گزارش تسنیم از محافظ ایرانی ماهشهر| شکار پهپاد در کمینگاه «مرصاد»

گروه دفاعی خبرگزاری تسنیم ــ روز گذشته یگان‌های نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مستقر در ماهشهر یک فروند پهپاد ناشناس را بر فراز این منطقه مورد اصابت قرار داده آن را منهدم کردند.

امیر صباحی‌فرد فرمانده نیروی پدافند هوایی آجا ضمن تأیید این خبر اظهار داشت که این پهپاد پیش از رسیدن به مراکز حساس در این منطقه مورد اصابت قرار گرفته است.

ارتش همچنین فیلم کوتاهی از شلیک به‌سمت این پهپاد منتشر کرد که نشان می‌داد سامانه به‌کار گرفته‌شده در این عملیات، سامانه موشکی مرصاد بوده است.

هیچ‌کدام از منابع رسمی درخصوص ملّیت و مبدأ این پهپاد موضع‌گیری نکردند و برخی اخبار غیررسمی منتشرشده در رسانه‌های خارجی مبنی بر اسرائیلی بودن این پهپاد نیز قابل استناد نیست ولی این خبر آنقدر اهمیت داشت که به‌سرعت به یکی از مهمترین اخبار روز گذشته در رسانه‌های داخلی و خارجی تبدیل شد و حتی سرفرماندهی ارتش تروریستی آمریکا در منطقه (سنتکام) نیز به آن واکنش نشان داده اعلام کرد که پهپادهای آمریکایی در منطقه شمال غرب خلیج فارس مورد اصابت قرار نگرفته‌اند.

در این گزارش به برخی نکات درباره این عملیات و سامانه به‌کار گرفته‌شده در آن خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید:

طبق فیلم منتشرشده، پهپاد مذکور در ارتفاع پایینی پرواز می‌کرده و انهدام هدف کوچکی همچون پهپاد در ارتفاع بسیار پایین، امری دشوار است، اما به‌نظر می‌رسد که در سال‌های اخیر و البته به‌صورت چراغ‌خاموش، توانایی سامانه مرصاد در این زمینه بهبود یافته است.

در منطقه درگیری، دو بندر مهم ماهشهر و بندر امام خمینی(ره) تحت پوشش سامانه مرصاد و البته سامانه‌های مختلف دیگر هستند. اهمیت این دو بندر در اقتصاد کشور خصوصاً استان‌های جنوب غرب کشور بسیار مهم بوده و از این رو حفظ امنیت آن برای نیروهای مسلح کشور و البته ناامن‌سازی آن برای دشمنان در زمان بحران بسیار مورد توجه است، خصوصاً پس از حمله موفق ارتش یمن به پالایشگاه نفت آرامکو در عربستان که توسط انواع پهپادها و سلاح‌های نقطه‌زن و زیر چتر پدافندی سامانه‌های پاتریوت آمریکایی، کروتیل فرانسوی و اورلیکن سوئدی صورت گرفت، برخی فعالان ضدایرانی، از احتمال حمله تلافی‌جویانه علیه تأسیسات حساس نفتی و اقتصادی ایران خبر می‌دادند؛ امری که رنگی از واقعیت به خود نگرفت.

در این مناطق ــ شامل استان‌های خوزستان و بوشهر ــ انواع سامانه‌های بومی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این مناطق کنار سامانه‌های قبلی موجود و نیز سامانه اس‌ــ‌300 برای دفاع همه‌جانبه در برابر تهدیدات هوایی مستقر هستند و کمتر از دو ماه پیش نیز امیر سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی فرمانده قرارگاه پدافند هوایی کشور و فرمانده‌کل ارتش از آنجا بازدید کرد.

شعاع 45کیلومتری قابل پوشش با یک سامانه مرصاد در بندر ماهشهر

«سامانه مرصاد» را می‌توان اولین سامانه بومی ایرانی دانست که تمام اجزاء آن از اولین نسخه سامانه، ساخت داخل بودند. مرصاد به‌نوعی حاصل تکمیل مسیر بهسازی سامانه آمریکایی MIM-23 هاوک در ایران است و برجسته‌ترین تغییرات در مرصاد نسبت به سامانه هاوک را می‌توان استفاده حداکثری از فناوری‌های جدید مانند الکترونیک دیجیتال، قطعات پیشرفته الکترونیکی با فناوری حالت جامد در رادارها و موشک و الگوریتم‌های بهبودیافته در کشف و ردگیری هدف و سامانه کنترل آتش برشمرد.

