گزارش تحلیلی تسنیم| آیا مسئولان در سیل ۹۸ خوزستان غافلگیر شدند؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، خلاصه بررسی و تحلیل بارش‌های استان خوزستان از ابتدای سال زراعی 98-97 تا 28 اردیبهشت 98 نشان می‌دهد که از ابتدای سال زراعی (01 مهر 97) تا (28 اردیبهشت 98) مجموع بارش کل استان 521.7 میلی‌متر بوده است. این مقدار در مقایسه با مقدار بلندمدت آن در همین بازه زمانی (319.0 میلی‌متر) 63.5 درصد افزایش و در مقایسه با مقدار آن در دوره مشابه سال گذشته (203.1 میلی‌متر) افزایش 256.9 درصدی را نشان می‌دهد.

نقشه‌های هواشناسی نیز بارش بیش از 320 میلی‌متر باران را در حوزه‌های بالادست رودخانه‌های استان پیش‌بینی می‌کردند.

همچنین در این بازه زمانی استان‌های ایلام 862 میلی‌متر، کهگیلویه و بویراحمد 733، لرستان 970 و چهارمحال و بختیاری 820 میلی‌متر بارندگی را تجربه کردند که به‌صورت طبیعی جریان‌های آبی همه این استان‌ها نهایتاً به رودخانه‌های خوزستان می‌ریزد.

افزایش بارندگی در استان‌های نام‌برده شده نسبت به مدت مشابه در سال گذشته به ترتیب ایلام 205 درصد، کهگیلویه و بویراحمد 324 درصد، لرستان 223 درصد و چهارمحال و بختیاری 336 درصد بود که از میانگین بلندمدت نیز بیشتر بود.

براساس اعلام سازمان هواشناسی خوزستان نیز در استان از بازه زمانی 1 مهرماه 97 تا 27 اردیبهشت 98 بیشتری بارش‌ها مربوط به شهرستان اندیمشک با بیش از هزار و صد میلی‌متر بارندگی بود و به ترتیب اندیکا، ایذه و دزفول هرکدام بین 900 تا 1000 میلی‌متر بارندگی در رده‌های بعدی قرار داشتند.

در همین بازه زمانی کمترین بارش‌ها نیز مربوط به شهرهای خرمشهر، آبادان، حمیدیه و اهواز بود.

بااین‌وجود بسیاری از مسئولان استانی و کشوری در خصوص سیل خوزستان از کلیدواژه "غافلگیر شدیم" استفاده کردند اما آیا واقعاً مسئولان پیش از وقوع سیل اطلاعات کافی در خصوص احتمال وقوع آن را داشتند و یا اینکه هیچ نهاد مرتبطی هشدارهای لازم را در این خصوص نداده بود؟

برای بررسی این موضوع کافی است نگاهی به نامه‌های ارسالی سازمان هواشناسی خوزستان به سازمان آب و برق و نهادهای مربوطه بیاندازیم.

این تصویر نامه اطلاعیه سازمان هواشناسی خوزستان در تاریخ یکم فروردین‌ماه است که در آن احتمال بارش شدید باران در مناطق شمالی خوزستان را پیش‌بینی‌شده و به 11 مرجع قانونی مرتبط ارسال گردیده.

در این اطلاعیه آماده است: بررسی مدل‌های پیش‌بینی نشان‌دهنده ورود سامانه بارش زا از اواسط روز شنبه سوم لغایت اوایل چهارشنبه چهارم فروردین‌ماه است که در ابتدا سبب افزایش ابر، رگبار پراکنده باران و سپس بارش باران، رعدوبرق، تندبادهای لحظه‌ای و احتمال تگرگ به‌ویژه در مناطق شمال، شمال شرق، شرق و ارتفاعات خواهد شد. بیشترین شدت بارش‌ها طی اواسط روزهای یکشنبه لغایت اوایل سه‌شنبه پیش‌بینی می‌شود. بارش در ارتفاعات استان به‌صورت برف است. وزش بادهای قابل‌ملاحظه تا نسبتاً شدید در روز یکشنبه و دوشنبه، طی ساعاتی در نیمه مرکزی و بعضاً جنوبی دور از انتظار نیست.

