مسئول دارالقرآن بسیج: بگذارید مدیران جوان قرآنی به میدان بیایند/ بسیجی، آتش به اختیار عمل می‌کند

خبرگزاری تسنیم، به‌مناسبت هفته بسیج به‌سراغ یکی از چهره‌ها و مدیران جوان بسیجی و قرآنی کشور رفتیم. "محمد ذوالفقاری" مسئول درالقرآن سازمان بسیج مستضعفین؛ جوانی است که از سال گذشته تا امروز، مسئولیت دارالقرآن بسیج را بر عهده دارد و توانسته فعالیت‌هایی را با کمک بسیجیان قرآنی این سازمان به مرحله اجرا درآورد. ذوالفقاری در گفت‌وگو با خبرنگار قرآنی تسنیم از ویژگی‌‌‌‌های قرآنی سازمان بسیج سخن گفته و شرایط فعلی فعالیت‌های قرآنی کشور را نقد کرده است.

* جناب ذوالفقاری. نخستین پرسش را با سوال کلی درباره فعالیت‌های قرآنی بسیج آغاز می‌کنم؛ شما در سازمان بسیج چه می‌کنید و تا چه میزان توانسته‌اید اهداف قرآنی کشور را اجرا کنید؟

 بسیج برگرفته از آیات قرآن‌کریم و جزو دستورات الهی است. مقام معظم رهبری می‌فرمایند: بسیج همانند اصل انقلاب از آیات قرآن گرفته شده است. بسیجیان ادامه‌دهنده راه ائمه‌ اطهار و اولیای الهی‌اند چراکه در قرآن درباره تعاون و بسیج مردمی آیات بسیاری وارد شده است. معیاری که برای تشکیل نیروهای نظامی در کشورهای دیگر در نظر گرفته می‌شود، نگاه مادی‌گرایانه و عددی است اما در بسیج، معیارهای متفاوتی همچون صدق، صفا و معنویت حاکم است.

بسیج در اوایل شکل‌گیری‌اش در عرصه جنگ سخت وارد شد و در هشت سال دفاع مقدس با کشورهای متخاصم جنگید و بعد از جنگ نیز در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و غیره توفیقاتی را حاصل کرد. همین اتفاقات اخیری که در جریان افزایش قیمت بنزین به‌وجود آمد، بسیج در میدان عمل، همراه مردم معترض بود و در مقابل آشوبگران، تمام‌قد ایستاد.  

دارالقرآن بسیج از ابتدای تأسیس این مجموعه از سال 1370  تحت نظارت نهاد نمایندگی ولی‌فقیه سپاه فعالیتش را شروع کرد و مباحث کلی قرآنی سپاه و بسیج را عهده‌دار شد. سال‌ها بعد با توجه به اهمیت و رویکردی که فرماندهان سپاه داشتند، این نیاز احساس شد که فعالیت‌های قرآنی گسترش یابد در تمامی مساجد و محلات این نیاز احساس شد که مجموعه دارالقرآن بسیج ویژه‌تر به فعالیت بپردازد و تمرکز بیشتری بر اجرای فعالیت‌ها داشته باشد. بنابرای این دارالقرآن از سال 1388 زیر نظر معاونت تعلیم و تربیت به کار خود ادامه داد.

* به بخشی از فعالیت‌های قرآنی سازمان بسیج مستضعفین اشاره‌ای کنید.

فعالیت‌های قرآنی سازمان بسیج مستضعفین بر اساس منظومه فکری امامین انقلاب و در راستای پیشبرد فعالیت‌های قرآنی کشور بوده است.

تأسیس و راه‌اندازی دارالقرآن بسیج در 32 مرکز استانی، تأسیس 500 مرکز قرآنی در سطح نواحی مقاومت، تأسیس بیش از 3 هزار مهد قرآنی، راه‌اندازی شبکه طرح ملی صراط با هزار مدرّس معین، راه‌اندازی بیش از 2 هزارمؤسسه قرآنی در پایگاه‌ها و مساجد، راه‌اندازی گروه‌های جهادی با توجه به فرمایشات رهبری، راه‌اندازی قرارگاه حفظ با حضور نخبگان، راه‌اندازی هیئت اندیشه‌ورز دارالقرآن، راه‌اندازی شورای رسانه درالقرآن، تربیت بیش از یک‌هزار مربی، برگزاری کرسی‌های تلاوت قرآن، تولید مستند و نماهنگ‌های با محوریت شهدا، مکتب‌خانه‌های قرآنی و تشکیل گروه تواشیح محمد رسول الله (ص) و صدها برنامه و طرح‌ قرآنی که از جمله اقدامات دارالقرآن سازمان بسیج مستضعفین در این سالها است.

