شاهنگیان: سرودهای انقلاب، شناسنامه من است

به گزارش خبرگزاری تسنیم، مراسم رونمایی از کتاب «برخیزید»، شامل خاطرات سیدحمید شاهنگیان، با حضور او، روح‌الله رشیدی، نویسنده کتاب، مرتضی قاضی و محمدجواد کربلایی، از محققان این کتاب همزمان با چهل و یکمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی در کتابخانه عمومی پارک شهر برگزار شد.

هم‌عصری با شاهنگیان خوشبختی ماست

در ابتدای این برنامه، رشیدی نویسنده کتاب در سخنانی گفت: خوشبختی بزرگ من و دوستانم در مجموعه دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب هم‌عصری با جمعی از دردانه‌های فرهنگی انقلاب است. لفظ «دردانه» استفاده می‌کنم؛ چون مانند آنها دیگر تکرار نخواهد شد و هیچ وقت آن بستر تاریخی که این عزیزان در آن درخشیدند، تکرار نخواهد شد.

وی افزود: این خوشبختی مضاعف، زمانی حاصل می شود که ما با این عزیزان معاشرت و مصاحبت هم کردیم و این موضوع هم توفیق انحصاری بود که خداوند نصیب ما کرد و از این بابت خدا را شاکریم. همچنین از استاد شاهنگیان هم تشکر می‌کنیم که این اجازه را به ما داد که زندگی او به واسطه کلام و جملات ما بر روی کاغذ جاری شود و به مخاطبان منتقل شود.

نویسنده کتاب «برخیزید» ادامه داد: در دو سه سال اخیر مجموعه کتاب‌های تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب با محوریت تاریخ‌نگاری فرهنگ و هنر انقلاب در دهه‌های 50 و 60 برخی از محصولات آن به فرجام رسید و منتشر شد و آن مجموعه با انتشار کتاب‌های جدید کم‌کم در حال تکمیل است. این یک پروژه 10 ساله بود که از آن سال‌ها تاکنون تقریباً این جریان شکل گرفت و آغاز شد. این پروژه به یک معنا، کاری تأسیسی است که تا امروز شبیه آن، یعنی تاریخ نگاری با رویکرد فرهنگ و هنر انقلاب را نداشتیم.

وی اضافه کرد: سال 1394 بعد از اینکه این مصاحبه ها انجام شد و دوستان نگارش این کتاب را به من پیشنهاد دادند، من واقعاً شوکه شدم و با خود می‌گفتم اینکه دوستان از کجا ذهن خوانی کرده بودند که من خیلی به کارهای استاد شاهنگیان علاقمندم. از جمله این کارها می‌توان به سرودهای «نصر من الله» و «هفده شهریور» اشاره کرد.

نویسنده کتاب «برخیزید» یادآور شد: برای تدوین این کار مسیر پرفراز و نشیبی را به دلیل فاصله گرفتن از مبدأ بسیاری از کارها طی کردیم و بسیاری از اتفاق‌هایی که اینجا خوانده می‌‍‌شود برای بیش از 50 سال قبل است؛ البته هنوز نتوانستیم تمامی زوایای آن را به خوبی نشان بدهیم. شاهنگیان در سال‌های 57 و 58 همانند بسیاری از نیروهای اصیل انقلاب در چند جبهه و حوزه فعال بود و کار کرد؛ از سپاه گرفته تا بنیاد هنری مستضعفان و سپس به مرکز موسیقی آمد. ارزش کار طبیعتاً یک جریان‌شناسی مهم فرهنگی و هنری را به دست می‌دهد؛ زیرا ما جریان‌شناسی سیاسی زیاد داریم اما جریان‌شناسی فرهنگی آن هم از موضع خاص فرهنگ و هنر نداریم. خاطرات استاد شاهنگیان به خصوص مقطعی که از سال 57 به این سمت قطعاً یکی از منابع دست اول برای جریان‌شناسی فرهنگی و هنری تاریخ معاصر کشور ما محسوب ‌می‌شود.

نویسنده کتاب «برخیزید» تصریح کرد: ما افقی بسیار متعالی در دفتر مطالعات جبهه فرهنگی به نام تدوین نظریه فرهنگ و هنر انقلاب در نظر داریم و هیچ راه دیگری هم جز این نداریم که به تجربه‌های انباشته فعالان فرهنگی و هنری دهه های 40 و 50 و 60 مراجعه کنیم. در واقع اگر در پی ارائه نظریه‌‎های هنر انقلاب هستیم، حتماً باید این خاطرات و تجربیات را ثبت کنیم که کار بزرگی است. نکته دیگر اینکه تاریخ هنر معاصر ما حتماً ناقص و کم‌جان است و با این کارها کامل‌تر خواهد شد. این کتابی که امروز رونمایی می‌شود، یکی از هزاران نکته‌ای است که استاد شاهنگیان در ذهن، دل و سینه خود دارند.