نامه دوم اما یک روز بعد یعنی دوم فروردین‌ماه از اطلاعیه به اخطاریه تغییر نام می‌دهد و این بار با دقت بیشتری می‌گوید که افزایش ابر و شدت باران در مناطق شمالی، شمال غرب و شمال شرق استان رخ می‌دهد.

در این نامه آمده است: پیرو اطلاعیه شماره 1 مورخه 1/1/98 و بررسی آخرین نقشه‌های پیش‌یابی نشان‌دهنده ورود سامانه بارشی، از اواسط روز شنبه لغایت اوایل چهارشنبه هفته آینده است. طی این مدت افزایش ابر، رگبار باران، رعدوبرق، وزش باد قابل‌ملاحظه تا شدید به همراه تندباد لحظه‌ای به‌ویژه در روز دوشنبه و احتمال تگرگ در استان مورد انتظار است که آب‌گرفتگی معابر، سیلابی شدن مسیل‌ها و رودخانه‌ها را در پی خواهد داشت. بارش در ارتفاعات به‌صورت برف پیش‌بینی می‌شود. شمال خلیج‌فارس نیز طی این ایام مواج خواهد بود. بیشترین شدت بارش‌ها طی اواسط روزهای یکشنبه لغایت اواخر سه‌شنبه پیش‌بینی می‌شود.

بیشترین حجم بارش‌ها: در روز یکشنبه و دوشنبه در مناطق شمال غربی، شمالی، شمال شرقی، شرقی و مرکزی استان شامل حوزه‌های آبریز کرخه، دز و کارون و مارون است. روز سه‌شنبه در مناطق شمالی، شمال شرقی، شرقی و مرکزی استان شامل حوزه‌های آبریز دز و کارون و مارون با توجه به حجم بارش‌ها به‌ویژه در حوزه‌های آبریز سدهای استان خوزستان، اکیداً توصیه می‌گردد نسبت به مدیریت خروجی سدهای استان در جهت کاهش خسارات احتمالی، تمهیدات لازم در نظر گرفته شود، همچنین به عموم مردم توصیه می‌گردد از تردد غیرضروری در مسیرهای کوهستانی و اسکان در حاشیه رودخانه‌ها و مسیل‌ها جدا خودداری کنند.

سومین نامه نیز مربوط به پنجم فروردین‌ماه است که در آن بازهم سازمان هواشناسی از سازمان آب و برق می‌خواهد اکیداً نسبت به مدیریت سدها تمهیدات لازم را انجام دهند.

این بار نیز سازمان هواشناسی گفته است: پیرو اخطار به شماره 1 مورخه 2/1/98 و بررسی آخرین نقشه‌های پیش‌یابی نشان‌دهنده تقویت مجدداً سامانه بارشی، طی امروز تا عصر فردا است. طی این مدت افزایش ابر، بارندگی قابل‌ملاحظه، رعدوبرق وزش باد قابل‌ملاحظه تا شدید به همراه تندباد لحظه‌ای به‌ویژه طی امروز و احتمال تگرگ در استان مورد انتظار است که این وضعیت آب‌گرفتگی معابر، سیلابی شدن مسیل‌ها و رودخانه‌ها را در پی خواهد داشت. بارش در ارتفاعات به‌صورت برف پیش‌بینی می‌شود. شمال خلیج‌فارس نیز طی این ایام مواج خواهد بود.

بیشترین شدت بارش‌ها طی امروز لغایت اواخر سه‌شنبه پیش‌بینی می‌شود. در ضمن به علت وزش بادهای شدید طی امروز انتظار برخاستن گردوخاک و کاهش دید افقی در مناطق جنوبی و مرکزی را در ساعاتی خواهیم داشت.

