گزارش| تاثیر پوتین بر تغییر نسبی رویکرد ترکیه به لیبی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ امروز برای چندمین بار در چند ماه اخیر٬ فایز السراج نخست وزیر دولت وفاق ملی لیبی برای دیدار با اردوغان به ترکیه می‌آید.

السراج که پیش‌تر در قطر نیز با وزیر دفاع و وزیر امور خارجه ترکیه دیدار کرده بود٬ حالا قرار است در ساعات طلایی آتش‌بس٬ اردوغان را ببیند و نظرات او را در مورد فاز بعدی تحولات جویا شود.

تغییر لحن آنکارا

تا چند روز پیش٬ اغلب رسانه‌های وابسته به حزب عدالت و توسعه در ترکیه از جمله شبکه تلویزیونی آ خبر و روزنامه ینی شفق٬ به طور مرتب٬ ژنرال خلیفه حفتر را به عنوان مزدور سعودی و امارات توصیف کرده و او را یک دیکتاتور و جلاد خطرناک قلمداد می‌کردند که به دنبال قتل عام و از بین بردن چهره‌های برجسته دولت وفاق ملی لیبی است.

اما حالا در میدان عمل٬ شاهد بروز تحولات جدید و رویدادهایی هستیم که حاکی از تغییر نسبی و مشهود رویکرد ترکیه نسبت به تحولات کشور عربی – آفریقایی لیبی است.

در طرابلس تغییر روی داد٬ یا در استانبول؟

در میدان تنش‌های لیبی و بر روی ارض واقع٬ تغییر مشهودی روی نداده و دو قطب حفتر و السراج در برابر هم هستند و نیروی جدیدی به میدان نیامده که موازنات له یا علیه دیگری متحول شود. اما در ترکیه٬ تغییراتی روی داد. تغییراتی که ناشی از توافقات جدید آنکارا و مسکو و رایزنی با دیگران است.

حالا همه می‌دانند که روسیه در ماجرای لیبی بی‌طرف نیست و اتفاقاً از نیرویی حمایت می‌کند که ضد ترکیه است. نیرویی که در راس آن یک ژنرال نظامی به نام حفتر قرار گرفته که گفتمان سیاسی ترکیه و قطر را برنمی‌تابد و نمی‌خواهد در لیبی٬ اخوانی‌های نزدیک به ترکیه٬ به شکل یک قبضه قدرت را در اختیار داشته باشند.

به عبارتی روشن٬ لیبی برای ترکیه و روسیه تبدیل به نقطه تنازع منافع و کانون اختلافات جدید شد و رسانه‌های تند اخوانی٬ چنین تصویری به اردوغان نشان دادند که مصر٬ عربستان و امارات در کنار روسیه و حفتر قرار گرفته‌اند و ترکیه هر چه سریع‌تر باید به لیبی نیرو بفرستد.

اما پیچ و خم دیپلماتیک روابط ترکیه و روسیه٬ شرایط را به سمت تغییرات جدید می‌برد و ولادیمیر پوتین که به قصد افتتاح فاز ترک استریم یعنی خط انتقال گاز روسیه به اروپا٬ مهمان اردوغان شده بود٬ پشت درهای بسته٬ با او به توافق رسید تا در لیبی٬ آتش‌بس اعلام شود.

در ساعات نخست٬ حفتر حاضر به پذیرش آتش بس مزبور نشد اما دیشب٬ در میدان درگیری‌ها موازنه تا حدودی تغییر کرد و حفتر نیز پذیرفت که درگیری‌ها متوقف شود.

چند مهمان مهم ترکیه و ارتباط آنها با پرونده لیبی

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه٬ مهم‌ترین مهمان دیپلماتیک ترکیه برای تغییر معادلات مربوط به لیبی بود و شواهد نشان داد که منافع اقتصادی کلان در روابط آنکارا – مسکو٬ قابلیت آن را دارد که بر برخی اختلاف نظرها سایه بیاندازد و زمینه تغییرات و توافقات جدید را به وجود بیاورد.