وی در پایان یادآور شد: ذهنیت باطلی در جامعه هنری وجود دارد بر اساس آن هم هنر و هم هنرمندانی که در ساحت و حوزه انقلاب کار کردند، کارهای آنها را از نظر هنری میان‌مایه می‌دانند؛ این درحالی است که ما در این کتاب‌ها عیناً می‌بینیم که با چه افراد خلاق، کاربلد و هنرفهمی طرف بودیم. هرکسی اگر این آثار را از نظر ارزش‌های تاریخی، اعتقادی، فنی و تکنیکی بررسی کند، متوجه می‌شوند که این آثار دارای اعتبار بسیار بالایی هستند.

متعجب شدم که کاری درباره استاد شاهنگیان نشده

مرتضی قاضی، محقق کتاب «برخیزید» نیز در سخنانی گفت: وقتی در سال 91 وارد دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب شدم، اولین کاری که با توجه به تجربه‌ام به من پیشنهاد شد این بود که تلاش‌هایی در حوزه ثبت خاطرات تاریخ شفاهی موسیقی انقلاب صورت گرفته و لازم است تا مجموعه‌ای منسجم و با فکر آن را به نتیجه‌ای برساند. در اولین قدم ما بزرگان و سرآمدان حوزه سرود و موسیقی مردمی انقلاب را فهرست کردیم. در نفرات اول استاد شاهنگیان قرار داشت، از خوانندگان استاد گلریز و از آهنگ‌سازان احمد علی راغب بود. همچنین آقای رشیدی، ذیل همین پروژه در حال جمع‌آوری خاطرات شفاهی استاد قره باغی در تبریز بودند. خاطرات شفاهی استاد منوچهر ابرآویز هم که سال های اخر عمرشان بودند، در حال جمع‌آوری بود. مسئولیت مدیریت کل این پروژه‌ها به من واگذار شد. در آن زمان من دوره‌ای را برگزار کردم و بزرگوارانی نیز در آن دوره شرکت کردند و آنهایی که در این دوره ها شرکت کردند محققین این پروژه‌ها شدند.

قاضی خاطرنشان کرد: آقای محمدجواد کربلایی و مصیب علی اکبرزاده قرار شد تا پروژه استاد شاهنگیان را به نتیجه برسانند. زمانی که این موضوع به من گفته شد که با آقای شاهنگیان مصاحبه نشده و خاطرات ایشان ثبت و ضیط نشده بسیار تعجب کردم که بعد از گذشت این همه سال چرا تا امروز کاری انجام نشده است. در ابتدا تصور من این بود که با مقاومت بسیار زیادی روبرو می‌شویم و بزرگان به هر دلیلی دلخور هستند و همراهی نمی‌کنند. زمانی که پروژه را آغاز کردیم، سختی‌های فراوانی با استاد شاهنگیان داشتیم زیرا ایشان درگیر کار بودند و مدیریت مجموعه‌ای را برعهده داشت و به همین دلیل وقت گرفتن از او بسیار سخت بود. شاهنگیان برای ما یک نمونه عینی، مجسم و منحصر به فرد از تولید سرودهای مردمی است. او یک فرد نیست، بلکه یک گروه است. این موضوع خیلی عجیب است که در محضر یک مرجع تقلید و رهبر مذهبی سرود اجرا می‌شود. در واقع یک کار هنری زمینه‌ساز ورود یک رهبری انقلابی می‌شود.

قاضی افزود: اساتید موسیقی بعد از انقلاب می‌گویند سرودهای «برخیزید» و «خمینی ای امام» به ما بال پرواز داد؛ زیرا ما اصلاً نمی‌دانستیم که سرود انقلابی چیست؟ در حقیقت وقتی نام سرود انقلابی می‌آمد، ما یاد شیلی و آمریکای جنوبی و این قبیل سرودها می‌افتادیم. حتی نوع بیان شعارها و مفهوم سرود انقلابی را هم نمی‌دانستیم.

