کرونا به جایزه کتاب سال هم رسید/ کشف یک کتاب دزدی در میان نامزدهای نهایی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست خبری سی و هفتمین‌دوره جایزه کتاب سال و بیست و هفتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال امروز یکشنبه، 13 بهمن ماه در سرای اهل قلم برگزار شد.

نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل خانه کتاب در این نشست  در سخنانی ضمن تسلیت شهادت سردار سلیمانی و انتقاد از سیاست‌های آمریکا گفت: در زمانه­‌ای زندگی می­‌کنیم که افراد مدعی فرهنگ جهانی، بی فرهنگ‌ترین کارها را انجام می‌دهند.  ترامپ در سلسله اظهارات و توئیت‌هایش تهدیدات متعددی علیه ایران مطرح کرده است که بخشی از آن‌ها به حوزه فرهنگ برمی‌گردد. برای نمونه تهدید کرده بود 52 نقطه فرهنگی ایران را مورد هدف قرار خواهد داد.

وی ادامه داد:‌ این تهدیدات در حالی است که عمر برخی از کتابخانه‌های ایران از قدمت کشور آمریکا بیشتر است و این مسئله نشان از ریشه‌های تمدن و فرهنگ در کشور ایران دارد. فرهنگ و تمدن ایران همیشه ققنوس‌‌­وار در زمانه‌های مختلف سر برآورده و کسی را یارای رقابت با این تمدن و این فرهنگ نیست؛ زیرا همیشه این فرهنگ زایش داشته است و ایران و ایرانی فرهنگ خود را قدر می‌نهد.

حسینی‌پور افزود: همانطور که وزیر امور خارجه بیان کرد، تهدید رئیس جمهور امریکا برای نابودی مراکز فرهنگی مصداق بارز تروریسم فرهنگی و بین‌المللی است و  اتفاقاً موجب زایش‌‌های بیشتر در این حوزه شده است. تهدیدات ترامپ ناشی از نفرت همراه با حقارت است.

مدیرعامل خانه کتاب با اشاره به کتاب‌سوزی اخیر گفت: پیش‌تر دیده‌ایم که برخی از جهانیان طی اقدامات ضدفرهنگی اقدام به سوزاندن قرآن کریم کرده‌اند؛ کتابی که در قلب ما ایرانیان و مسلمانان جهان جای دارد. همانطور که چنین اقداماتی در جهان محکوم است، کتاب‌سوزی در ایران هم قابل دفاع نیست.
 
وی در بخش دیگری از سخنان خود به جایزه کتاب سال اشاره کرد و  گفت:‌ بزرگترین رویداد کتاب‌محور کشور حتی با آمد و رفت دولت‌ها به کار خود ادامه داده است، طی سی‌و شش دوره برگزاری 300هزار و 157 عنوان کتاب را مورد داوری قرار داده‌است که هزار و 642 عنوان طی این مدت به‌عنوان آثار برگزیده و شایسته تقدیر معرفی شدند. هم‌چنین طی سی‌وشش دوره برگزاری جایزه کتاب سال 646 عنوان اثر برگزیده، 996 اثر شایسته تقدیر معرفی شده‌اند و صاحبان این آثار مورد تقدیر قرار گرفته‌اند.

حسین‌پور با اشاره به فراوانی آثاربرگزیده در حوزه‌های مختلف گفت:‌ 407 هزار و 64 عنوان در موضوع ادبیات، بیشترین آثار برگزیده جایزه کتاب‌سال هستند. کتاب‌های گروه کودک، دین، علوم کاربردی، علوم اجتماعی، تاریخ و جغرافیا، فلسفه، روانشناسی، علوم خاص و کلیات در ردیف‌های بعدی قرار دارند. از 646 اثر برگزیده 121 عنوان در حوزه علوم کاربردی بودند. کتاب‌های حوزه دین و ادبیات با 64 عنوان در ردیف‌های بعدی قرار دارند.
 
وی به آمار کتاب‌های تقدیرشده در سی‌وشش دوره جایزه کتاب‌سال اشاره کرد و گفت: در مجموع 996 عنوان کتاب در این سال‌ها به‌ عنوان آثار تقدیری معرفی شده‌اند که در حوزه علوم کاربردی 233 عنوان، در حوزه دین 140 عنوان و در حوزه علوم اجتماعی 108 عنوان کتاب قرار دارد.
 
مدیرعامل خانه کتاب هم‌چنین با اشاره به بیشترین مولفان، مترجمان برگزیده و شایسته تقدیر جایزه کتاب‌سال بیان کرد: در طول ادوار جایزه کتاب سال در بخش تألیف غلامحسین ابراهیمی‌دینانی با 4 کتاب، حسن ابراهیم‌زاده با سه کتاب و محمدباقر وثوقی، محمد حسن‌دوست، امیرمحمد طباطبایی، شاپور طاحونی و... با دو کتاب در رتبه‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند.در بخش ترجمه نیز آذرتاش آذرنوش، عبدالله کوثری و حسین ابراهیمی‌الوند با 3 کتاب بیشترین کتاب برگزیده را داشته‌اند. در بخش تصحیح و تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث با شش کتاب، رضا مختاری با سه کتاب، و نجفقلی حبیبی و علی‌اوسط ناطقی با 2 کتاب، بیشترین آثار برگزیده را در این بخش دارا هستند.

