یادداشت| آنکارا و سیگنال‌های جدید کردهای سوریه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ این روزها در شمال سوریه و در رسانه‌های وابسته به پ.ک.ک و اوجالان٬ همچنان به روال قبل٬ ترکیه را اشغال‌گر و دشمن می‌نامند و ادبیات خصمانه در مورد اهداف اردوغان و آکپارتی هنوز هم در جریان است.

متقابلاً٬ رسانه‌های وابسته به حزب حاکم ترکیه نیز کلیه نهادهای سیاسی و شبه نظامی تحت امر پ.ک.ک همچون حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوری یعنی پ.ی.د و همچنین قوات سوریا دموکراتیک یا «قسد» را تروریست می‌نامند. اما به نظر می‌رسد که ورای این ادبیات تهاجمی٬ نشانه‌هایی از نرمش و تعامل نیز وجود دارد.

دو مصاحبه مهم در دو هفته

بخش انگلیسی المانیتور در دو هفته اخیر٬ دو مصاحبه با دو سیاست‌مدار کُرد انجام داد. نخست با نیچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان و دومی با فردی که آمریکایی‌ها از او به عنوان ژنرال مظلوم کوبانی نام می‌برند و مسئولیت فرماندهی کل نیروهای کُردی – عربی مشهور به «قسد»٬ در اختیار اوست.

هر دو مصاحبه توسط خانم عمبرین زمان تحلیل‌گر و روزنامه‌نگار ترک انجام شده که در سالیان اخیر٬ بارها در مورد کردها مقاله نوشته و مصاحبه‌هایی انجام داده است.

او در نیویورک به دنیا آمده و در روزنامه جنجالی "طرف" می‌نوشت. همان روزنامه‌ای که به جریان گولن تعلق داشت و اغلب گردانندگان و نویسندگان آن زندانی یا فراری هستند. اما خانم زمان٬ همسر دیپلمات آمریکایی ژوزف پنینگتون دیپلمات ارشد آمریکا در حوزه عراق و خاورمیانه است که او نیز مدت‌ها با پرونده‌های کُردی منطقه مرتبط بوده و علاوه بر سرکنسولگری آمریکا در اربیل٬ پست‌هایی همچون معاونت وزارت امور خارجه را نیز عهده‌دار بوده است.

تیتر انتخاب شده برای گفت‌وگوی بارزانی این است: «از ایران نمی‌ترسیم٬ برای ایران احترام قائلیم.»

نیچیروان بارزانی٬‌ علاوه بر مسائل مرتبط با عراق و آمریکا٬ در مورد کردهای سوریه نیز به تفصیل صحبت کرده و معتقد است که آنان باید با دولت اسد به شکل جدی گفت‌وگو کنند و در چارچوب سوریه متحد و یکپارچه٬ به مطالبات خود برسند.

اما عنوان انتخاب شده برای مصاحبه مظلوم کوبانی این است: «اگر آنکارا صادق باشد٬ کردها برای همکاری حاضرند.» کوبانی همچنین اعلام کرده٬ کردها حاضرند٬ علاوه بر مساله ادلب و آوارگان٬ در حوزه تامین امنیت مرز سوریه و ترکیه نیز حاضرند با آنکارا همکاری کنند.

مشکل بزرگ کجاست؟

کوبانی در گفت‌وگو با المانیتور٬ ترکیه را به اعمال تغییرات دموگرافیک٬ پاکسازی قومی و دشمنی و خصومت با کردها متهم کرده و در عین حال٬ در مورد دولت اردوغان گفته است:«اگر ترکیه سوء برداشت نکند و حسن نیت ما را به حساب ضعف نگذارد٬ آماده‌ایم روابط حسنه داشته باشیم و در همه حوزه‌ها همکاری کنیم.»

مشکل اصلی این است که دولت ترکیه بارها اعلام کرده که حمله به عفرین در غرب فرات و حمله به مناطق گسترده شرق فرات٬ به منظور دشمنی با کردها نیست بلکه به منظور سرکوب پ.ک.ک است.

