۲۴ نکته اساسی که در برگزاری یادواره‌های شهدا به آن کمتر توجه می‌شود
فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح گفت: یادواره شهدا باید تبیین‌کننده بخشی از تاریخ جنگ باشد. چگونگی پیدایش جنگ، نحوه مواجهه ملت و رهبری با جنگ و نقش آفرینی رزمندگان بخشی از این تاریخ است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سردار سیدمحمد باقرزاده، فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح در همایش تخصصی دفاع مقدس "غالبون" به نکات مؤثر در مورد برگزاری یادواره‌های شهدا در 24 عنوان دسته‌بندی شده پرداخت. وی در این مراسم گفت: زمانی که در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس حضور داشتم، یک‌بار سردار شیرازی از جانب مقام معظم رهبری پیامی را به من منتقل کرد. سردار از قول حضرت آقا گفت که ایشان فرموده‌اند که من نگران یادواره‌ها هستم که مبادا تکراری و کم اثر شود؛ این جمله آقا من را به فکر فرو برد. محتوای آن را به سپاه، بسیج و سازمان‌های معین منتقل کردم تا در جریان قرار بگیرند؛ چون نوعاً برگزارکننده یادواره‌ها همین سازمان‌ها بودند.
فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح افزود: از آن موضوع سال‌ها گذشته و امروز هر کس باید در حوزه خود، میزان اثرگذاری یادواره‌ها را بررسی کند. منظور حضرت آقا در مورد کم اثر شدن یادواره‌ها همین موضوع است که پیام آن به درستی به مخاطب منتقل نشود. عرب‌زبان‌ها به «یاد» می‌گویند «ذکر» و ذکر در مقابل غفلت و فراموشی قرار گرفته است. غفلت یعنی یک نوع سستی در مقابل هدف. تعبیرات خاصی در روایات داریم که می‌فرمایند مستی ناشی از غفلت به مراتب سخت‌تر از مستی ناشی از شراب است.
سردار باقرزاده در ادامه تصریح کرد: مسئله نخست مورد توجه این است که اصل یادواره‌ها منطبق با فرهنگ قرآنی است؛ چون ذکری که گفته شده ذکر خدا در قرآن است. اما در کنار آن توصیه ای شده که زیباست؛ تعابیری که توجه به افراد دارد و در واقع به ما این پیام را می‌رساند که از راه برخی افراد می‌توانیم به ذکر اصلی یعنی ذکر خدا برسیم. ذکر در کنار موعظه‌ای که انسان می‌شود حاصل خواهد شد و باید بدانیم که ماهیت یادواره در واقع ذکر است.
وی با اشاره به نکته دوم در برگزاری یادواره‌ها گفت: ما در خلأ حرکت می‌کنیم یا برای یادواره‌ها برنامه‌ای داریم؟ وجه اول مثلث برگزاری، مسئله سیاست‌هاست. باید ببینم سیاست‌ها به طور کلی چیست؟ ضلع دوم مثلث را مقدورات تشکیل می‌دهد. محدودیت‌ها و امکاناتمان در برگزاری این برنامه‌ها در این بخش می‌گنجد و ضلع سوم هم مربوط به اولویت‌هاست. وقتی مقدورات محدود است، پس ما باید اولویت‌بندی را به‌طور دقیق رعایت کنیم.
فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به نکته سوم در حوزه برگزاری یادواره‌ها گفت: مقام تبیینی یادواره‌ها باید در نظر گرفته شود. یادواره باید تبیین‌کننده بخشی از تاریخ جنگ باشد. معمولاً با بیان خاطرات در یادواره‌ها بخشی از تاریخ بیان می‌شود. مثلاً چگونگی پیدایش جنگ، نحوه مواجهه ملت و رهبری با جنگ و نقش آفرینی رزمندگان وقتی قله‌های ایثار و شهادت را فتح کردند. این مسائل می‌تواند کمک کند که ما تاریخ را با چگونگی بروز حوادث مطرح کنیم.
