اعمال شب و روز مبعث پیامبر(ص)
همزمان با فرا رسیدن سالروز بعثت نبی مکرم اسلام(ص)، اعمال مربوط به شب و روز این عید با عظمت منتشر شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکشنبه سوم فروردین و 27 رجب المرجب مصادف با عید بزرگ مبعث رسول‌الله (ص) است. رهبر معظم انقلاب اسلامی دربارۀ اهمیت این روز فرمودند: «هر فضیلتی که در دنیا، ولو به طور غیرمستقیم وجود دارد، ناشی از آن بعثت و اقامۀ مکارم اخلاق به وسیله ی آن پیغمبر عظیم‌الشّأن است.» در کتاب مفاتیح الجنان اعمال مفصّلی برای شب و روز این عید با عظمت ذکر شده که در ادامه آمده است:
* شب عید مبعث
شب بیست و هفتم، شـب بعثـت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و از شب‌های پربرکت است و در آن چند عمل مستحبّ است:
اوّل:
شیخ طوسی در کتاب «مصباح» فرموده: از حضرت جواد علیه‌السلام روایت شده: همانا در ماه رجب شبی است که از هر آنچه آفتاب بر آن می‌تابد بهتر است و آن، شب بیستوهفتم رجب است که در صبح آن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به رسالت مبعوث شد. برای کسی که از شیعه ما عامل در آن شب است، پاداش نیکوکاری 60 سال مقرّر است، به محضر آن حضرت عرض شد: عمل در آن شب چیست؟ فرمود: چون نماز عشاء را خواندی و به بستر استراحت رفتی تا پیش از نیمه شب، هر ساعتی که خواستی از بستر برمی‌خیزی و 12 رکعت نماز هر دو رکعت به یک سلام به‌جای می‌آوری، در هر رکعت «حمد» و سوره‌ای از سوره‌های کوچک مفصّل می‌خوانی و کوچک مفصّل از سوره محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله تا آخر قرآن است.
زمانی که از 12 رکعت نماز فارغ شدی، در همان حال نشسته هر یک از سوره‌های «حمد» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» و «قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَدٌ» و «قُلْ یٰا أَیُّهَا الْکٰافِرُونَ» و «إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ» و «آیت‌الکرسی» را هفت مرتبه بخوان و به دنبال همه آنها این دعا را به بخوان:
الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِى الْمُلْکِ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبِیراً. اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَعاقِدِ عِزِّکَ عَلَىٰ أَرْکانِ عَرْشِکَ وَمُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ کِتابِکَ، وَبِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، وَذِکْرِکَ الْأَعْلَى الْأَعْلَى الْأَعْلىٰ، وَبِکَلِماتِکَ التَّامَّاتِ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَأَنْ تَفْعَلَ بِى مَا أَنْتَ أَهْلُهُ.
سپاس خدای را که فرزندی بر نگرفته و شریکی در فرمانروایی و یاوری از روی خواری و نیاز برایش نبوده است، او را بسیار بزرگ شمار. خدایا! از تو درخواست می‌کنم به‌حق جایگاه‌های عزّتت بر پایه‌های عرشت و منتهای رحمتت در قرآنت و بنام بزرگ‌تر بزرگ‌تر بزرگترت و ذکر برتر برتر برترت و به کلمات کاملت، بر محمّد و خاندانش درود فرست و با من چنان کن که شایسته آنی.
سپس بخوان هر دعایی را که می‌خواهی؛
و نیز غسل در این شب مستحب است و نمازی که داود بن سرحان از امام صادق علیه‌السلام برای «شب نیمه رجب» روایت کرده و جزو اعمال شب نیمه ذکر شد در این شب هم خوانده می‌شود.
دوّم:
زیارت حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام که برترین اعمال این شب است؛
و بدان که ابوعبدالله محمّد بن بطوطه که یکی از دانشمندان اهل‌سنت است در 600 سال پیش از این زمان [زمان تألیف مفاتیح‌الجنان] می‌زیسته، در سفرنامه خود معروف به «رحله ابن بطوطه» در بیان ورودش از مکه معظّمه به نجف اشرف، روضه و قبر مبارک مولایمان امیرالمؤمنین علیه‌السلام را ذکر کرده و گفته است همۀ اهل این شهر رافضی هستند، و برای این روضه مبارکه کراماتی ظاهر شده است:
از جمله در شب بیستوهفتم ماه رجب که نامش نزد اهل آنجا «لیلة المحیا» [شب بیداری یا شب زندگانی] است، از عراقین [بصره و کوفه] و خراسان و شهرهای فارس و روم، افراد شل و مفلوج و زمین‌گیری را که حدود سی یا چهل نفر می‌شوند پس از عشاء نزد ضریح مقدّس علی می‌آورند، آنگاه مردم اجتماع می‌کنند و به انتظار شفا یافتن و برخاستن آنان می‌مانند.