حسینی‌پور افزود:  از نظر جنسیت پدیدآورندگان آثار برگزیده نیز این آمار قابل تأمل است که یک هزار و 354 تن از آنها مرد و 238 تن از آنها زن هستند و درمجموع کل پدیدآورندگان هزار و 592 نفر هستند. ناشران دولتی طی این سی‌وشش دوره پیشتاز بودند. مرکز نشر دانشگاهی با 56 عنوان کتاب، دانشگاه تهران با 50عنوان، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی با 19 عنوان در این حوزه برترین ناشران دولتی هستند. علاوه بر این انتشارات خصوصی فرهنگ معاصر و سخن با 7 عنوان، همچنین انتشارات طرح نو، فاطمی، قدیانی و همچنین مروارید در ردیف‌های بعدی قرار دارند.
 
وی افزود: نشر نی با 13 عنوان، افق با 9 عنوان، سخن با هشت عنوان در رتبه‌های اول تا سوم ناشران شایسته تقدیر بخش خصوصی قرار دارند. امیدواریم در دوره‌های آینده این وضعیت به سمت ناشران خصوصی تغییر کند.
 
حسینی‌پور با اشاره به وضعیت حضور ناشران دولتی و خصوصی در جایزه کتاب‌سال طی شش دوره گذشته گفت: به نظر می‌رسد، ناشران دولتی بیشترین کتاب‌های برگزیده و شایسته تقدیر را در جایزه کتاب‌سال دارند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد طی این مدت به‌مرور جایگاه این دو دسته از ناشران در حال جابه‌جا شدن است. حوزه فعالیت ناشران دولتی در کتاب سال بیشتر حول محور کتاب‌های اندیشه‌ای است در حالی که ناشران خصوصی با توجه به اهداف اقتصادی نگاهشان بیشتر به سمت کتاب‌هایی است که قابلیت سرمایه‌گذاری افزون‌تری دارند.
 
وی با اشاره به این دوره جایزه کتاب سال گفت:‌ در این دوره 13 اثر برگزیده و 41 اثر شایسته تقدیر از سوی هیئت داوران انتخاب شده‌اند، جوایز برگزیدگان مطابق سال‌های گذشته در مراسم اختتامیه اهدا خواهد شد و جوایز شایستگان تقدیر نیز در مراسم جداگانه‌ای اهدا خواهد شد.

مدیرعامل خانه کتاب به جایزه جهانی کتاب سال نیز اشاره کرد و گفت: 6 برگزیده جایزه جهانی کتاب سال از کشورهای چین، فنلاند، روسیه، آلمان هستند. با توجه به شرایط جهانی و شیوع بیماری کرونا اگر موفق به میزبانی برگزیده این دوره از جایزه جهانی کتاب سال از کشور چین نباشیم به احتمال زیاد جایزه وی همزمان با جایزه منطقه‌ای کتاب سال در چین به وی اهدا خواهد شد.

وی گفت: آیین اختتامیه سی‌وهفتمین دوره جایزه کتاب‌سال 16 بهمن‌ماه ساعت 15 تا 17 و احتمالا با حضور ریاست جمهوری در تالار وحدت برگزار می‌شود.مراسم تقدیر از شایستگان تقدیر دو دوره گذشته جایزه کتاب سال برگزار نشده و احتمالا این دوره نیز برگزار نخواهد شد.

حسینی‌پور دلیل این اتفاق را کمبود بودجه عنوان کرد و گفت:‌ از همین‌جا از سازمان برنامه‌ریزی و مجلس شورای اسلامی این پرسش را دارم که مگر هزینه تأمین جوایز شایستگان تقدیر جایزه کتاب‌سال چقدر است؟ به شخصه بررسی کرده‌ام که مجموع هزینه برگزاری جایزه کتاب سال شامل برگزاری نشست‌های داوری، تشکیل دبیرخانه و سایر موارد به اندازه تأمین بودجه ساخت چهار کیلومتر راه روستایی است.هر کیلومتر راه روستایی 500 میلیون تومان بودجه نیاز دارد؛ آیا جمع نخبگانی کشور اهمیتی بیش از این ندارد؟!

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه آیا برگزاری کتاب سال وظیفه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانه کتاب است؟ گفت: آیا نمی‌شود جایزه کتاب سال براساس تفکیک گروه‌های تخصصی از سوی سازمان‌ها و نهادها و همچنین وزارتخانه‌های مربوطه از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در قالب‌های دیگری برگزار شود؟ و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها در حوزه علوم انسانی متمرکز شود. اگر سایر وزارتخانه‌ها خود به برگزاری این جایزه اقدام نمی‌کنند می‌توان ایده برگزاری مشارکتی این رویداد را طرح کرد. آمادگی داریم برای فرایند داوری این رویداد که البته نیازمند پشتوانه دیدگاه‌های کارشناسی است با وزارتخانه‌ها و نهادهای دیگر همکاری داشته باشیم.
 