سردار باقرزاده اضافه کرد: بیان مسائل تاریخ در واقع تبدیل به عبرت خواهد شد. بیرون کشیدن پند لازم از داخل حادثه‌ها این موضوع را خاطرنشان می‌کند. حضرت آقا فرموده‌اند که یاد شهیدان باید همراه با عبرت‌گیری باشد. عبرت هم زبان حال است. نکته چهارم این است که خاطرات جنگ باید بخش تعقلی، اندیشه‌ورزی و نحوه چگونگی بهره‌گیری از ذخیره و معدن با ارزش جنگ جهت ترسیم آینده باشد.
وی ادامه داد: بزرگداشت شهیدان به این منظور است که این ملت در برابر بیگانگان سر خم نکند و در این راستا تهدید و تحمیق اثربخش نباشد. آیا جهت‌گیری یادواره‌های ما این معنا را ارائه می‌کند؟ یکی از مشکلات ما در برگزاری یادواره‌ها این است که روش اندیشه‌ورزی را یاد نداده یا یاد نگرفته‌ایم. محفوظاتی را به مردم منتقل می‌کنیم که آن‌ها را اقناع کنیم؛ در حالی که قانع کردن مردم یک امر موقت است. مشکل ما تغییر بینش است. تا وقتی بینش را تغییر ندهیم، مشکلات مردم پابرجاست. مثلاً جوانی که شرارت می‌کند، مشکل تبیین دارد و نمی‌داند که امنیت یعنی چه؟
فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به عدم ارائه انباشت‌های اطلاعاتی گفت: نکته پنجم در برگزاری یادواره‌ها توجه دادن به فرهنگ دفاع مقدس یا سبک زندگی شهداست. باید روش رفتاری را توصیه کرده و الگو ارائه بدهیم. الگویی که تعقلی باشد، نه احساسی. در حقیقت با توصیه این سیره و الگو این نگاه را به مخاطب منتقل می‌کنید که راه برای پیمودن مسیر شهدا باز است. مثلاً شهید حججی مربوط به دوره جوانان امروز است و جوانان می‌توانند خود را با شرایط او قیاس کنند.
سردار باقرزاده افزود: ما دچار انسداد نشده‌ایم، پس باید خطوط آینده را ترسیم کنیم. این موضوع باید خروجی یادواره‌های ما باشد. نکته ششم بحث تجلیل از فداکاری‌ها، تشویق و ترغیب دیگران است. نفس فداکاری باید تجلیل شود. جانباز، فرمانده، پیشکسوت و یا پدر و مادر شهدا باید در این برنامه‌ها تجلیل شوند. حضرت آقا سه کلمه در حوزه فرهنگ دفاع مقدس دارند که کار در حوزه دفاع مقدس باید عمیق، ماندگار و اثربخش باشد.
وی توضیح داد: ماندگاری یعنی استحکام عمل. نکته هفتم این است که خروجی یادواره‌ها باید ماندگار باشد. مثلاً چاپ یک کتاب و تشکیل کمیته علمی در این زمینه مهم است. با چاپ و توزیع کتاب‌هایی همچون کتاب خاطرات، کتاب مرجع و کتاب شرحی بر وصایای شهدا ضمن ارائه محتوای جنگ می‌توانیم فرهنگ کتاب‌خوانی را ترویج کنیم. کمیته علمی با حضور علما و دانشگاهیان تشکیل شود که بتوانند شرحی بر اساس آیات و روایات بر وصایای شهدای منطقه مذکور بنویسند. قطعا کتاب‌هایی با این مفاهیم طرفدار پیدا خواهد کرد.
فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به نکته هشتم در برگزاری یادواره‌ها گفت: پرهیز از تشریفات زائد و اقدامات سوری باید در یادواره‌ها مورد توجه قرار بگیرد. گاهی هزینه‌های سنگینی در این یادواره‌ها می‌شود که مقدمات آن را بیشتر از اصل مسئله مورد توجه قرار می‌دهد. باید تشریفات را کم کنیم. حضرت امام(ره) فرموده‌اند که هرجا تشریفات زیاد شود، محتوا کنار می‌رود.