گروهی از اجتماع‌کنندگان نماز می‌خوانند و عده‌ای ذکر می‌گویند و گروهی قرآن تلاوت می‌کنند و بعضی هم به تماشای روضه مبارکه مشغول می‌شوند تا آنکه نصف یا دوسوم از شب بگذرد، در این هنگام تمام مبتلایان و زمین‌گیران که محروم از حرکت بودند، از جای برمی‌خیزند درحالی‌که صحیح و تندرست‌اند و نقصی در آنان نیست و می‌گویند:
«لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰه»، «مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ»، «عَلِیُّ وَلِیُّ اللّٰه»
من گرچه آن شب را در آن روضه در نیافتم اما از مردمان مورد اطمینان که بر گفتارشان اعتماد داشتم شنیدم.
و همچنین در مدرسه‌ای که مهمانخانه آن حضرت است، سه نفر زمین‌گیر را که قدرت بر حرکت نداشتند مشاهده کردم، یکی از مردمان روم و دیگری از اهالی اصفهان و سومی از مردم خراسان بود، از هر سه پرسیدم، چگونه شما درمان نیافته و در اینجا مانده‌اید؟ گفتند: ما شب بیستوهفتم رجب را درک نکردیم، اینجا مانده‌ایم تا شب بیستوهفتم آینده برسد و شفای خود را بگیریم و به خاطر این شب، مردم زیادی از شهرها جمع می‌شوند و بازار بزرگی به مدّت ده روز برپا می‌گردد.
مؤلّف گوید: مبادا این حکایت را دور از واقع بدانی، چه همانا معجزات و کراماتی که از این مَشاهد مشرّفه به ظهور رسیده و به حدّ تواتر نقل‌شده بسیار زیادتر از آن است که در شمار آید.
و در ماه شوّال گذشته [نسبت به زمان نوشتن این قسمت از مفاتیح‌الجنان به وسیله مؤلّف بزرگوارش مرحوم محدّث قمی(رحمة‌الله‌علیه)] سال هزار و سیصد و چهل‌وسه هجری قمری در حرم مطهّر حضرت امام رضا علیه‌السلام، سه زن که هر سه به علت بیماری فلج و مانند آن زمین‌گیر بودند و علاجشان از توان پزشکان بیرون بود، شفا یافتند و این معجزه از آن قبر مطهّر بر همه واضح و آشکار شد، همچون نمودار شدن خورشید در آسمان صاف و بی‌ابر و باز شدن دروازه نجف به روی عرب‌های بادیه‌نشین؛
و شفا یافتن این سه زن به اندازه‌ای روشن بود که برای مردم بیان شد و دکترهایی که از بیماری آنان مطلّع بودند، با اینکه در امر مداوای آنان دقت بسیار داشتند، شفا یافتن معجزه‌گونه آنان را تصدیق کردند و بعضی از آنها تصدیق خود را بر شفای آنان به صورت نوشته اعلام داشتند و اگر ملاحظه اختصار و عدم مناسبت محل نبود، داستان آنها را به تفصیل نقل می‌کردم.
سوم:
شیخ کفعمی در کتاب «بلد الامین» فرموده است: شب مبعث این دعا را بخواند:
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُک بِالتَّجَلِّى الْأَعْظَمِ فِى هٰذِهِ اللَّیْلَةِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ، وَالْمُرْسَلِ الْمُکَرَّمِ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَأَنْ تَغْفِرَ لَنا مَا أَنْتَ بِهِ مِنَّا أَعْلَمُ ، یَا مَنْ یَعْلَمُ وَلَا نَعْلَمُ
خدایا! از تو درخواست می‌کنم، به تجلّی اعظم، در این شب از ماه معظّم و به‌حق رسول مکرّم که درود فرستی بر محمّد و خاندانش و بیامرزی بر ما، آنچه را تو به آن از ما داناتری، ای آنکه می‌داند و ما نمی‌دانیم.