بیشترین حجم بارش‌ها طی امروز شامل مناطق شمال غربی، شمالی و شمال شرقی و شرقی و مرکزی استان شامل حوضه‌های آبریز کرخه، دز و کارون و مارون است به‌ویژه شهرستان‌های مسجدسلیمان، گتوند، دزفول، اندیمشک، اندیکا ایذه، باغملک، دهدز، لالی، بهبهان و در روز سه‌شنبه در مناطق شمالی، شمال شرقی، شرقی و مرکزی استان شامل حوضه‌های آبریز در کارون و مارون است.

توصیه می‌گردد نسبت به مدیریت خروجی سدهای استان در جهت کاهش خسارات احتمالی، تمهیدات لازم در نظر گرفته شود. همچنین به عموم مردم توصیه می‌گردد از تردد غیرضروری در مسیرهای کوهستانی و اسکان در حاشیه رودخانه‌ها و مسیل‌ها جدا خودداری کنند.

ششم فروردین‌ماه مانیتورینگ مرکز مدیریت و کنترل حوادث استان همچنان ظرفیت سدها را پس از سه بار اعلام اخطار نسبتاً در حداکثر اندازه نهایی خود نشان می‌دهد به شکلی که تراز کرخه 217.5 متر و تراز سد دز 342.6 متر است. این روند نشان‌دهنده عدم توجه مسئولان سازمان آب و برق به اخطاریه‌ها است.

اما روز دهم فروردین در کمال تعجب سطح تراز سدهای خوزستان به‌جای کاهش رشد را نشان می‌دهد به‌گونه‌ای که تراز سد کرخه به 219.6 متر و تراز سد دز به 348.7 رسید. این در حالی است که تراز نرمال سد کرخه 220 متر و تراز نرمال سد دز 352 متر اعلام‌شده.

بی‌توجهی مسئولان سازمان آب و برق تاجایی ادامه پیدا کرد که سیل لرستان و ایلام به پشت سدهای دز و کرخه رسید در شرایطی که تراز سد کرخه به 220.5 متر و تراز سد دز به 347.9 رسیده بود و تقریباً جایی برای دریافت حجم آب جدید را نداشتند؛ و از سوی دیگر سد سیمره نیز به تراز نهایی خود رسیده بود. (با دقت در تصاویر متوجه می‌شود که این سد از 6 فروردین تا 12 فروردین کم‌کم به ظرفیت نهایی خود نزدیک می‌شود)

با قرار گرفتن در این شرایط بود که مسئولان آب و برق تکان خوردند و نگران حفظ پایداری سدها شدند. سپس رهاسازی آب با دبی 3500 تا 4000 مترمکعب بر ثانیه را در دستور کار قراردادند. این روند ادامه پیدا کرد تاجایی که پس از 10 روز کلان‌شهر اهواز نیز در معرض خطر جدی زیرآب رفتن قرار گرفت و حتی در اتفاقی بی‌سابقه رودخانه‌های کرخه و دز با 72 کیلومتر فاصله از یکدیگر به هم متصل شدند!

اکنون جای تعجب است که همچنان مدیران در برنامه ها و همایش های مختلف از عنوان "غافلگیر شدیم " در سیل فروردین‌ماه استفاده کرده و به‌قول‌معروف به دوربین خیره می‌شوند و به‌راحتی به مردم می‌گویند ما غافلگیر شدیم.

اگر مدیران سازمان آب و برق همان دوم فروردین‌ماه نسبت به اخطاریه هواشناسی واکنش نشان داده و آن را جدی می‌گرفتند این‌گونه با زندگی هزاران نفر بازی نمی‌شد و به‌جای هزاران میلیارد خسارت به استان، هزینه‌ها را در جهت بازسازی زیرساخت‌ها استفاده کرد. در اصل می‌توان گفت مدیران سازمان آب و برق مجبور به مدیریت سیلاب شدند وگرنه تا قبل از ایجاد خطر جدی برای سدها واکنش مؤثری انجام ندادند.

به گزارش تسنیم، در پی طغیان رودخانه‌های کرخه، کارون و دز، 21 شهرستان درگیر سیل شده، 133 روستا به زیرآب رفت و 374 روستا نیز تخلیه شد.

گزارش: حسین اسکندری

انتهای پیام/ش