گزارش| تراکم رویدادهای دیپلماتیک قزاقستان و آمریکا در یک ماه اخیر

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، قزاقستان اگرچه یکی از نزدیک‌ترین متحدین روسیه در شوروی سابق محسوب می‌شود، اما در طول سال‌های پس از استقلال تلاش کرده تا در چارچوب سیاست خارجی چندوجهی، و با هدف موازنه روس‌گرایی در سیاست خارجی خود، مناسباتش با ایالات متحده را نیز گسترش دهد. از همین رو، در عین ورود به اتحادیه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی مسکو و پکن همچون اتحادیه اقتصادی اوراسیا، سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی و یا سازمان همکاری شانگهای، روابط اقتصادی و تجاری قابل توجهی را نیز با ایالات متحده ایجاد کرده است. در حال حاضر ایالات متحده جایگاه دوم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در قزاقستان را دارد و بر اساس آمارها، از سال 2005 تا 2018، جمع سرمایه‌گذاری‌های این کشور در قزاقستان حدود 40 میلیارد دلار بوده است. در حوزه نظامی و امنیتی نیز حضور نیروهای قزاق در عملیات حفظ صلح سازمان ملل و مشارکت در طرح‌های مشارکت برای صلح ناتو، حضور محدود در ائتلاف بین‌المللی در افغانستان و حتی ایجاد مسیر ترانزیتی برای انتقال تجهیزات آمریکایی به افغانستان، از جمله همکاری‌های دو کشور بوده است.

طی یک ماه اخیر (دسامبر 2019) نیز دو کشور در زمینه‌های گوناگونی به توسعه تعاملات خود پرداخته‌اند. در ابتدای ماه دسامبر بود که یک هیات قزاقستانی به رهبری یرژان آشیک‌بایف، معاون وزیر امور خارجه قزاقستان، راهی واشنگتن شد و در نشستی مشترک موسوم به «دیالوگ مشارکت راهبردی ارتقاء یافته» شرکت کرد. او در این دیدار با آلیس ولز، دستیار معاون وزیر امور خارجه آمریکا در حوزه امور آسیای جنوبی و مرکزی دیدار کرد. در این دیدار نمایندگانی از وزارتخانه‌های امور داخلی، اقتصاد ملی، تجارت و همگرایی، دادگستری، اطلاعات و توسعه اجتماعی، کار و محافظت اجتماعی نیز آشیک‌بایف را همراهی کردند. بحث و تبادل نظر پیرامون طی گسترده‌ای از مسائل سیاسی، اقتصادی، امنیتی، فرهنگی، آموزشی و انسانی هدف اصلی این جلسه بود. ارزیابی همکاری‌های دو کشور در سال 2019 نیز بخش دیگر این جلسه را به خود اختصاص می‌داد. در حوزه مسائل امنیتی به موضوعاتی نظیر روندهای میانجی‌گری در بحران سوریه، بازگشت شهروندان آسیای مرکزی از سوریه و عراق و امنیت سایبری نیز مورد مذاکره و مشورت قرار گرفت. در حوزه اقتصادی نیز توسعه همکاری‌ها در چارچوب نظام عمومی ترجیهی (GSP) و آمادگی قزاقستان برای میزبانی از نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

با این حال در اواسط ماه دسامبر بود که خبر سفر رسمی مختار تیلوبردی، وزیر امور خارجه قزاقستان به ایالات متحده آمریکا منتشر شد. وی در این سفر با مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا دیدار کرده و محور اصلی این گفت‌و‌گوها ارتقاء و توسعه مشارکت راهبردی دو کشور بود. در این دیدار تیلوبردی ضمن اظهار این که ایالات متحده یکی از اولویت‌های سیاست خارجی این کشور است، به دستاوردهای سفر نورسلطان نظربایف به واشنگتن در ژانویه 2018، و همچنین سفر قاسم ژومارت توکایف، رئیس‌جمهور بعدی این کشور به واشنگتن در سپتامبر 2019 نیز اشاره می‌کند. پومپئو نیز قزاقستان را یک «شریک قابل اعتماد» و یک شریک کلیدی برای «امنیت منطقه» عنوان می‌کند.

