عطوان: پیامدهای ادامه دخالت نظامی ترکیه در سوریه/ پوتین و اردوغان توافق «سوچی» را پاره کردند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌ای «رأی الیوم» نوشت: درگیری‌های سوریه و ترکیه در منطقه ادلب، که موجب کشته شدن 6 سرباز ترکیه و زخمی شدن 9 نفر دیگر در نتیجه حمله هوایی ارتش عربی سوریه به کاروان نظامی ترکیه نزدیک شهر «سراقب» شد، نشان‌ می‌دهد که صبر طرف روسی در مقابل تأخیر «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه در اجرای تعهداتش مبنی بر خارج کردن نیروهای وابسته به گروه‌ها و جریان‌هایی، که در فهرست تروریستی قرار دارند، از شهر ادلب تمام شده است؛ تعهداتی که در سال 2017 در چارچوب توافق بر سر ایجاد منطقه کاهش تنش اعلام شد.

بعد از آن‌که روستاها و شهرک‌های سوریه، تحت کنترل گروه تروریستی النصره و همپیمانانش در حومه ادلب، یکی پس از دیگری مقابل پیشروی ارتش عربی سوریه سقوط کردند و به‌ویژه بعد از موفقیت ارتش در بازپس‌گیری شهر استراتژیک «معرة النعمان» و نزدیک شدن آن به آزادسازی شهر سراقب، اردوغان خودش را در معضلی بزرگ مقابل معارضان سوری مسلح هم‌پیمان خود می‌بیند، و اکنون او با خطر سقوط (آزادی) قریب‌الوقوع شهر ادلب مواجه است و این به‌معنای گسیل شدن هزاران نفر از ساکنان این شهر و عبور از طریق مرزهای ترکیه است؛ امری که اردوغان را وادار می‌کند با اعزام یک کاروان نظامی متشکل از 350 خودروی زرهی به شهر سراقب و باز کردن انبارهای تسلیحاتش برای حمایت از عناصر معارض در این شهر، به بزرگ‌ترین قمار از آغاز مداخله‌اش در بحران سوریه از 9 سال پیش کشیده شود که این امر، به‌معنای فروپاشی بیشتر تفاهماتش با هم‌پیمانان روسی‌اش است.

روایت رسمی روسیه، که بر زبان «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین جاری شد، می‌گوید که مقامات ترکیه با وجود کانال‌های تماس، به مسکو اطلاع ندادند که نیروهای‌شان را شب دوشنبه به سراقب اعزام می‌کنند؛ امری که باعث شد ارتش سوریه آنجا را بمباران کند و 9 نفر از نیروها (ی ترکیه) کشته شوند. سخنگوی روسیه اظهارات اردوغان مبنی بر حملات هوایی جنگنده‌های «اف16» ترکیه به نیروهای سوریه و کشته شدن 35 نظامی را قاطعانه رد کرد و گفت که روسیه کنترل حریم هوایی سوریه را در دست دارد و هیچ‌گونه نفوذ هواپیماهای ترکیه به آن وجود نداشته است. منظور روسیه این است که اردوغان حقیقت را نگفته است همان‌گونه که خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) اعلام کرد که در نتیجه بمباران ترکیه هیچ‌گونه تلفاتی میان نیروهای سوریه به‌وجود نیامده است.

آنچه از همه موارد فوق‌الذکر می‌توان نتیجه گرفت این است که طرف روسی هنگامی که خود را مقابل انتخابات دشوار میان هم‌پیمانان سوری و تُرکی می‌بیند، ایستادن در سنگر متحد قدیمی‎اش، سوریه را در رویارویی با هم‌پیمان جدیدش، ترکیه، ترجیح می‌دهد؛ به‌ویژه پس از آن‌که صبر روس‌ها از طفره رفتن اردوغان و عدم اجرای تعهداتش در چارچوب توافق 2018 در سوچی برای تخلیه ادلب از گروه‌های تروریستی، تمام شده است.

اردوغان نتوانست و به‌عبارتی دیگر نخواست که جبهه النصره را «مهار کند» و حملات آن به ارتش سوریه در حومه‌های ادلب و حلب را متوقف کند این گروه تروریستی فراتر از این حملات، بسیاری از خطوط قرمز را با حملات پهپادی مکرر به پایگاه هوایی روسیه در «حمیمیم» نزدیک لاذقیه نقض کرد؛ امری که خشم روسیه را برانگیخت و باعث شد که روس‌ها تصمیم بگیرند که پس از شکست گزینه سیاسی، حمله مشترکی با ارتش سوریه برای بازپس‌گیری ادلب از طریق گزینه نظامی آغاز کنند.

