«معجزه آبخیزداری» | نظرات پیشتاز رهبر انقلاب دربارۀ آبخیزداری
رهبر معظم انقلاب از معدود افرادی هستند که همواره و بدون انقطاع طی سالیان متمادی، بر پیگیری جدیِ طرح‌های آبخیزداری تأکید ورزیده‌اند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در دهه‌های اخیر ایران مانند بسیاری از کشورهای دنیا از خطر سیلاب در امان نبوده است، وقوع سیل‌های خطرناک طی دهه‌های اخیر مؤید این مدعاست. در سالیان اخیر نیز ایران بارها و بارها با سیلابهای مخرب و ویرانگر مواجه شده است. از آخرین سیل‌های ویرانگر که در سال جاری به وقوع پیوست میتوان به سیل استان‌های سیستان و بلوچستان، مازندران، خوزستان و لرستان اشاره کرد. به گفتۀ مسئولان کشور، این سیل‌ها، بیش از 35 هزار میلیارد تومان خسارت مالی برجای گذاشت.به همین خاطر ضروری است راهکار مقابله با این خسارت‌ها و چگونگی پیشگیری و تاب‌آوری در مقابل چنین سیلابهای مخرّب و ویرانگری شناسایی شود. مسلماً یکی از راهکارهای اصلی و مؤثر، کاربست آبخیزداری و آبخوان‌داری است، مفهومی که حضرت آیت‌اللّه العظمی خامنه‌ای «مدظله العالی» بارها و بارها در بیانات خود بدان تأکید کرده‌اند.
البته افزون بر مقابله با سیلابهای مخرب و ویرانگر، مقام معظم رهبری آثار و فواید متعددی را برای آبخیزداری برشمرده‌اند که از جمله میتوان به مقابله با ریزگردها، عدم نیاز به سرمایه‌گذاری کلان، مدیریت صحیح منابع آب، مقابله با فرسایش خاک و جز اینها اشاره کرد. به فرمودۀ ایشان این فواید و آثار برای آبخیزداری به این شرط حاصل خواهد شد که آبخیزداری با ابتکار، دلسوزی و هماهنگی بخش‌های مختلف با یکدیگر پیگیری شود و طرح‌های آبخیزداری به دلایل مختلف متوقف نشود. اهتمام و جدیت معظم‌له به مسئلۀ آبخیزداری و آبخوان‌داری تا حدی بوده که در سال‌های اخیر چندین نوبت مبالغ قابل توجهی از صندوق ذخیرۀ ارزی جهت انجام طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری اختصاص داده‌اند.
در این گزارش به بازخوانی برخی از دیدگاه‌های مقام معظم رهبری دربارۀ نقش آبخیزداری و آبخوان‌داری در مقابله با سیلابهای سهمگین می‌پردازیم:
برنامۀ جامع آبخیزداری و آبخوان‌داری تدوین شود
سیاستهای کلی منابع آب، ابلاغی توسط مقام معظم رهبری
تدوین برنامۀ جامع به منظور رعایت تناسب در اجرای طرح‌های سد و آبخیزداری و آبخوان‌داری و شبکه‌های آبیاری و تجهیز و تسطیح اراضی، و حفظ کیفیت آب و مقابله با خشکسالی و پیشگیری از سیلاب و بازچرخانی و استفاده از آب‌های غیرمتعارف و ارتقاء دانش و فنون و تقویت نقش مردم در استحصال و بهره برداری.
آبخیزداری باید با جدیت و قوّت دنبال شود
بیانات در دیدار مسئولان و فعالان محیط زیست، منابع طبیعى و فضاى سبز، 17 اسفند 93
فرسایش خاک، در بلندمدّت خطر بزرگ‌تری از کمبود آب است. چند سال قبل از این بحث‌های آبخیزداریو آبخوان‌داری و مانند اینها مطرح شد، کارهایی هم انجام گرفت؛ باید اینها با جدّیّت و قوّت دنبال بشود؛ این کارها متوقّف نماند.یکی از مشکلات عمده‌ی ما در کشور - که این را برحسب تجربه من عرض می‌کنم به شما برادران و خواهران عزیز - پیگیری‌نکردن است؛ کار را خوب شروع می‌کنیم [امّا] پیگیری لازم همیشه وجود ندارد؛ در بعضی از موارد چرا؛ هرجا خوب پیگیری کردیم، به نتایج خیلی خوب رسیدیم، در بسیاری از جاها هم کار، وسط کار متوقّف می‌شود، پیگیری نمی‌شود؛ این یکی از مشکلات اساسی است. هرکدام از شماها در بخش‌های مختلف، مدیریّتی دارید؛ مدیران کشور باید به این مسئله توجّه کنند که پیگیری بسیار مهم است.