این سامانه قابلیت شناسایی هدف در فاصله 150کیلومتری توسط رادار «کاوش»، قفل کردن روی آن در فاصله 80کیلومتری و مورد هدف قراردادن آن در بیشینه برد 45کیلومتری را دارد.

نمونه اول رادار کاوش

سه رادار «کاوش»، «جویا» و «هادی» از روی نمونه آمریکایی اما با بهینه‌سازی‌های مورد اشاره ساخته شد. رادار «کاوش» در سامانه مرصاد‌ــ‌1 دارای برد کشف 150 کیلومتر و توانایی کشف اهدافی با سطح مقطع 0.5 مترمربع از فاصله 110کیلومتری بود و در سامانه مرصاد‌ــ‌2 برد کشف رادار کاوش به 220 کیلومتر افزایش یافت.

رادار جست‌وجوگر ارتفاع پست «جویا» نیز برای کمک به کشف و ردگیری اهدافی که در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند ایفای نقش می‌کند و رادار «هادی» نیز کار قفل روی هدف و هدایت موشک به‌سمت آن را به‌عهده دارد.

در سامانه مرصاد قابلیت درگیری همزمان با دو هدف با استفاده از دو رادار «هادی» ایجاد شده است.

این رادار همچنین به سامانه‌های ردیابی الکترواپتیکی با مسافت‌یاب لیزری نیز مجهز شده که عملکرد آن را در قفل اپتیکی در شرایط وجود جنگ الکترونیک شدید، حفظ می‌کند.

رادار جویا

رادار هادی با دوربین‌های حرارتی افزوده‌شده به آن

اتاق کنترل سامانه مرصاد، حجم تغییرات این سامانه بومی را نسبت به هاوک، به‌خوبی نشان می‌دهد. بسیاری از فرایندها به‌واسطه فناوری‌های نوین و نرم‌افزارهای نگارش‌شده برای مدیریت عملکرد سامانه مرصاد، خودکار شده است.

سامانه مرصاد (سمت راست) و هاوک (سمت چپ)

موشک‌های «شاهین» و «شلمچه» دو نمونه موشک توسعه‌یافته برای سامانه مرصاد هستند. تصاویر منتشرشده از خط تولید این موشک‌ها نشان از دگرگونی زیرسامانه‌های هدایت و ناوبری این موشک‌ها نسبت به موشک هاوک موجود در ایران دارد.

استفاده از آنتن صفحه تخت آرایه‌ای، الکترونیک دیجیتال و قطعات حالت جامد از جمله بهبودهای موشک‌های ایرانی شاهین و شلمچه نسبت به نمونه آمریکایی موجود در ایران است.

موشک شلمچه به‌عنوان موشک جدیدتر نسبت به شاهین در زمان رونمایی در سال 1390 با مشخصاتی همچون جرم 637 کیلوگرم، طول 5 متر و سه سانتی‌متر، قطر 357 میلی‌متر، سرعت 2.7 برابر سرعت صوت، ارتفاع پروازی قابل درگیری با هدف از 60 متر تا 18000 متر و برد مفید 40  کیلومتر و سر جنگی 74کیلوگرمی معرفی شد.

موشک شاهین

آنتن رادار و اجزای هدایت موشک شلمچه

سامانه‌های مرصاد و مرصاد‌ــ‌2 که از اواخر دهه 1380 و اوائل دهه 1390 به‌صورت عملیاتی درآمده‌اند در رزمایش‌های متعددی در برابر اهدافی با سطح مقطع راداری پایین از جمله پهپادهای کوچک مورد آزمایش با سناریوهای سختگیرانه از جمله حمله همزمان ویا حملات در پنجره‌های زمانی بسیار کوتاه قرار گرفته‌اند.

موشک‌های شلمچه متعلق به سامانه مرصاد‌ــ‌2

از جمله در رزمایش بزرگ محمد رسول‌الله(ص) در دی ماه 1393 منطقه تحت پوشش سامانه مرصاد و موشک شلمچه مورد تهاجم فرضی 2 پهپاد کوچک قرار گرفت. هرچند این موشک‌ها عمدتاً علیه پهپادهای کوچک استفاده نمی‌شوند اما در حالی که پدافند هوایی از قبل در جریان زمان و جهت حرکت این 2 پهپاد نبود موفق به انهدام آنها در فاصله 26 و 18 کیلومتری شد. در حالی که تصور می‌شد همین 2 پهپاد برای شبیه‌سازی تهاجم در نظر گرفته شده‌اند کمی بعد پهپاد دیگری نیز به منطقه نفوذ کرد که در فاصله 32کیلومتری منهدم شد.