صد البته ترکیه فقط به دنبال مبارزه با پ.ک.ک نیست و یکی از اهداف مهم ترکیه در حمله به شرق و غرب فرات٬ ارتقای جایگاه و تعمیق نفوذ خود در سوریه و کمک به معارضین مسلح سوری برای سهم داشتن در ساختار آتی سوریه است٬ اما واقعیت این است که مساله پ.ک.ک نیز برای ترکیه اهمیت حیاتی دارد و به هیچ وجه حاضر نیست بپذیرد که سازماندهی کردهای سوریه و ایجاد یک نهاد سیاسی جدید کُردی٬ تحت هدایت پ.ک.ک باشد.

این همان مساله‌ای است که نیچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق٬ اهمیت آن را درک کرده و در مصاحبه با المانیتور گفته است:«تنها راه چاره برای کردهای سوریه٬ این است که ارتباط خود را با پ.ک.ک قطع کنند و استقلال سیاسی و فکری داشته باشند. در غیر این صورت٬ آنان شانس و مجالی برای حفظ دستاوردهایشان نخواهند داشت.»

سخنان بارزانی٬ خیلی زود با واکنش تند و گلایه‌آمیز سران کردهای سوری وابسته به پ.ک.ک روبرو شده و اعلام کردند که او می‌خواهد با این حرف‌ها به اهداف و اقدامات ترکیه مشروعیت بدهد.

اما در هر حال نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد که نیچیروان بارزانی از سال 1991 میلادی تاکنون٬ در حوزه‌های مبارزه مسلحانه٬ کار اجرایی٬ دیپلماسی و حوزه‌های مختلف٬ تجربه کسب کرده و با شناختی که از ترکیه و آمریکا دارد٬ می‌داند که اصلی‌ترین پاشنه‌ آشیل نیروهای سوریه دموکراتیک و کلیه ساختارهای سیاسی و سازمانی پ.ک.ک در شمال سوریه٬ ارتباط سیاسی و سازمانی با پ.ک.ک و گرفتن دستور و فرمان از سران پ.ک.ک است.

مظلوم کوبانی که پیش‌تر به تندی علیه احزاب کُرد سوری وابسته به بارزانی صحبت می‌کرد٬ این بار در مصاحبه با المانیتور٬ اعلام کرده که کلیه این احزاب می‌توانند در شمال سوریه به شکل آزادانه فعالیت سیاسی کنند اما برای دست بردن به سلاح٬ فقط در صورتی مجازند که تحت فرماندهی و رهبری نیروهای سوریه دموکراتیک درآیند.

اظهارات فرمانده قسد در مورد ترکیه و اعلام آمادگی برای همکاری با ترکیه بدون این که حتی به ضرورت ترک خاک شرق فرات اشاره کند٬ به خودی خود٬ نوعی کنش نرم و اعتدالی است که می‌تواند تا حدودی منجر به کاهش تنش‌ها شود. اما کاهش تنش٬ قطعاً موقتی خواهد بود. چرا که در این میان٬ دو مانع و دست‌انداز جدی وجود دارد:

نخست این که ترکیه در شرایط فعلی در عراق و سوریه در برابر پ.ک.ک٬ خود را در موضع قدرت می‌بیند و مشکل خاصی ندارد که نیازمند به گفت‌وگو و مذاکره با پ.ک.ک باشد.

دوم این که جداشدن نیروهای سوریه دموکراتیک از پ.ک.ک و قطع ارتباط با اصلی‌ترین شرکای اوجالان در کوهستان قندیل٬ چنان سخت و دشوار است که پیش‌تر صلاح‌الدین دمیرتاش و دیگران نیز نتوانسته‌اند قدم در چنین راهی بگذارند ودر شرایط فعلی هم٬ بسیار بعید است که مظلوم کوبانی و رفقای او در قامیشلو٬ عامودا و دیگر مناطق شرق فرات٬ دست به چنین اقدام مخاطره‌آمیزی بزنند.

محمد علی دستمالی کارشناس مسائل سیاسی منطقه

انتهای پیام/