پیش‌بینی درباره چگونگی تحولات درگیری‌های نظامی در این جبهه، که داغ‌تر می‌شود، برای ما سخت است ولی واضح است که تداوم مداخله نظامی ترکیه به‌معنای درگیری میان ترکیه و روسیه و قرار گرفتن نیروهای ترکیه در حومه ادلب در معرض بمباران‌های دوگانه سوریه و روسیه است، مگر آن‌که اردوغان، طبق معمول، با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه برای بررسی راه‌ حل‌وفصل یا آتش‌بس تماس تلفنی برقرار کند و فتیله تنش‌ها را پایین بکشد و حملات را متوقف کند و بدین ترتیب برای اجرای تعهداتش در چارچوب توافق سوچی و کنار گذاشتن جبهه النصره و گروه‌های هم‌پیمانش بسترسازی کند.

آن، نبرد شکسته شدن استخوان‌هاست؛ زیرا مشخص است که طرفین روسی و سوری هرگز قرار نیست از تکمیل تلاش‌های‌شان برای بازپس‌گیری کنترل ادلب دست بکشند در حالی که رئیس‌جمهوری ترکیه به‌دنبال دور کردن هم‌پیمانانش، که بر این شهر سیطره دارند، از شکست و رویارویی با حل‌وفصل خونین است.

زمانی‌که روس‌ها گروه‌های مسلح در شهر «الباب» را بمباران و برای بمباران «جرابلس» و «عفرین» تهدید می‌کنند، این به‌معنای فروپاشی توافق سوچی بعد از اقدام ناقض گروه‌های هم‌پیمان ترکیه و بمباران نیروهای ارتش سوریه است، در حالی که اردوغان متعهد شده که اصلی‌ترین و تنها مأموریت (ارتش ترکیه) فقط حمله به نیروهای «مدافع خلق» (کُردها) است.

اظهارات رئیس‌جمهوری ترکیه در کیِف، «زخمی» به روس‌ها است که طی آن بر حمایت از اوکراین و حاکمیت ارضی آن، از جمله بازگرداندن حاکمیتش به «کریمه»، که روسیه آن را به خاک خود الحاق کرد، تأکید کرد. این اظهارات تحولی «تحریک‌آمیز» و خطرناک از طرف وی است که شاید پوتین آن را هرگز به‌راحتی نپذیرد.

کشته شدن 6 سرباز ترکیه، برای نخستین بار از آغاز مداخله ترکیه در بحران سوریه، و زخمی شدن 9 نفر دیگر تحولی خطرناک است که پیامدهای داخلی خواهد داشت. افکار عمومی ترکیه، که عمدتاً علیه مهاجران سوریه شده است و نامزد حزب حاکم «عدالت و توسعه» را در انتخابات شهرداری استانبول به زیر کشید، هرگز نمی‌تواند به‌راحتی کشته شدن 9 نفر از شهروندان ترک را در سوریه هضم و قبول کند به‌ویژه که می‌دانیم 34 درصد از تُرک‌ها از مداخله در لیبی به‌دلیل مخالفت‌شان با هرگونه تلفات نظامی میان صفوف ارتش ترکیه حمایت کرده‌اند در حالی که بیش از 60 درصد دیگر به همین دلیل با این مداخله مخالفت کرده‌اند. اگر مداخلات ترکیه در سوریه به جنگی فرسایشی با روس‌ها و سوری‌ها بینجامد، اوضاع چگونه خواهد شد؟

9 سال جنگ، هزینه کردن بیش از 200 میلیارد دلار، استخدام بیش از 250 هزار جنگجو و مداخله 65 کشور از جمله آمریکا، فرانسه و انگلیس، هیچ‌کدامشان نظام سوریه را ساقط نکردند پس معتقدیم که ارسال چند صد نیروی ترکیه به سراقب نیز این واقعیت را تغییر نخواهد داد.

فرانسه از اقدام ترکیه مبنی بر اعزام یک کشتی حامل سلاح به نیروهای وفادار به دولت «فایز السراج» در لیبی و بازداشت «اسلام علوش» سخنگوی گروه موسوم به «جیش الاسلام» به‌اتهام جنایات جنگی خبر داده و نیز حملات هوایی روسیه به النصره در الباب، همگی این موارد پیام‌هایی به ترکیه است که تأیید می‌کند شرایط تغییر کرده و اردوگاه دشمنان در حال گسترش است. آیا این پیام‌ها به هدف خود خواهد رسید و چشمان رهبری ترکیه را به معضلی که با چشمان باز به‌سمت آن کشیده می‌شود، باز خواهد کرد؟

سوریه یک دام آمریکایی برای ترکیه بود و همچنان هست و اکنون یک تله دیگر برای آن در لیبی اضافه می‌شود، و روسیه بزرگ‌ترین رقیب آن در هر دو کشور است، آیا در آنکارا کسی هست که عبرت گیرد؟ ما امیدواریم چنین باشد.

انتهای پیام/+