* نگاه به اقدامات دارالقرآن نشان می‌دهد بیشتر فعالیت‌هایش برون‌سپاری می‌شود. آیا  این اقدام جزء رسالت اصلی دارالقرآن بسیج است؟

نگاهی که ما در دارالقرآن بسیج داریم این است که تا جایی که امکان دارد کارها را برون‌سپاری کنیم. نظرمان هم این است که چرا باید نگاه‌مان به حوزه قرآن، حاکمیتی باشد و به‌دنبال این باشیم که بخش حاکمیتی را بزرگ و بزرگتر کنیم در حالیکه بهتر است مجموعه‌های قرآنی کشور فرامین و ابلاغیه‌هایی را که رهبری برایشان ترسیم می‌کند به مجموعه‌های مردم‌نهاد بسپارند و اعتباراتی را هم که برای فعالیت‌های قرآنی در نظر گرفته می‌شوند را به‌صورت عادلانه در اختیار همین مجموعه‌های مردمی قرار دهند.

دستگاه‌های حاکمیتی تسهیل‌گری کنند نه دخالت!

* آیا به نظر شما این نوع تخصیص اعتبار به مؤسسات و نهادهای مردم‌نهاد صحیح است؟

این مدل تخصیص اعتبار، اشتباه است. اعتبارات قرآنی به‌صورت سلیقه‌ای تخصیص داده می‌شوند. اصلی وجود دارد به نام اصل شرطی‌سازی که رهبر انقلاب هم تأکید داشتند که ما نباید بحث اقتصاد را شرطی‌سازی کنیم. ما مؤسسات قرآنی را شرطی کرده‌ایم. موضوعی که در بحث هیئت‌های مذهبی عکس آن را می‌بینیم که آنها هیچ تعلقی به نهادهای حاکمیتی ندارند و به‌صورت خودجوش عمل می‌کنند و چه بسا تأثیرگذاری بیشتری هم دارند. اگر شورای توسعه فرهنگ قرآنی وظیفه خود را که اقناع‌سازی و هم‌افزایی نگاه‌ها و ایجاد راهبرد مشخص است را درست ادا کند و با مسائل مالی گره نخورد و از رسالتش عقب نماند و درگیر ماجرای درون‌سازمانی نشود، چه بسا زودتر به افق‌های پیش‌رو دست خواهیم یافت. دستگاه‌های حاکمیتی باید تسهیل‌گر باشند، نه اینکه دخالت کنند.

* به نظر شما دارالقرآن بسیج تا چه میزان توانسته به صورت آتش به اختیار، منویات قرآنی رهبر انقلاب را اجرا کند؟

کشور ایران با همه هجمه‌هایی که برایش از سوی دشمن می‌آید باید امروز به یکی از کشورهای ناامن منطقه تبدیل شده باشد اما الان به‌عنوان یکی از کشورهای امن منطقه محسوب می‌شود چراکه راهبرد و نقشه‌ راه دقیقی برایش ترسیم شده است و عزم و اراده همگانی برای ایجاد امنیت درونش به‌وجود آمده است. در حوزه فرهنگ نیز همین‌طور است، یعنی راهبرد وجود دارد. اما عزم و همت جدی برایش وجود ندارد. فعالیت‌های قرآنی در دامنه بسیج، بسیار خوب عمل می‌شود. پایگاه‌ها و حوزه‌های مقاومت بسیج بدون هیچ منتی کارشان را می‌کنند اما در حوزه سیاستگذاری و گفتمان‌سازی هنوز ضعف داریم.

گفتمان قرآنی بین مسئولان کشور وجود  ندارد

* یعنی این ضعف در مجموعه‌های تصمیم‌گیر حوزه‌های قرآنی وجود دارد؟

کاملاً درست است. مجموعه‌های سیاستگذار حوزه قرآن ضعف دارند. از مجموعه‌های مردمی هیچ حمایت‌ مادی و معنوی نمی‌شود. علتش هم این است که گفتمان قرآنی در میان مسئولان وجود ندارد. رهبر انقلاب به دلیل اینکه خودشان گفتمان قرآنی دارند و پرچم‌دار فعالیت‌های قرآنی‌اند در هر سال، دو مرتبه با فعالان  قرآنی دیدار دارند و راهبردهای قرآنی را برایشان ترسیم می‌کنند اما این ضعف هنوز در مدیران کشوری وجود دارد. رهبر انقلاب می‌فرمایند ما اگر بخواهیم به تمدن اسلامی برسیم باید از نظام اسلامی، دولت اسلامی و جامعه اسلامی عبور کنیم تا به تمدن اسلامی برسیم. ما هنوز در دولت اسلامی مانده‌ایم. گفتمان قرآنی بین مسئولان و متولیان کشورمان وجود  ندارد.

بسیجی قرآنی باید در جریان انقلاب نقش‌آفرین باشد

* این سوء‌برداشت در برخی از نهاد‌های فرهنگی و قرآنی وجود دارد که فعالیت‌های آنان به صورت سفارشی اعمال می‌شود. آیا دارالقرآن هم به صورت سفارشی فعالیت می‌کند؟

بسیج از روز اول به‌صورت آتش به اختیار و جهادی عمل کرده  و مبنای فعالیت‌هایش، منویات امامین انقلاب است و اصلاً از این مبنا عدول نمی‌کند. هر جریان و جبهه‌ای هم که در کشور باشد، نگاه بسیج همان نگاه انقلابی رهبر معظم انقلاب است. بسیج در حوزه فعالیت‌های قرآنی نیز از منظومه فکری رهبر انقلاب تبعیت می‌کند که اگر بر خلاف آن عمل می‌کرد چه بسا در بخش‌های مختلف دچار اشتباه و یا دچار نگاه باندی و بخشی‌نگرانه می‌شد. ما هیچگاه به دنبال راضی‌کردن و برآورده‌کردن خواسته‌های دیگران نبودیم.

