ترکیه توانسته با سازماندهی مجدد دویست گروه مسلح مخالف اسد و تعریف آنان زیر لوای گروه غیرقانونی ارتش ملی سوریه٬ زمینه آن را فراهم بیاورد که مخالفین٬ با انگیزه بالایی در این مناطق بجنگند. اخبار میدانی نشان می‌دهد که این دسته از مخالفین سوری تحت فرمان اردوغان٬ پس از ورود به شهرها و روستاها٬ در انجام اقدامات خشونت‌آمیز و انتقام‌جویانه حد و مرزی نمی‌شناسند.
3.در عملیات عفرین و همچنین در ماجرای سپر فرات٬ مدافعین کُرد وابسته به پ.ک.ک٬ دلخوش به تداوم حمایت‌های آمریکا بودند و چنین می‌اندیشیدند که عفرین فقط بخش کوچکی از سه منطقه از هم گسسته کردنشین در شمال سوریه است و از دست رفتن آن با توجه به ادامه حمایت واشنگتن از کردها٬ دردسر بزرگی ایجاد نخواهد کرد.
اما حالا علاوه بر عفرین٬ احتمال از دست رفتن کوبانی هم دور از ذهن نیست و تنها منطقه‌ای که برای کردها باقی خواهد ماند٬ جغرافیای موسوم به جزیره و شهرهای قامیشلو٬ دیرک٬ عامودا و چند شهر کوچک است که البته با توجه به نوع نگرش آمریکا٬ تضمینی وجود ندارد که کردها در این مناطق نیز بتوانند حضور چشمگیری داشته باشند و اگر نتوانند با ارتش سوریه به نتیجه روشنی برسند٬ در شرایط بسیار سخت‌تری قرار خواهند گرفت.
4.نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه٬ تمام احزاب و گروه‌های سیاسی کُردی خارج از چتر پ.ک.ک و نزدیک به اقلیم کردستان عراق را از خود رانده‌اند و نمی‌توانند گونه‌ای از همدلی و حمایت کُردی به وجود بیاورند.
5.مدافعین کُرد٬ قبلاً پس از ترک عفرین٬ در شرق فرات مناطق گسترده‌ای در اختیار داشتند که در آنجا استقرار پیدا کنند. اما حالا گزینه‌های محدودی در اختیار دارند و بعید است که در آینده٬ بخشی از این نیروها ناچار شوند که از مرزهای اقلیم کردستان و مرز ربیعه٬ خود را به عراق برسانند و مجبور به ترک سوریه شوند.
6.مدافعین کُرد زیرمجموعه پ.ک.ک٬ قبلاً در برابر گروه تروریستی داعش٬ النصره و گروه‌های افراطی دیگر می‌جنگیدند که شناخت و تجارب چندانی در رزم میدانی و استراتژی نظامی نداشتند و تنها با سلاح رعب و وحشت می‌جنگیدند.
اما حالا مجبورند در برابر ارتش ترکیه و مخالفین سوری بجنگند. پیداست که ارتش ترکیه از توان و مهارت رزمی٬ ادوات و پشتیبانی و لجستیک قدرتمندی برخوردار است اما علاوه بر این٬ مخالفین سوری نیز یا غالباً تحت امر ژنرال‌ها و سرهنگ‌های فراری سابق ارتش سوریه و دارای تجربه نظامی هستند و یا در آموزشگاه‌هایی که قبلاً در ترکیه در اختیار داشته‌اند٬ فنون رزمی بالایی فرا گرفته‌اند. این در حالی است که اغلب مدافعین کُرد سوری٬ کم سن و سال و کم تجربه هستند و نه تنها آموزش طولانی مدت و خاص ندیده‌اند٬ بلکه تسلیحات مهم و اثرگذاری نیز در دست ندارند.
7.بنا به دلایل متعدد٬ کردهای ترکیه به منظور حمایت از کردهای سوری دست به اعتراضات و راهپیمایی خیابانی و تحصن نزده و در بُعد داخلی٬ فشار اجتماعی مشهودی بر شانه‌های دولت اردوغان احساس نمی‌شود.
8.مخالفت‌های منطقه‌ای٬ مواضع اتحادیه عرب٬ تهدیدات ضمنی اتحادیه اروپا و موضع روسیه و آمریکا٬ هیچکدام به شکل جدی٬ مستقیم و تعیین‌کننده٬ بر خواست و اراده اردوغان تاثیر نگذاشته و در ابعاد سیاسی جهانی و منطقه‌ای٬ شرایط به نفع کردهای سوری نیست.
با توجه به موارد بالا می‌توان گفت٬ بعید است نیروهای اقماری پ.ک.ک بتوانند به شکل جدی در برابر هجوم ارتش ترکیه و مخالفین سوری مقاومت کنند و شاید برای آنها راهی نمانده جز این که با دولت دمشق٬ به توافق برسند.
پیشروی‌های ارتش ترکیه و مخالفین سوری٬ عملاً به شکلی است که یک گسترده مستطیل شکل جغرافیایی را به طول یکصد کیلومتر و با عرض سی کیلومتر٬ در میان مدت در اختیار می‌گیرد و این به معنی تضعیف جدی موقعیت نظامی کردها در شرق فرات خواهد بود.
انتهای پیام/
