چگونگی خلق «نامیرا» از زبان کرمیار

به گزارش خبرگزاری تسنیم، صادق کرمیار، نویسنده کتاب «نامیرا»، شب گذشته، 30 مهرماه، میهمان برنامه «شب روایت» شبکه چهار سیما بود. او در پاسخ به این پرسش که در کتاب «نامیرا» تحلیلی اجتماعی و تاریخی درباره وقایع کوفه قبل از واقعه عاشورا وجود دارد که تحلیل عمیقی است، شما چطور به این تحلیل رسیدید، گفت: بعضی‌ها ادبیات داستانی را ابزاری برای تبلیغ دین می‌بینند و به عنوان یک ابزار تعلیمی به آن نگاه می‌کنند که اشکالی هم ندارد. آنهایی که ادبیات داستانی را به طور جدی دنبال می‌کنند، خود داستان به تنهایی برای آنها موضوعیت دارد و این موضوعیت داستان باعث می‌شود که وقتی ما با یک واقعه تاریخی روبرو می‌شویم، با ساختار داستانی به آن موضوع نزدیک شویم. در این میان، اولین نکته‌ای که به ذهن می‌رسد، بحث پرسشگری است که در این واقعه چه رخ داد، چگونه و چرا اتفاق افتاد؟ با این نوع نگاه من وارد فضای کوفه پیش از واقعه عاشورا شدم.

وی با بیان اینکه این داستان است که می‌تواند این پرسش‌ها را از لایه‌های زیرین ذهن بیرون بکشد، ادامه داد: با این نگاه سعی کردم مردم آن زمان کوفه را بشناسم؛ چون برای خودم قابل باور نبود که ظرف سه یا چهار ماه چند هزار نفر نامه نوشتند و از امام(ع) خواستند که به کوفه بیایند.

نویسنده کتاب «نامیرا» درباره نیت مردم کوفه از دعوت امام حسین(ع) و در نظر گرفتن منافع اقتصادی برخی افراد در این دعوت یادآور شد: بخشی از مردم کوفه هستند که ما به آنها خواص کوفه می‌گوییم.  بیشتر این افراد به امام(ع) نامه نوشتند. بخش دیگر دعوت‌کنندگان، توده مردم بودند که پیرو خواص بودند؛ بنابراین اگر ما بتوانیم به یک تحلیل جامعی از خواص کوفه در آن مقطع تاریخی برسیم، می‌توانیم به ریشه‌های انگیزه مردم برای نگارش نامه برسیم.

کرمیار ادامه داد: یکی از دلایل اصلی این بود که مردم شناخت کافی از امام(ع) نداشتند. آنها با این استنباط که ما یزید را نمی‌خواهیم؛ بنابراین شخصیتی هست که پسر پیامبر(ص) است حالا از او دعوت کنیم و یک حرکت جدیدی علیه بنی امیه انجام دهیم، این نامه را نوشتند. اما اینکه انگیزه امام(ع) چه بود؟ این بحث مهمی است؛ چون امام(ع) این جماعت را می‌شناختند. امام(ع) اگر می‌خواستند علیه یزید قیام کنند، یک راهش این بود که به سمت کوفه حرکت کنند؛ راه دیگر این بود که در پاسخ به نامه کوفیان بگوید که به مکه بیایید و با بقیه مسلمانان هم‌پیمان شوید تا علیه یزید قیام کنیم. اما امام(ع)  راه دوم را انتخاب نمی‌کنند و درست وسط ایام حج، از مکه خارج می‌شوند. همه این پرسش‌ها باعث می‌شد که به دنبال تحلیل‌های مختلفی از کوفه بروم.

این نویسنده درباره جابجایی شخصیت‌های داستان در پایان داستان افزود: در ادبیات داستانی عنصری به عنوان آشنایی‌زدایی دایم. اگر هر هنرمند بتواند از این عنصر به بهترین نحو استفاده کند، می‌تواند بر مخاطب اثر بگذارد. بعضی از شخصیت‌ها برای مردم آشنا هستند، با تنها شیوه‌ای که می‌شد با این موضوع برخورد کرد همین موضوع آشنایی زدایی بود. اگر در کارهایی مثل محرم و عاشورا از این عنصر استفاده کنیم، می‌توانیم تأثیرگذار باشیم. بسیاری از وقایع «نامیرا» تخیلی اما مبتنی بر تاریخ است. شخصیت‌هایی که در این داستان وجود دارد، تا جایی که به تحلیل ما کمک می‌کند، حضورشان الزامی است.

کرمیار همچنین درباره نقش داعیه‌داران حمایت از امام حسین (ع) و تردید عبدالله ابن عمیر بیان کرد: من این کتاب را سال 81نوشتم و در سال 88به چاپ رسید. اگر سال 1488 هم به چاپ برسد، باز همین مسائل را داریم؛ یعنی تحلیل‌های مربوط به واقعه عاشورا می‌تواند راهگشا باشد و از این طریق، ما ملاک‌هایی در اختیار داریم که می‌توانیم بسنجیم چه کسی برحق و چه کسی ناحق است.

انتهای پیام/