اللّٰهُمَّ بارِکْ لَنا فِى لَیْلَتِنا هٰذِهِ الَّتِى بِشَرَفِ الرِّسالَةِ فَضَّلْتَها، وَبِکَرامَتِکَ أَجْلَلْتَها، وَبِالْمَحَلِّ الشَّرِیفِ أَحْلَلْتَها
خدایا! بر ما برکت ده در این شب، شبی که آن را به شرف رسالت برتری دادی و به کرامتت بزرگ نمودی و به جایگاه شریفی برآوردی
اللّٰهُمَّ فَإِنّا نَسْأَلُکَ بِالْمَبْعَثِ الشَّرِیفِ، وَالسَّیِّدِ اللَّطِیفِ، وَالْعُنْصُرِ الْعَفِیفِ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَأَنْ تَجْعَلَ أَعْمالَنا فِى هٰذِهِ اللَّیْلَةِ وَفِى سائِرِ اللَّیالِى مَقْبُولَةً، وَذُنُوبَنا مَغْفُورَةً، وَحَسَناتِنا مَشْکُورَةً، وَسَیِّئاتِنا مَسْتُورَةً، وَقُلُوبَنا بِحُسْنِ الْقَوْلِ مَسْرُورَةً، وَأَرْزاقَنا مِنْ لَدُنْکَ بِالْیُسْرِ مَدْرُورَةً
خدایا! ما از تو درخواست می‌کنیم به‌حق بعثت شریف و آقای مهربان و موجود پارسا که بر محمّد و خاندانش درود فرستی و اعمال ما را در این شب و در سایر شب‌ها پذیرفته پیشگاهت قرار دهی و گناهانمان را آمرزیده بداری و خوبی‌هایمان را مورد سپاس و بدی‌هایمان را پوشیده گردانی و دل‌هایمان را به گفتار خوش شادمان کنی و روزی‌هایمان را از جانب خود به آسانی فراوان گردانی.
اللّٰهُمَّ إِنَّکَ تَرىٰ وَلَا تُرىٰ، وَأَنْتَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلىٰ، وَ إِنَّ إِلَیْکَ الرُّجْعىٰ وَالْمُنْتَهىٰ، وَ إِنَّ لَکَ الْمَماتَ وَالْمَحْیا، وَ إِنَّ لَکَ الْآخِرَةَ وَالْأُولىٰ
خدایا! تو می‌بینی و خود دیده نمی‌شوی و تو در چشم‌انداز برتری و بازگشت و سرانجام به‌سوی توست و ممات و حیات و آخرت و دنیا از آن تو است.
اللّٰهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِکَ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزىٰ، وَأَنْ نَأْتِىَ مَا عَنْهُ تَنْهىٰ
خدایا! به تو پناه می‌آوریم از اینکه خوار و رسوا شویم و از اینکه مرتکب عملی شویم که از آن نهی کرده‌ای.
اللّٰهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُکَ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِکَ، وَنَسْتَعِیذُ بِکَ مِنَ النَّارِ فَأَعِذْنا مِنْها بِقُدْرَتِکَ، وَنَسْأَلُکَ مِنَ الْحُورِ الْعِینِ فَارْزُقْنا بِعِزَّتِکَ، وَاجْعَلْ أَوْسَعَ أَرْزاقِنا عِنْدَ کِبَرِ سِنِّنا، وَأَحْسَنَ أَعْمالِنا عِنْدَ اقْتِرابِ آجالِنا، وَأَطِلْ فِى طاعَتِکَ، وَما یُقَرِّبُ إِلَیْکَ، وَیُحْظِى عِنْدَکَ، وَیُزْ لِفُ لَدَیْکَ أَعْمارَنا ، وَأَحْسِنْ فِى جَمِیعِ أَحْوالِنا وَأُمُورِنا مَعْرِفَتَنا، وَلَا تَکِلْنا إِلىٰ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ فَیَمُنَّ عَلَیْنا، وَتَفَضَّلْ عَلَیْنا بِجَمِیعِ حَوائِجِنا لِلدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، وَابْدَأْ بِآبائِنا وَأَبْنائِنا وَجَمِیعِ إِخْوانِنَا الْمُؤْمِنِینَ فِى جَمِیعِ مَا سَأَلْناکَ لِأَ نْفُسِنا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا درخواست بهشت را به رحمتت از تو داریم و به تو پناه می‌آوریم از آتش دوزخ، پس ما را به قدرتت از آتش پناه ده و از تو درخواست حورالعین داریم، پس به عزّتت روزی ما فرما و فراخ‌ترین روزی را هنگام پیری ما قرار ده و نیکوترین اعمالمان را به گاه فرا رسیدن مرگمان و عمر ما را در طاعتت و در آنچه ما را به سویت نزدیک کند و در نزدت بهره‌مندمان نماید و در پیشگاهت بر منزلتمان افزاید، طولانی گردان و در همه حالات و کارها معرفتمان را نیکو گردان و ما را به احدی از خلقت وامگذار تا بر ما منّت نهد و بر ما به برآورده ساختن تمام حاجات دنیا و آخرتمان تفضّل فرما و بخشش آغاز کن به پدرانمان و فرزندانمان و همه برادران با ایمانمان، در همه آنچه از تو برای خود درخواست کردیم، ای مهربان‌ترین مهربانان؛
اللّٰهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ، وَمُلْکِکَ الْقَدِیمِ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَغْفِرَ لَنَا الذَّنْبَ الْعَظِیمَ، إِنَّهُ لَایَغْفِرُ الْعَظِیمَ إِلّا الْعَظِیمُ
خدایا! از تو درخواست می‌کنیم به نام بزرگت و فرمانروایی دیرینه‌ات که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و بیامرزی بر ما گناه بزرگ را، چراکه بزرگ را جز بزرگ نمی‌آمرزد.