وزیر امور خارجه قزاقستان در این سفر دیدارهای دیگری را نیز با مقامات عالی‌رتبه سیاسی و امنیتی آمریکایی ترتیب می‌دهد. ملاقات شماری از مقامات شورای امنیت ملی ایالات متحده و دیدار با نمایندگانی از کنگره، بخش دیگر این دیدارهای تیلوبردی بود. وزیر امور خارجه قزاقستان در این سفر بازدیدی را نیز از مقر بانک جهانی انجام داده و با برخی مقامات این بانک نیز دیدار می‌کند. در این دیدار کریل مولر، معاون رئیس بانک جهانی در اروپا و آسیای مرکزی، خبر از تایید استراتژی 2020 الی 2025 همکاری این بانک با قزاقستان توسط هیات مدیره بانک جهانی می‌دهد. تیلوبردی همچنین بازدیدی را نیز از کتابخانه کنگره ایالات متحده آمریکا صورت می‌دهد.

یک روز پس از این دیدارها بود که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده در صفحه توئیتر خود می‌نویسد:

دیروز دیدار خیلی خوبی با وزیر امور خارجه قزاقستان، آقای تیلوبردی داشتم. مشارکت راهبردی ایالات متحده و قزاقستان هیچوقت قوی‌تر از این نبوده و آمریکا در پی تداوم تقویت روابط دوجانبه با دولت و مردم قزاقستان می‌باشد.

دو روز پس از این دیدارها در تاریخ 15 دسامبر، آیبیک صمدیاروف، سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان در گفت‌و‌گو با خبرگزاری دولتی کازاینفورم، خبر از سفر مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا به قزاقستان در آینده‌ای نزدیک می‌دهد.

دیدار هیات سیاسی قزاقستان با آلیس ولز

این سفر وزیر امور خارجه قزاقستان به آمریکا در ماه دسامبر در حالی صورت گرفت که حدودا 4 ماه پیش از آن، در ماه جولای نیز وزیر امور خارجه سابق این کشور، بیبوت آتامکولوف، سفر رسمی دیگری به واشنگتن داشت. آن دیدار بنا بر دعوت رسمی مایک پومپئو از آتامکولوف صورت گرفته بود. این سفر نخستین بازدید وزیر خارجه قزاقستان از آمریکا پس از پیروزی قاسم ژومارت توکایف در انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان بود و به عنوان نمودی از سیاست خارجی دولت توکایف برداشت شد. چند ماه پس از آن نیز در ماه سپتامبر خود توکایف سفری رسمی به واشنگتن داشت.

در همین حال، قزاقستان در دوره ریاست‌جمهوری توکایف، به‌رغم اختیارات و قدرت کمتر او نسبت به الباسی (نورسلطان نظربایف، نخستین رئیس‌جمهور این کشور)، اقدامات دیگری را در حوزه مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برای نزدیکی بیشتر به ایالات متحده صورت داده است. عضویت قزاقستان در پروتکل بین‌الملل حذف مجازات اعدام طی روزهای گذشته یکی از این موارد بود.

در کنار این موضوع، قزاقستان همکاری‌هایی را نیز با ایالات متحده آمریکا در زمینه بازگرداندن شهروندان خود از سوریه و عراق به انجام رسانده است. قزاقستان با کمک روسیه، ترکیه، آمریکا و کشورهای سوریه و عراق توانسته تاکنون بیش از 600 نفر از شهروندان خود اعم از اعضای گروه‌های تروریستی، زنان و کودکان را از سوریه و عراق به این کشور باز گرداند. پیش‌تر در برخی رسانه‌های قزاقستان اخباری مبنی بر میانجی‌گری واشنگتن برای مذاکرات مقامات امنیتی قزاق با نیروهای کرد و یا نیروهای امنیتی و نظامی ارتش آزاد منتشر کرده بودند. ایالات متحده نیز در مجموع از این اقدام قزاقستان که توسط دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی نظیر تاجیکستان و ازبکستان نیز صورت گرفته است، تمجید و قدردانی نموده.

در مجموع به نظر می‌رسد پس از انتقال بخشی از قدرت از نورسلطان نظربایف به قاسم ژومارت توکایف، وظیفه اصلی موازنه میان روسیه و ایالات متحده، در بخش آمریکایی آن به توکایف سپرده شده است. وی همچنین برای موازنه تصویر خود در فضای قدرت قزاقستان نیز با جدیت بیشتری این موضوع را پیگیری می‌کند.

انتهای پیام/