آبخیزداری به سرمایه‌گذاری‌های سنگین نیاز ندارد
بیانات پس از بازدید از مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع 14 اسفند 77
مسئلۀ کویرزدایی و بیابان‌زدایی باید جزو کارهای اساسی باشد و در برنامه جدّی قرار گیرد. همین موردی که الآن اشاره شد - کاری که گفتند انجام گرفته؛ آبخوان‌داری - خوب است. نام خوبی است، کار خوبی هم هست؛ استفاده از سیلاب‌ها به نحو صحیح و درست، با شکل‌های صحیح. باید این طرح‌ها و امثال این طرح‌ها انجام شود. طرح‌های متعدّدی از این قبیل را می‌شود پیش‌بینی کرد که به سرمایه‌گذاری‌های کلان هم نیازی ندارد و فقط با ابتکار، دنبال‌گیری، دلسوزی و هماهنگی بخش‌های مختلف با یکدیگر، تحقّق پیدا می‌کند.
جلوگیری از سیلاب و ریزگردها از فواید آبخیزداری است
بیانات پس از کاشت نهال در هفتۀ منابع طبیعی 15 اسفند 96
یکی از کارهای مهمّ لازم در زمینۀ کاشت درخت و فضای سبز، مسئلۀ آبخیزداری است. اگر چنانچه آبخیزداری را دستگاه‌های مربوط جدّی بگیرند و اهمّیّت بدهند - چه آنچه مربوط به وزارت کشاورزی است، چه آنچه مربوط به وزارت نیرو است - هم جلوِ سیلابهای بی‌مورد گرفته می‌شود، هم جلوِ ریزگردها گرفته می‌شود و هم بقیّۀ فواید گیاهان و درخت بر آن مترتّب می‌شود. در این آبخیزداری هم اگر بتوانند درختان میوه‌دار را در مراکز آبخیزداری غرس کنند، شاید منافعش بیشتر باشد؛ البتّه تشخیص این [امر] با متخصّصین است که آنها بایستی نظر بدهند.
سیل یک چیز قابل جلوگیری نیست
بیانات در جلسۀ ویژۀ بررسی اقدامات و امدادرسانی‌های استان‌های سیل‌زده 13 فروردین 98
«سیل یک چیز قابل جلوگیری نیست»، چون وقتی که بارندگی بشود، قهراً دنبالش سیل وجود دارد؛ امّا «ویرانی» قابل جلوگیری است. ببینید؛ این مهم است. ممکن است سیل بیاید امّا ویرانی هم انجام نگیرد، تلفات هم انجام نگیرد...این مطالبی که آقایان بیان کردید، [مثل] مسئله‌ی لایروبی، مسئلۀ آبخیزداری مسئلۀ رودخانه‌های زیر سد و این چیزهایی که شما گفتید، کارهایی است که در طول زمان باید انجام می‌گرفته، [امّا] انجام نگرفته... یک نکته هم مسئلۀ پیگیری است؛ پیگیری بکنید. این جور نباشد که ما حالا که سیل آمده بنشینیم و [صحبت کنیم دربارۀ] خطر کرخه و خطر کارون و خطر اهواز و خطر سوسنگرد و خطر لرستان و ایلام و اینها - حالا چند روز دیگر این خطرات تمام می‌شود ان‌شاءاللّه - بعد بکلّی همه چیز را فراموش کنید؛ نه، دنبال‌گیری باید بکنید، یعنی باید واقعاً پیگیری بشود.
انتهای پیام/
