«سینمای دینی» |مهجوریت سینمای دینی در این سال‌های سینمای ایران
علت کمرنگ شدن سینمای دینی ضعف در پژوهش و فضای فکری و گفتمانی نیست، بلکه عدم تولید انبوه با پشتوانه قوی دولتی دلیل آن است.
خبرگزاری تسنیم-حمید صنیعی: در هفته جاری سالروز آغاز به کار نخستین کنفرانس بین المللی هنر دینی (دین در آینه هنر) در تهران است. بحثی همیشه جذاب و داغ با عنوان هنر و سینمای دینی که مورد تأیید رهبر انقلاب و اندیشمندان انقلاب اسلامی است ولی درباره آن آثار برجسته و مهم زیادی ساخته نشده است. چه در حوزه تاریخی-دینی و چه درام صدها مسأله و موضوع مهم وجود دارد که می‌توان درباره آن فیلم‌های مهمی زیادی ساخت ولی در حال خاک خوردن در لابلای کتاب‌ها و مقالات است.
باید اعتراف کرد که در حوزه دین و هنر، سخن بسیار گفته شده و کار کمتر ساخته شده است. در دوره‌ای درباره عرفان و تدین و تشرع با نگاه زاهدانه و عارفانه‌ای توسط برخی از کارگردانان مانند «رضا میرکریمی» فیلم‌هایی ساخته شد ولی به مرور نیز آن آثار دچار فراموشی و کمرنگی شد. «مجید مجیدی» که در کناری آثاری با تم دینی مانند «باران» «آواز گنجشک‌ها» «بید مجنون» می‌ساخت نیز با درگیر شدن در یک پروژه بزرگ تا سال‌ها در سینما حضور نداشت و بنابراین دیگر سینمای دینی که در بستر اجتماع کمابیش فیلم داشت آنقدر کمرنگ شد که دیگر آثاری در سینمای دینی نماند.
جای آن سینمای انتقادی-اجتماعی که نضج گرفته بود بیشتر توانست جای خود را باز کند و دنیای سینمای ایران دچار یک تک گونگی شد که در آن دیگر چیزی برای دیدن غیر از دعوا و گرفتاری نبود.
سینمای دینی که یکی از انواع هنری دینی است، موضوعی مهم در نظر رهبر انقلاب و متفکران آن است. رهبری درباره ضرورت ساخت و تولید آثاری که در آن مضامین مهم دینی مانند اخلاق، نماز، روابط سالم اجتماعی و فردی مبتنی بر دین و... در دیدار با کارگردانان و سینماگران بارها مطالبی را به عنوان راهبرد بیان کرده‌اند که همگی در حد جزواتی در نهادهای سینمایی مانده‌اند.
فارابی به عنوان متولی ساخت و ساز آثار مهم و پرهزینه در سینما چه کار قابل دفاعی را انجام داده است؟ جز مشارکت در تولید برخی از آثار سینمایی که اسماً برای منافع ملی است ولی رسماً هیچ دستاوردی برای منافع ملی ندارد؟ البته در این میان کارهایی نیز وجود دارد که توانسته است سری در میان سرها درآورد ولی در مجموع از چنین بنگاه بزرگ فرهنگی بیشتر از این‌ها انتظار است.
منطق درست سفارش دادن ساخت آثار مهم دینی و تاریخی-مذهبی به خبرگان سینما سال‌ها است که فراموش شده است و هیچ‌وقت به عنوان یک أمر جدی در سینمای ما دنبال نشده است. این در حالی است که در هالیوود این روال به عنوان یک أمر روشن و بیّن و به‌دور از سیاست‌زدگی قابل درک است و هر سال برای تاریخ و منافع ملی آمریکا فیلم‌های زیادی ساخته میشود. دین از منظر مسیحیت تاریخی بزرگ در سینمای آمریکا دارد. جدای از آثار سکولار که در آن ضد دین محتوا تولید میشود هنوز در راستای خدمت به مسیحیت و تبلیغ آن فیلم‌های متعدد ساخته میشود.
خوب به فیلم «تنها در خانه» که آن را بارها دیدیم و خندیدیم نگاه کنیم. آیا غیر از این است که در پس زمینه فیلم به زیبایی هرچه تمام‌تر تبلیغ دین مسیحیت به عنوان گرمابخش کانون خانواده و جمع کننده اعضای پراکنده یک جمع معرفی میشود؟ درخت کریسمس و ظواهر آن در ایام زیبا و جذاب زمستان که هیچ‌جا مانند خانه و خانواده در کنار هم بودن لذت‌بخش نیست، توانسته اختلافات و فاصله‌ها را کم کند و دل ها را به هم نزدیک کند.
آیا دین اسلام با اتکای منطقی و عاطفی که بر خانواده و روابط سالم و صحیح دارد ظرفیت لازم برای داشتن یک فیلم سینمایی که در آن دستورات دینی و اسلامی را مبنای راه حل مسائل و اختلافات بداند و آموزه‌های درست برای ازدواج، فرزندآوری، کار و جامعه ترویج کند ندارد؟ علت کم شدن توجه به این حوزه شاید برای سینماگرانی که به این حوزه‌ها چندان توجهی ندارند موجه باشد اما آیا کم‌کاری مدیران سینمایی برای دستور ساخت و سپردن پروژه‌هایی با این مضامین به کارگردانان و فیلمنامه‌نویسان نیز توجیه‌پذیر است؟
سینمای دینی ما در حوزه تاریخی نیز دچار خلأ بسیار شدیدی است. درست است که هزینه‌های فراوانی برای ساخت یک فیلم سینمایی تاریخی باید در نظر گرفت اما، هزینه‌های فراوانی تا به حال برای ساخت برخی فیلم‌های سینمایی صورت گرفته است که راه برای ساخت فیلم‌های سینمایی تاریخی هموار شود. برخی از فیلم‌هایی که فارابی اسامی آن‌ها را به عنوان آثاری که در ساخت آن مشارکت داشته است معرفی شده است؛ واقعا برخی از آنان جدای از شکستی که در گیشه دارند از نظر محتوایی نیز بسیار ضعیف‌اند. مطمئناً می‌توان هزینه‌های برخی از آنان را جمع کرد و به ساخت یک فیلم سینمایی تاریخی مذهبی اختصاص داد. به‌علاوه آنکه فیلم تاریخی-مذهبی الزما دارای صحنه‌های جنگ و تاخت و تاز نیست و می‌توان فیلمی تاریخی-دینی در گونه درام درباره قطعه‌ای از زندگی معصومین یا یاران وفادار اهل بیت (ع) ساخت که دارای پیام‌ها مهمی برای جهانیان باشد.
بنابراین ضعف در تولید «سینمای دینی» یکی از اضلاع مهم مورد بحث در سینمای ایران است که جدای از الزام در کار پژوهشی در این زمینه باید با ساخت آثار کوتاه درام زمینه را برای ورود جدی فیلم‌سازان مسلمان در این حوزه فراهم کرد. سینمای جهان اسلام هنوز در حد طفلی نوزاد است که می‌تواند با تولید انبوه ولی متخصصانه در آن با سرعت بالا به رشد قابل قبولی برسد.
انتهای پیام/