شلیک موشک شلمچه

با توجه به تولید بومی این موشک، قیمت تمام‌شده آن کاهش یافته و در نتیجه کاربرد انبوه آن ممکن شده و به‌تعداد زیاد در ساختار پدافند هوایی کشور به‌کار گرفته شده است، این امر در تحویل سامانه مرصاد به‌همراه موشک‌های شلمچه در چند نوبت به نیروهای مسلح و به‌کارگیری عملیاتی این موشک در رزمایش‌های متعدد نمود یافته است.

در سال‌های اخیر نیز بهبودهایی در سامانه مرصاد به انجام رسیده است، از جمله افزوده شدن رادار آرایه فازی و پیشرفته حافظ. این رادار که توانایی کشف و ردگیری اهداف را به‌طور همزمان و به‌صورت سه‌بعدی دارد برد بیشینه 250 کیلومتر داشته و توانایی ردگیری همزمان 100 هدف را دارد.

با توجه به حد تفکیک بالا در برد، زاویه و سرعت، رادار حافظ می‌تواند در مقابل تهدیدات گروهی که در حال پرواز نزدیک به هم هستند به‌خوبی عمل کند. این رادار دارای توانایی کار به‌صورت 24ساعته بوده و با توجه به استقرار آن به‌روی کامیون از تحرک بسیار خوبی برخوردار و در زمان بسیار کوتاهی قابل گسترش و آماده انجام عملیات است.

رادار حافظ از روش‌های پیشرفته و بِروز ضد جنگ الکترونیک بهره‌مند، و قادر است در محیط‌های حاوی اختلال و جنگ الکترونیک انواع اهداف مختلف از جمله موشک‌های کروز و پهپاد را کشف و ردگیری نماید.

رادار حافظ

برای بهبود قابلیت‌های تاکتیکی سامانه مرصاد، تمام اجزای آن شامل رادار کاوش و هادی نیز به‌صورت متحرک درآمده و پشت یک کامیون نصب شده‌اند. در رزمایش مشترک پدافند هوایی در پاییز 1397 یک موشک جدید به سامانه مرصاد افزوده شد. این موشک که از پرتابگری با ظرفیت تا سه فروند شلیک می‌شود، شباهت ظاهری بالایی به موشک استاندارد دارد که در ایران به نمونه‌های «فجر» و «محراب» ارتقاء یافته بود.

برد این موشک در محدوده متوسط اعلام شده و به‌واسطه اینکه موشک جدید از پرتابگرهای دارای محفظه یا کنیستر پرتاب می‌شود، قابلیت‌های تحرک و جابه‌جایی بالاتری نسبت به موشک‌های شلمچه و شاهین خواهد داشت.

رادار کاوش متحرک‌سازی‌شده

پرتابگر و موشک جدید برای سامانه مرصاد

انهدام موفقیت‌آمیز یک پهپاد در عملیات واقعی دفاع از مکان حساس نفتی جنوب کشور توسط سامانه مرصاد ارتش و نیز انهدام پهپاد متجاوز MQ-4 آمریکایی در حوالی تنگه هرمز و توسط سامانه سوم خرداد سپاه، دو نمونه اخیر از دفاع موفق و سریع نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در برابر هر پرنده متجاوز به حریم کشور بود.

این سامانه‌های بومی ساخت متخصصان داخلی حاصل یک تلاش به‌هم‌پیوسته و طولانی‌مدت توسط بخش‌های مختلف نیروهای مسلح از جهادهای خودکفایی ارتش و سپاه و صنایع مختلف وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تا دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان مختلف همکار بوده است.

تجلی نقش ارزشمند ابزارهای دفاعی توانمند که بومی بودن نیز بر ارزش آنها به‌دلیل ناشناخته بودن برای دشمن می‌افزاید در دفاع مستحکم در شرایط حقیقی و افزایش اقتدار دفاعی و امنیت شریان‌های اقتصادی کشور امری اثبات‌شده بوده و از این روست که توانمندی‌های بومی کشور در عرصه دفاعی همواره مورد عناد و طمع دشمنان قرار دارد.

انتهای پیام/+