آیت‌الله مصباح یزدی: برای شناختن نظام اسلامی باید مباحث عقلی را زنده کنیم
رئیس موسسه امام خمینی(ره) گفت: برای شناختن نظام اسلامی باید مباحث عقلی را زنده کنیم و این مؤلفه‌ها را ناظر به براهین عقلی بازتعریف و فهم کنیم.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی در دیدار اعضای کمیته علمی همایش ملی «نقش حکمت اسلامی در انقلاب اسلامی»، زندگی در سایه‌سار پیروزی انقلاب اسلامی را مایه مباهات و خرسندی دانست و اظهار داشت: هرقدر شکرگزار ظرفیت‌های پیروزی انقلاب اسلامی باشیم، باز کم است.
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه فلسفه و حکمت، نقش اساسی در پیشبرد فرهنگ اسلامی و حرکت اجتماعی داشته است، خاطرنشان کرد: پیروزی انقلاب اسلامی فرصتی شد تا در کنار غفلت‌ها، از افراط و تفریط‌هایی که در حوزه فلسفه وجود داشت، دور شده، مسائل به بحث و تحقیق بیشتری گذاشته شود تا ضعف‌ها برطرف و زمینه‌های کشف حقیقت فراهم‌تر شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه مخالفان و موافقان فلسفه بر تعدیل و جلوگیری انقلاب اسلامی از افراط و تفریط‌ها در این حوزه اذعان دارند، بیان کرد: انقلاب اسلامی زمینه و بستر ارزشمندی برای پیشرفت و توسعه حکمت اسلامی فراهم کرد.
آیت‌الله مصباح‌یزدی با تأکید بر اینکه توجه به تأثیرات حکمت اسلامی بر انقلاب اسلامی، نشانه رشد فرهنگی حوزه است، تصریح کرد: مایه مباهات و خرسندی است که عده‌ای از پژوهشگران به دنبال بررسی نقش حکمت در انقلاب اسلامی هستند؛ انقلاب اسلامی متأثر از تفکر فقهی، حکمی و اخلاقی اسلام است.
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) بر لزوم توجه به نیروی‌های جوان، پرانرژی و فعال در عرصه فعال‌سازی زمینه‌های علمی تأکید کرد و اظهار داشت: در مواجهه با عنوان نقش حکمت اسلامی در انقلاب اسلامی و تنظیم مباحث، باید از تفسیر دقیق تک‌تک عناوین آغاز کرد و موضوعاتی مانند تعریف حکمت، دایره اسلامی بودن حکمت، انقلاب، بایسته‌ها و ماهیت اسلامی بودن انقلاب و... موردتوجه قرار گیرد.
وی ماهیت اسلامی بودن انقلاب را موردتوجه قرار داد و خاطرنشان کرد: اسلامی بودن انقلاب و نقش آن در این پدیده اجتماعی، از مهم‌ترین بایسته‌های بررسی نقش حکمت اسلامی در انقلاب اسلامی است. در این همایش‌ها باید به مبانی و اصول اعتقادی تا ملکات، اخلاق و ارزش‌ها و دستورالعمل‌های فردی و اجتماعی با تمام تعاریف خاص توجه روزافزونی داشت که ریشه اصلی آن در عقاید خلاصه می‌شود.
آیت‌الله مصباح یزدی بر اهمیت بررسی متدولوژی این مسائل تأکید و اظهار داشت: اسلام از مبانی برهانی، که مستحکم کننده معارف ناب است، سلسله‌ای از دانسته‌ها را ارائه می‌کند که هر عاقلی آن را درک کرده و هیچ صاحب شعوری در صورت تصور دقیق موضوع و مهمول‌ها، نمی‌تواند آن را انکار کند.
مفسر قرآن کریم با بیان اینکه برای شناخت دقیق اسلام باید اصول بدیهی را بر مبنای علوم عقلی اثبات کنیم، ابراز کرد: باید به گزاره‌های عقلی و حکم عقل برگردیم و با بهره‌گیری از فلسفه اسلامی، مبانی را بر اساس اصول عقلی استناد کنیم.
استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه بدون حکمت نمی‌توان اسلام و انقلاب اسلامی را تصور کرد، اظهار داشت: تا برهان نباشد، پایه اعتقادات آدمی سست خواهد بود. ارتباط حکمت با اسلام، از ضروریاتی است که باید بدان توجه کرد زیرا اگر ایدئولوژی مبتنی بر جهان‌بینی اسلامی و مبتنی بر عقل ترسیم و ارائه شود، رفتارهای اجتماعی مبتنی بر عقل سلیم پیگیری خواهد شد.
آیت‌الله مصباح یزدی، در ادامه، ضمن ارائه تاریخچه‌ای از حرکت‌های فرهنگی در جهان اسلام، با بیان اینکه بزرگ‌ترین حرکت فرهنگ اسلامی از مصر آغاز شد، ابراز کرد: به دلیل اینکه اندیشمندان این سرزمین به فلسفه اسلامی با نگاه اهل‌بیت(ع) توجه نداشتند، خود را در رویارویی با فلسفه غرب ضعیف یافتند.
وی خاطرنشان کرد: با توکل بر خدا و به برکت اهل‌بیت(ع) و عنایت ویژه امام زمان(عج)، کسانی در این کشور رشد یافته‌اند که با جهاد علمی در برابر انسان‌های کج‌فهم و کوتاه‌نظر، اهانت‌ها و فقر را تحمل کردند.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم با بیان اینکه درگذشته‌ای نه‌چندان دور، فلسفه اسلامی در محافل خصوصی تدریس می‌شد، خاطرنشان کرد: کتاب «اصول فلسفه»، حاصل تلاش بی‌وقفه «علامه طباطبایی» و «شهید مطهری» است و این مقدمات، آرام‌آرام فلسفه را به درس اصلی حوزه تبدیل کرد.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، با اشاره به اینکه در زمینهٔ نقد مباحث فلسفی و جلوگیری از تعصبات بیجا کم‌کاری کرده‌ایم، اظهار داشت: امیدواریم با همت شما دوستان، ضمن توجه به بحث‌های گسترده و عمیق، از نیروی عقل الهی به‌عنوان بزرگ‌ترین موهبت خداوند متعال به‌منظور تقویت بنیه‌های دینی جوامع انسانی بهره‌مند شویم.
وی در ادامه، ضمن تبیین خدمات بسیار ارزشمند شهید مطهری به فرهنگ اسلامی، بر لزوم توجه به اخلاص در امور تصریح و اذعان کرد: برای اینکه امری به شجره طیبه تبدیل شود، نیازمند اشراب آب زلال و اخلاص و پاکی است؛ باید بکوشیم تا در عین ترویج این اندیشه در حوزه و عالم اسلام، به نقش علوم عقلانی در سعادت دنیوی، اخروی، فردی و اجتماعی و حتی ایجاد و ثمربخشی انقلاب توجه داشته باشیم.
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه مسائل مستحدثه جامعه اسلامی را باید ناظر به مبانی فلسفه و حکمت اسلامی تبیین کرد، یادآور شد: با وجود ظرفیت‌های فراوان در سایه‌سار انقلاب اسلامی، آن‌گونه که باید، مسائل مستحدثه را ناظر به عناوین دینی بازتعریف و مبنای فقهی آن‌ها را استخراج و ارائه نکرده‌ایم.
وی بر پرهیز طلاب از راحت‌طلبی و توجه به تلاش‌های مجاهدانه تأکید کرد و یادآور شد: ضرورت مسائل اجتماعی، با عقل درک می‌شود؛ ازاین‌رو، باید سازوکار و متدولوژی بهره‌گیری از عقل در بیان این مسائل موردتوجه قرار گیرد.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه عقل، از دلایل اصلی و معتبر در فقه اسلامی به شمار می‌رود، ابراز کرد: برای حل مسائل مستحدثه، باید در زمینهٔ عناوین ثانویه و ادله عقلیه بیشتر کار کنیم و تزاحم بین مسائل فعل و ترک را موردتوجه قرار دهیم.
آیت‌الله مصباح یزدی، در پایان، ضمن تقدیر از تلاش اعضای کمیته اجرایی دبیرخانه همایش ملی «نقش حکمت اسلامی در انقلاب اسلامی» خاطرنشان کرد: برای شناختن نظام اسلامی باید مباحث عقلی را زنده کنیم و این مؤلفه‌ها را ناظر به براهین عقلی بازتعریف و فهم کنیم.
انتهای پیام/451/ش