 ما در دارالقرآن بسیج به‌دنبال آنیم که جوانِ قرآنی مؤثر در عرصه انقلاب تربیت کنیم. برخی از دوستان می‌گویند به کشورهای لیبی و سودان نگاه کنید، ببینید چقدر حافظ قرآن دارند. ما می‌گوییم آن حافظی برای ما حافظ قرآن است که بتواند در عرصه انقلاب اسلامی نقش‌آفرین باشد. حضرت امام (ره) می‌فرمایند، همه فعالیت‌ها در حوزه قرائت و حفظ و غیره باید ختم به تربیت افرادی شود که در جریان انقلاب اثرگذارند.

* کمی از این مباحث فاصله بگیریم و درباره وضعیت قرآنی کشور صحبت کنیم. با توجه به این شرایط، شما پاشنه آشیل فعالیت‌های قرآنی را چه می‌دانید؟

ما توفیقات زیادی در حوزه فعالیت‌های قرآنی در سطح کشور داشته‌ایم اما با همه این ظرفیت‌ها هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم. بیش از هزار پست رسمی در وزارت ارشاد و بیش از 2 هزار مؤسسه در اتحادیه‌ها و 500 مؤسسه و مهد قرآنی در مجموعه دارالقرآن و صدها مجموعه و مؤسسه در نهادهای فرهنگی و دولتی وجود دارد اما خروجی آن چیزی نیست که باید باشد. وزارت آموزش و پروش یک میلیون کلاسِ درس قرآن در سال دارد. بیش از 390 هزار معلم و بیش از 5 هزار میلیارد تومان به معلمان قرآنی حق‌التدریس می‌دهد. حالا ظرفیت‌های رسانه‌ای و غیره را هم کنار یکدیگر بگذاریم، باید به آمار بالایی دست پیدا کرد اما می‌بینیم که در اجرای مطالبات قرآنی رهبر انقلاب، هنوز اول کاریم. ما هنوز در بحث روخوانی و روانخوانی که از مطالبات اول رهبر انقلاب بود، دستاوردی نداشته‌ایم.

کار را به جوانان انقلابی و قرآنی بسپارید!

* شما تا چه اندازه مسئولان نهادهای فرهنگی و سیاستگذاران را در به‌وجود آمدن این شرایط مقصر می‌دانید؟

 علت اصلی برخی مشکلات در حوزه فعالیت‌های قرآنی، وجود مدیران قدیمی و پیشکسوتی است که خلاقیتی در حوزه قرآن ندارند و از مدیران انقلابی جوان و کارآمد هم استفاده نمی‌کنند. من صراحتاً می‌گویم، آقایانی که چند سالی است در حوزه قرآن فعالیت می‌کنند برای همه ما محترم و قابل تکریمند اما این طبیعت انسان است که وقتی از دوران جوانی فارغ می‌شود دیگر آن روحیه و نشاط جوانی را ندارد. متأسفانه پیشکسوتان حوزه قرآن نمی‌خواهند از مقام و مسئولیت‌شان فارغ شوند؛ در حالیکه می‌توان از آنان در حوزه اندیشه‌‌ورز قرآنی بهره برد.

* بسیج همواره در موقعیت‌ها و رویدادهای خاص صریح و شجاعانه وارد می‌شود و نقش‌آفرینی می‌کند و به‌عنوان نهادی مطالبه‌گر وارد صحنه می‌شود. آیا دارالقرآن بسیج هم  در حوزه فعالیت‌های قرآنی این رسالت را به خوبی توانسته اجرا کند؟

متأسفانه مجموعه‌های قرآنی به‌دنبال رضایتمندی‌ و مسئولان هم منتظر رضایت‌بخشی‌اند. ما در دارالقرآن سعی کرده‌ایم بر اساس فرمایشات و مبانی قرآنی رهبر انقلاب، از کار‌های جزیره‌ای پرهیز کنیم. بحث دوم این است که باید مطالبه‌گری در مجموعه‌های قرآنی رقم بخورد. بالأخره حق مسلم فعالان قرآنی است که از مسئولان مطالبه کنند. یکی از ویژگی‌های بسیج این است که از هیچ چیزی هراس ندارد و نگران از دست دادن چیزی نیست. بسیجی عاقلانه و شجاعانه زندگی می‌کند و از مطالبه مردم دفاع می‌کند. متأسفانه مطالبه‌گری به حق در مباحث مدنی در کشورمان شکل نگرفته است.

 انتهای پیام/