سردار باقرزاده افزود: مسئله نهم جریان‌سازی، پیوستگی، خروج از حالت دفعی و درگیر کردن اذهان مردم در یادواره‌هاست. یادواره شهدا باید مثل چشمه جوشان و جاری باشد. مردم و مسئولان در شعاع شهری خود کاری کنند که مردم آن محدوده با یادواره شهدا پیوند ذهنی پیدا کرده و نسبت به آن احساس تعلق پیدا کنند. این کار هنر می‌خواهد و کادرسازی همین‌جا صورت می‌گیرد. باید با این عناصر و سازماندهی کار را پیش ببرید. اینجا جایی است که کمیت مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به بهره‌گیری از هنر به عنوان نکته دهم در برگزاری یادواره‌های شهدا گفت: مقام معظم رهبری در مورد اشعار دفاع مقدس معتقدند که باید متون آن تبدیل به سرود شود و توسط جوانان و نوجوانان زمزمه شود. مردم ما گاهی با یک سرود می‌توانند یک لشکر جذب کنند. این فعالیت کار را حماسی و زیبا می کند. حتی برخی سرودها می‌تواند مختص یک شهر خاص باشد.
فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به نکته یازدهم در برگزاری یادواره‌ها گفت: تأکید بر مشارکت دادن جوانان و نوجوانان می‌بایست مورد توجه قرار بگیرد. مخاطبان ما به طور کلی در حوزه فرهنگ عمومی و فرهنگ دفاع مقدس چهار گروه بیشتر نیستند؛ اولین گروه اهل باور و تبیین هستند، یعنی مبانی انقلاب و اصول را قبول دارند و آنان را جزو لشکر انقلاب می‌دانیم. دومین گروه خالی از ذهن‌ها مثل نونهالان و نوجوانان هستند که هنوز از جنگ و انقلاب چیزی نمی‌دانند. جوانان خودشان را با زمان خود می‌سنجند و باید برای این گروه مطالب زمان سنجی شود.
وی افزود: گروه سوم تردیدکنندگان هستند؛ یعنی کسانی که به هر دلیل در زمینه مبنایی برایشان تردیدهایی ایجاد شده و باید این تردید با استدلال و اندیشه ورزی از بین برود. نهایتاً گروه چهارم منکرین هستند، یعنی کسانی که به صورت مبانی با اندیشه انقلاب مشکل دارند و به این اندیشه‌ها هجمه می‌کنند. ما باید بتوانیم شبهات آنان را گرفته و در برنامه‌هایی همچون یادواره شهدا به آن پاسخ دهیم. در کل تناسب محتوا با ظرفیت و نیاز مخاطب می‌بایست مورد توجه قرار بگیرد.
سردار باقرزاده با بیان نکته دوازدهم که همان تبدیل میثاق‌نامه نانوشته است، گفت: یادواره شهدا باید به گونه‌ای باشد که بعد از برگزاری آن هر کسی در درون خودش بتواند با شهدا و آرمان‌های آنان میثاقی ببندد، یعنی برنامه باید افراد را در این زمینه مصمم‌تر کند. نکته سیزدهم در زمینه برگزاری این یادواره‌ها این است که باید بتواند فضای شهر و محله را تغییر دهد. در واقع به همه چیز بتواند رنگی از شهدا بزند. گاهی ابتکارات در این زمینه می‌تواند جذاب باشد.
وی ادامه داد: مسئله چهاردهم دعوت از مهمان‌های خاص شامل محقق، پژوهشگر، خبرنگار و حتی مهمانان خارجی است. کسانی که حتی مسلمان هم نبودند اما در جنگ ما حضور پیدا کرده و از صدام و پیشینه جنگ فیلم تهیه کردند. ناگفته‌های زیادی میان این افراد وجود دارد. در دنیا افرادی هستند که در مورد جنگ ایران و عراق سخنان مهم زیادی دارند که یا آن را نگفته‌اند یا سخنانشان ترجمه نشده است. گاهی دعوت از این افراد می‌تواند خود لایه ای از تاریخ جنگ را برای ما شفاف کند. ضمن اینکه به آن جذابیت هم می‌دهد. یادواره‌های شهدا باید سمت و سوی تاریخی بگیرد.
فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به پانزدهمین نکته در برگزاری یادواره‌های شهدا گفت: یادواره شهدا نباید به یک کار پرهزینه تبدیل شود. هزینه‌های زائد می‌بایست حذف شده و بُعد حماسی در آن مورد توجه قرار بگیرد. نکته شانزدهم در این زمینه پل زدن بین یادواره‌ها با بیانیه گام دوم انقلاب است. باید ببینیم چطور می‌توانیم از مبانی این بیانیه استفاده کرده و آن را برای خود تبیین کنیم. این موضوع می‌تواند جزو تنوع برنامه‌های یادواره شهدا نیز مدنظر قرار گرفته و گنجانده شود.
سردار باقرزاده با اشاره به رویکرد علمی و پرمغز یادواره‌ها به عنوان نکته هفدهم برگزاری این مراسمات گفت: رویکرد علمی به معنای علم معرفتی و قرآنی که در واقع منتهی به معرفت افزایی می‌شود در یادواره‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد. مسئله هجدهم این است که دست اندرکاران برگزاری یادواره‌های شهدا باید دارای صبر و استقامت باشند. نکته نوزدهم شبکه‌سازی جریان یادواره‌های شهدا و انتقال تجارب و روش‌هاست. این تجربه‌ها باید در جایی ثبت و ضبط شود.
وی با اشاره به نکته بیستم در برگزاری یادواره شهدا گفت: باورمندی به غیب و حضور شهیدان که باید طبق رضایت آن‌ها عمل شود، می‌بایست مورد توجه قرار بگیرد. لازمه باورمندی این است که دعا و توسل در کارها باشد. نکته بیست و یکم جلب رضایت و همکاری مردم به عنوان امور تبرعی است. کاری مثل جریان ماه محرم که مردم نذر حضرت سیدالشهدا(ع) می‌کنند باید در یادواره‌های شهدا مدنظر قرار بگیرد. ما باید برای شهدا نذر جمع کنیم. صندوقی برای برگزاری یادواره‌های شهدا ایجاد کرده و مردم تشویق به توسل به شهدا شوند و از این راه نیز با اخلاص حاجت بگیرند.
فرمانده کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح با اشاره به بیست و دومین نکته از برگزاری یادواره‌ها گفت: چهار عنصری که پشتوانه هر عمل سعادتمند است شامل نیت صادقانه، توان انجام عمل، طبق روش پیغمبر عمل کردن(سنت) و مؤید به توفیق الهی گشتن است. قطعاً یادواره شهدا بی‌نیاز از این چهار شرط نیست. نکته بیست و سوم اعتبار بخشی به یادواره‌ها به عنوان یکی از برجسته‌ترین مراسم‌ها در طول سال است. در اذهان مردم همانطور که برنامه‌های شب قدر، اعتکاف و عرفه جایگاه بالایی دارد، می‌بایست به گونه‌ای وزن یادواره‌های شهدا بالا رفته و محتوای مفید ایجاد شود تا مردم آن را هم در راستای برجسته‌ترین برنامه‌های سال بدانند.
سردار باقرزاده با اشاره به آخرین نکته در رابطه با برگزاری یادواره‌های شهدا گفت: ستیز با کانون‌های ضدمعنویت و اخلاق باید در تمام یادواره‌ها مدنظر قرار بگیرد. اگر بخواهیم کاری را انجام دهیم، باید تولی و تبری داشته باشیم و باید از این مراسم‌ها با گروه‌های ضداخلاق ستیز شود. این موضوع قطعاً خواسته شهداست.
انتهای پیام/