شاهنگیان مصداق تعبیر تصرف در تکنیک شهید آوینی است

محمدجواد کربلایی دیگر محقق کتاب نیز در سخنانی گفت: اولین پیچیدگی این جلب رضایت استاد شاهنگیان بود؛ در کنار تواضع فراوانی که داشت، علاقه چندانی نداشت که مصاحبه کند و در صدر اخبار رسانه‌ها قرار بگیرد. نکته‌ جالب درباره آقای شاهنگیان این است که او در دوران انقلاب هم کار هنری به معنای واقعی انجام داده است و هم در حوزه کار اجرایی و مدیریت موسیقی فعالیت داشت. این موضوع که فردی هم در حوزه اجرا و مدیریت و هم در عرصه هنر این توانایی را داشته باشد تا هر دو را با هم انجام دهد، از برکات انقلاب اسلامی است و چنین چیزی از لحاظ علمی به سادگی‌ شدنی نیست.

وی اضافه کرد: شاهنگیان معمولاً کارها را فردی شروع می‌کند و سپس به یک کار گروهی تبدیل می‌کند. او مصداق بارز تعبیر تصرف در تکنیک شهید آوینی در حوزه موسیقی است و این بحثی است که شاید ساعت‌ها باید نشست درباره‌اش حرف زد و نکات متعددی را استخراج کرد.

در قبال تاریخ انقلاب مسئولیم

سیدحمید شاهنگیان راوی کتاب «برخیزید» نیز گفت: من تا 14-15 سال اول انقلاب با هیچ کس راجع به کارهایی که انجام داده بودم، صحبت نکردم. به غیر از مصاحبه‌ای که در مورد ماجرای سروش با من انجام شده بود که البته بعد از مصاحبه پشیمان شدم که اصلاً چرا آن حرف‌ها را زدم تا اینکه یکی از دوستان خیلی خشن و تند با من برخورد کرد که از او خیلی ممنونم. به من گفت که تو چه کاره‌ای؟ این گنجینه تاریخی مربوط به فرهنگ موسیقی انقلاب است و تو حق نداری که آن را پنهان کنی. این‌ها باید برای تاریخ باید گفته و ثبت شود و نسل‌های بعدی باید از این موضوع باخبر باشند و آن را بدانند.

شاهنگیان افزود: این مسائل مرا بیدار کرد و به من یادآوری کرد که مسئولیتی داریم که آنچه را که در تاریخ انقلاب اتفاق افتاده و من هم در آن نقش کوچکی داشتم، باید به نسل‌های بعدی منتقل کنم. در طول تاریخ فراوان دیدیم که به شخصیت‌های بزرگ ما نسبت‌های دروغین دادند و درباره آنها علامت سؤال درست کردند. این مسئله برای شیخ فضل الله نوری، آخوند خراسانی و آیت‌الله مدرس پیش آمده است. برخی‌ها همواره سعی کردند که تاریخ زندگی بسیاری از این شخصیت‌ها را مشوش کنند. به نظر من این تخریب امروزه هم همچنان با جدیت انجام می‌شود. شاید برخی از افرادی که این اقدامات را امروز انجام می‌دهند خیلی هم قصد و غرض این کار را نداشته باشند، ولی وسیله دست افرادی هستند که می‌خواهند این اتفاقات رخ دهد. امروز بسیاری از افرادی که هیچ نیازی هم به نام و ناموری ندارند می‌آیند و خود را به این کارهای بی‌ارزش می‌چسبانند و می‌گویند این کارها را ما کردیم و من از این قضیه ناراحت هستم.

شاهنگیان افزود: این سرودها شناسنامه انقلاب است و شناسنامه من در رابطه به انقلاب محسوب می‌شود و کسی حق ندارد آن را از من بگیرد. ما بعضی شب‌ها تا ساعت دو سه می‌ماندیم تا حکومت نظامی تمام شود و بتوانیم از آن زیرزمین حسینیه ارشاد بیرون بیاییم. ما سه کار مهم انجام دادیم که یکی از آنها «سرود خمینی ای امام» بود، دیگری هم «برخیزید ای شهیدان راه خدا».

در ادامه این مراسم، محمدحسن زورق، استادیار دانشگاه دفاع ملی و از شاعران فعال در دوران پیروزی انقلاب و همراهان استاد شاهنگیان در آن دوره، کتاب «برخیزید» رونمایی و لوح یادبود آن توسط استاد سیدحمید شاهنگیان امضا شد.

کتاب «برخیزید» در 208صفحه توسط انتشارات «راه یار» منتشر شده و علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب، علاوه بر کتابفروشی‌ها می‌توانند از طریق سایت‌های bookroom.ir و manvaketab.ir یا مراجعه به واحد فروش دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب واقع در خیابان 16 آذر، پلاک 60، حسینیه هنر و یا ارسال نام کتاب به 09199038270 اقدام کنند.

انتهای پیام/