یادداشت اقتصادی| آیا بنیادها و ستادها از مالیات معاف هستند؟

خبرگزاری تسنیم، از مدت‌ها پیش سوالی در بین برخی فعالان رسانه‌ای مطرح شده است که ادعا می‌کنند بنیادها و ستادها از مالیات معاف هستند. این ادعا بیش از همه بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، بنیاد 15 خرداد، آستان قدس رضوی و نهادهایی مشابه را هدف گرفته و قائل به استثنا شدن آنها از پرداخت مالیات فعالیت‌های اقتصادی آنها به دولت است.

نگارنده قویا اعتقاد دارد که نظام مالیاتی کشور نارسا، ناعادلانه و نیازمند اصلاحات اساسی است، اما ادعای معافیت نهادهای فوق‌الذکر که از آنها به نهادهای حاکمیتی یاد می‌شود را رد کرده و با استدلال‌های قابل آزمون و بدیهی نشان می‌دهد که این ادعا ساختگی و بیشتر برای جوسازی و سیاسی‌کاری است. شاید هم با این تشکیک‌ها قرار است فراریان اصلی از مالیات در سایه‌ پنهان شوند. و اما اصل ماجرا چیست؟

ستادها و بنیادها دارای بنگاه‌های اقتصادی در قالب شرکت‌ها و هلدینگ‌ها هستند. یا مستقیما مالک شرکت هستند و یا با ایجاد هلدینگ‌های تخصصی مجموعه‌ای از شرکت‌ها را برای نیل به هدف خاصی در حوزه‌های مختلف اقتصادی ایجاد کرده‌اند. فرض بفرمایید شرکت پاک که وابسته به بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی است و یکی از قطب‌های تولید لبنیات در کشور است، آیا می‌تواند مالیات نپردازد؟ آیا اساسا یک شرکت می‌تواند مالیات نپردازد؟ کسانی که حداقل آشنایی با قانون تجارت داشته باشند به خوبی می‌دانند که این کار؛ یعنی نپرداختن مالیات؛ غیرممکن است و بسیاری از مدیران این شرکت‌ها حتی بعد از اتمام دوره حضور با مشکلات ناشی از ابهامات مالیاتی ممنوع‌الخروج می‌شوند. هیچ شرکتی نمی‌تواند مالیات پرداخت نکند.

جالب توجه اینکه بسیاری از شرکت‌های زیرمجموعه بنیادها و نهادها در بازار سرمایه حضور دارند و سهام آنها به اشتراک گذاشته شده و از قوانین بازار سرمایه تبعیت می‌کنند. آیا این شرکت‌ها مالیات نمی‌پردازند؟ به روشنی پیداست که این کار غیرممکن است و همه شرکت‌ها مالیات‌های خود را پرداخت می‌کنند. اما آیا بنیاد مستضعفان و ... هم باید مالیات پرداخت کنند؟

اصل ابهام و ناقص فهمیدن مطلب از اینجا شروع می‌شود. درآمد بنیاد مستضعفان و نهادهای مشابه از شرکت‌های آنها است که قبلا مالیات خود را پرداخت کرده و سود(زیان) آنها در سبد درآمدهای مربوطه نشسته است. طبیعتا قرار نیست از این درآمدها مالیات مجدد اخذ شود. هیچ منطق روشن و قانون مشخصی چنین چیزی را تجویز نمی‌کند که یک نهاد اقتصادی دو بار مالیات پرداخت کند.

بنابراین تشکیک در وضعیت مالیاتی ستادها و بنیادها اشتباه است، اما یک استثنا جالب وجود دارد و آنهم خیریه‌ها است که در همه جای دنیا با هدف فرار از مالیات ایجاد می‌شوند و در ایران هم به وفور وجود دارند. به گفته محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، خیریه‌ای(خصوصی) در ایران وجود دارد که دارای شرکت هواپیمایی است، اما حتی یک صفحه اظهارنامه مالیاتی ارائه نکرده است. با این حال کسی به این کارتل‌های عظیم اقتصادی معاف از نظارت و مالیات کاری ندارد. شاید شایعه معافیت بنیادها و ستادها از مالیات را همین خیریه‌های بی‌خیر با هدف پرت کردن حواس‌ها از اصل فراریان از مالیات ایجاد کرده باشد. الله اعلم

* عطا بهرامی

انتهای پیام/