پس از دیدار اردوغان و پوتین٬ شاهد آن هستیم که نه تنها رویکرد ترکیه نسبت به لیبی در یک حد مشهود و نسبی تغییر کرده٬ بلکه چاووش اوغلو رسماً اعلام کرده که آنکارا نمی‌تواند٬ حفتر را تماماً نادیده بگیرد.

علاوه بر رئس جمهور روسیه٬ راشد الغنوشی رئیس پارلمان تونس نیز به ترکیه رفت و با اردوغان دیدار کرد. الغنوشی به عنوان یک رهبر اسلامی نزدیک به گفتمان دینی و سیاسی حزب عدالت و توسعه ترکیه٬ حالا در تونس از قدرت قابل توجهی برخوردار است و تونس همسایه لیبی می‌تواند در تحولات پیش رو٬ به نفع ترکیه٬ نقش ایفا کند.

علاوه بر راشد الغنوشی٬ خانم شیرلی بوتچاوای وزیر امور خارجه کشور آفریقایی غنا هم مهمان ترکیه بود و او در دیدار با مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه٬ خواستار آن شد که ترکیه در پروژه‌های عمرانی غنا٬ نقش بیشتری ایفا کند.

چاووش اوغلو٬ پس از دیدار با وزیر امور خارجه غنا٬ رسماً اعلام کرد که آنکارا تابلوی سیاسی و رقابت‌های لیبی را به دقت ارزیابی کرده و به خوبی می‌داند که نمی‌تواند حفتر را تماماً نادیده بگیرد.

اما مهمان بعدی آنکارا٬ نخست وزیر ایتالیا یعنی جوزپه کونته است. کونته هم فردا مهمان اردوغان خواهد بود و قرار است در مورد مساله لیبی با او صحبت کند.

او پیش از سفر به ترکیه٬ در گفت‌وگو با رسانه‌های اروپایی اعلام کرده که به طور جدی از اردوغان می‌خواهد نیروی نظامی به لیبی نفرستد و وضع را از چیزی که هست خرابتر نکند.

حالا ترکیه و ایتالیا به دنبال آن هستند تا در این مورد به توافق جدیدی دست پیدا کنند و اختلافاتی هم در مورد اعزام نیرو دارند. اما نکته مشترک هر دو کشور این است که خواهان به قدرت رسیدن حفتر نیستند.

ایتالیا که در پرونده قبرس و معاملات نفتی نیز نکاتی برای طرح در ترکیه دارد٬ در نشست مصر مواضعی اتخاذ کرد که حاکی از حسن نیت این کشور اروپایی نسبت به ترکیه بود. چرا که وزیر امور خارجه ایتالیا حاضر نشد در کنفرانس مطبوعاتی مشترک٬ بیانیه‌ای را امضا کند که علیه ترکیه نوشته شده بود. این اقدام ایتالیا موجب ناراحتی ژنرال عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر و خشنودی مقامات آنکارا شد.

در یک بیان کلی باید گفت٬ ترکیه در ماجرای لیبی٬ رفته رفته به اهداف خود نزدیک می‌شود و این واقعیت را درک کرده که در مناسبات امروز جهان و مفاهیم حاکم بر روابط بین‌الملل٬ معمولاً کشورها٬ خود را درگیر مداخلات نظامی دیگران نمی‌کنند و به منافع خود می‌اندیشند.

به عنوان مثال٬ روزی که اردوغان نیروهای خود را به شرق فرات فرستاد٬ ایتالیا از کردهای سوری حمایت کرده و به تندی علیه ترکیه موضع گرفت اما از آن مواضع تا سفر و دیداری که برای فردا برنامه‌ریزی شده٬ آن چه تغییر کرده٬ ماهیت دیپلماسی و روابط بین کشورها نیست بلکه منافع آنهاست.

انتهای پیام/