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدوی راد دبیر علمی این جایزه نیز در سخنانی گفت: سبک ارزیابی و بررسی آثار جایزه کتاب سال امسال هم مانند سال‌های گذشته است. در این دوره هر چه کتاب از فروردین 97 در همه موضوعات چاپ شده بررسی شدند. کتاب‌ها باید داخل ایران چاپ شده باشند و کتابی که توسط وزارت ارشاد مجوز گرفته باشد در محدوده بررسی قرار می‌گیرد. در چهار سال گذشته کتاب‌ها با فراخوان گردآوری می‌شدند، سال‌های دورتر هم این کار بر اساس اطلاعات خانه کتاب انجام می‌شد اما امسال و سال گذشته نحوه دستیابی به کتاب‌ها به گونه‌ای دیگر بود که در نتیجه آن 46 هزار و 254 عنوان چاپ اولی در سال 97 گردآوری شد.

وی ادامه داد: بخشی از این آثار در غربال اولیه کنار گذاشته شده و به رقم 7 هزار و 483 عنوان رسیدند. در مرحله دوم هم 213 کتاب صعود کردند که توسط 3 داور مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی هم به این صورت بود که اگر کتابی بین80 تا 90 امتیاز بیاورد تقدیری و اگر بین 90 تا 100 امتیاز بیاورد، برگزیده شود. البته سه سال است که دوستان هیئت علمی بحث کتاب‌های ترجمه را جدی گرفتند، چون به این نتیجه رسیدند که فضای کتاب‌های ترجمه به شدت گسترده می‌شود. البته می‌دانید که ترجمه امر مهمی است و فرهنگ‌های مختلف را انتقال می‌دهد، اما تصمیم گرفته شد آثار حوزه ترجمه با کسب امتیاز 95 تا 100 به عنوان برگزیده و 85 تا 95 به عنوان تقدیری معرفی شوند.

مهدوی‌راد گفت: در این دوره سیطره کمیت همچنان حاکم بود شاید رشد خوبی هم در زمینه تعداد کتاب‌ها در برخی حوزه‌ها داشتیم اما به لحاظ محتوایی اتفاق خاصی نیفتاده و شاید یکی از مشکلات ما هم همین باشد.

وی به کتاب‌های دزدی‌ها اشاره کرد و گفت: در این زمینه می‌توانم کشورهایی مثل مصر و عراق را مثال بزنم یکی از کتاب‌هایی که مطالبش را با سرقت مطالب کتاب دیگری فراهم کرده بود در مصر جایزه برد. امسال هم در حوزه کتاب سال ما یک اتفاق عجیب افتاد و یک کتاب عالمانه درباره مطالعات تفسیری از یک نویسنده هندی به زبان فارسی عرضه شد که  اتفاقا به مراحل بالا هم صعود کرد و از بودنش در جایزه خیلی خوشحال بودیم، اما اگر یکی از شاگردان من که دو سال پیش رساله‌اش را با من گذرانده بود، کمی زبان اردو نمی‌دانست و متوجه مطالب این کتاب نمی‌شد، متوجه نمی‌شدیم این کتاب تقریباً بازنویسی فارسی از یک رساله اردو از نویسنده دیگری است و نزدیک بود به عنوان یکی از برگزیدگان این دوره معرفی شود. این وضعیت وحشتناک و یک آفت است.

در بخش دیگری از این نشست حیدری دبیر جایزه جهانی کتاب سال نیز گفت: دوره بیست و هفتم این جایزه را پشت سر می‌گذاریم که در آن بیش از دو هزار کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. محور اصلی جایزه هم همانطور که می‌دانید مطالعات ایرانی و اسلامی است.

وی افزود: امسال برندگانی از آلمان، چین، فنلاند و روسیه داریم که روز چهارشنبه این هفته جایزه خود را از دست رئیس جمهور می‌گیرند. امسال همچنین در ابتدای سال میلادی در ژانویه و دی ماه خودمان جایزه منطقه‌ای هند را برگزار کردیم و در آن کتاب‌هایی که از سال 2016 به این طرف مطالعات ایرانی و اسلامی را در هند بررسی کرده بودند در سه حوزه تألیف، تصحیح و ترجمه بررسی شدند.

حیدری گفت: سعی داریم در سال 2020 جایزه منطقه‌ای کتاب سال را به چین ببریم که 20 کرسی مطالعه زبان فارسی دارد و دایره تحقیقات ایران شناسی و اسلام شناسی در آن گسترده است هدف مان هم این است که آثاری را که در رقابت‌های بین المللی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند ارزیابی و معرفی کنیم. این رویداد هم شهریور سال آینده برگزار می‌شود.

انتهای پیام/