اللّٰهُمَّ وَهٰذا رَجَبٌ الْمُکَرَّمُ الَّذِى أَکْرَمْتَنا بِهِ أَوَّلُ أَشْهُرِ الْحُرُمِ، أَکْرَمْتَنا بِهِ مِنْ بَیْنِ الْأُمَمِ، فَلَکَ الْحَمْدُ یَا ذَا الْجُودِ وَالْکَرَمِ، فَأَسْأَلُکَ بِهِ وَبِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، الْأَجَلِّ الْأَکْرَمِ الَّذِى خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فِى ظِلِّکَ فَلا یَخْرُجُ مِنْکَ إِلىٰ غَیْرِکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیْتِهِ الطَّاهِرِینَ، وَأَنْ تَجْعَلَنا مِنَ الْعامِلِینَ فِیهِ بِطاعَتِکَ، وَالْآمِلِینَ فِیهِ لِشَفاعَتِکَ.
خدایا! این ماه مکرّم رجب است که ما را به آن گرامی داشتی، نخستین ماه‌های حرام است که ما را به آن از میان امّت‌ها اکرام نمودی، پس تو را سپاس ای دارای بخشش و کرم، از تو درخواست می‌کنم به‌حق ماه رجب و به‌حق نام بزرگ‌تر بزرگ‌تر بزرگ‌تر باشکوه‌تر و گرامی‌تری که آن را آفریدی، پس در سایه‌ات استقرار یافت، نامی که از تو به غیر تو نرسد که بر محمّد و اهل‌بیت پاکش درود فرستی و ما را در این ماه از برپادارندگان طاعتت و آرزومندان شفاعتت قرار دهی.
اللّٰهُمَّ اهْدِنا إِلَىٰ سَواءِ السَّبِیلِ، وَاجْعَلْ مَقِیلَنا عِنْدَکَ خَیْرَ مَقِیلٍ، فِى ظِلٍّ ظَلِیلٍ، وَمُلْکٍ جَزِیلٍ، فَإِنَّکَ حَسْبُنا وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ
خدایا! ما را به راه راست هدایت فرما و جایگاه ما را نزد خود بهترین استراحتگاه در سایه‌سار رحمت همیشگی و فرمانروایی عظیمت قرار ده، تو ما را بسی و چه نیکو کارگشایی.
اللّٰهُمَّ اقْلِبْنا مُفْلِحِینَ مُنْجِحِینَ غَیْرَ مَغْضُوبٍ عَلَیْنا وَلَا ضَالِّینَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا! ما را به حالت رستگاری و موفقیت برگردان که در گروه غضب شدگان و در طایفه گمراهان نباشیم، به مهربانی‌ات ای مهربان‌ترین مهربانان.
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُک بِعَزائِمِ مَغْفِرَتِکَ، وَبِواجِبِ رَحْمَتِکَ، السَّلامَةَ مِنْ کُلِّ إِثْمٍ، وَالْغَنِیمَةَ مِنْ کُلِّ بِرٍّ، وَالْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ، وَالنَّجاةَ مِنَ النَّارِ
خدایا! به وسایل موجب آمرزشت و به رحمتت که بر خود حتم کرده‌ای، از تو درخواست می‌کنم، سلامت از هر گناه و بهره‌مندی از هر کار نیک و رسیدن به بهشت و رهایی از دوزخ را به من عطا فرمایی.
اللّٰهُمَّ دَعاکَ الدَّاعُونَ وَدَعَوْتُکَ، وَسَأَلَکَ السَّائِلُونَ وَسَأَلْتُکَ، وَطَلَبَ إِلَیْکَ الطَّالِبُونَ وَطَلَبْتُ إِلَیْکَ
خدایا! خوانندگان تو را خواندند و من هم تو را خواندم و درخواست‌کنندگان از تو درخواست کردند و من هم از تو درخواست نمودم و جویندگان تو را جویا شدند و من هم جویای تو شدم.
اللّٰهُمَّ أَنْتَ الثِّقَةُ وَالرَّجاءُ، وَ إِلَیْکَ مُنْتَهَى الرَّغْبَةِ فِى الدُّعاءِ
خدایا! تو مورد اطمینان و امیدی و نهایت میل و رغبت در خواندن دعا به‌سوی توست.
اللّٰهُمَّ فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاجْعَلِ الْیَقِینَ فِى قَلْبِى، وَالنُّورَ فِى بَصَرِى، وَالنَّصِیحَةَ فِى صَدْرِى، وَذِکْرَکَ بِاللَّیْلِ وَالنَّهارِ عَلَىٰ لِسانِى، وَرِزْقاً واسِعاً غَیْرَ مَمْنُونٍ وَلَا مَحْظُورٍ فَارْزُقْنِى، وَبارِکْ لِى فِیما رَزَقْتَنِى، وَاجْعَلْ غِناىَ فِى نَفْسِى، وَرَغْبَتِى فِیما عِنْدَکَ، بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا! بر محمّد و خاندانش درود فرست و قرار ده یقین را در قلبم و روشنی را در دیده‌ام و خیرخواهی را در سینه‌ام و ذکرت را در هر شب و روز بر زبانم و روزی گسترده بی‌منّت و غیر حرام را روزی‌ام فرما و در آنچه روزی‌ام نمودی برکت افزا و بی‌نیازی‌ام را در خودم و دلبستگی‌ام را در آنچه نزد توست قرار ده، به مهربانی‌ات ای مهربان‌ترین مهربانان.
پس به سجده برو و بگو:
الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى هَدانا لِمَعْرِفَتِهِ، وَخَصَّنا بِوِلایَتِهِ، وَوَفَّقَنا لِطاعَتِهِ، شُکْراً شُکْراً
(تا صد مرتبه)
سپاس خدای را که ما را به معرفتش رهنمون شد و به ولایتش خاص گرداند و به طاعتش توفیقمان داد، سپاس، سپاس.
پس سر از سجده بردار و بگو:
اللّٰهُمَّ إِنِّى قَصَدْتُکَ بِحاجَتِى، وَاعْتَمَدْتُ عَلَیْکَ بِمَسْأَلَتِى، وَتَوَجَّهْتُ إِلَیْکَ بِأَئِمَّتِى وَسادَتِى. اللّٰهُمَّ انْفَعْنا بِحُبِّهِمْ، وَأَوْرِدْنا مَوْرِدَهُمْ، وَارْزُقْنا مُرافَقَتَهُمْ، وَأَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ فِى زُمْرَتِهِمْ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا من تو را برای رفع حاجتم قصد کردم و به خواسته‌ام بر تو اعتماد کردم و روی آوردم به تو به واسطه امامان و سرورانم. خدایا! ما را به محبتشان سود بخش و به جایگاه آنان وارد کن و هم‌نشینی با ایشان را روزی ما گردان و ما را در زمره آنان وارد بهشت کن، به مهربانی‌ات ای مهربان‌ترین مهربانان.
* روز عید مبعث:
روز بیست و هفتم یکی از اعیاد بزرگ است و روزی است که حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله به پیامبری مبعوث شد و جبرئیل برای ابلاغ پیامبری، بر آن حضرت فرود آمد و برای این روز چند عمل وارد است:
اوّل:
غسل کردن.
دوّم:
روزه گرفتن و آن یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد.
سوّم:
صلوات زیاد فرستادن.
چهارم:
زیارت حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله و امیرالمؤمنین علیه‌السلام.
پنجم:
شیخ طوسی در کتاب «مصباح» فرموده: که از ریان بن الصّلت روایت شده: حضرت جواد علیه‌السلام زمانی که در بغداد بود روز نیمه و روز بیستوهفتم رجب را روزه گرفت و همه خدمتکاران آن حضرت نیز روزه گرفتند و به ما فرمان داد دوازده رکعت نماز بجا آوریم به این صورت که:
در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و «سوره[توحید]» خوانده و پس از پایان نماز، هر کدام از سوره‌های «حمد» و «توحید» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» را «چهار مرتبه» بخواند، آنگاه «چهار مرتبه» بگوید:
لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ، وَاللّٰهُ أَکْبَرُ، وَسُبْحانَ اللّٰهِ، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ؛ معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از هر چیزی است و منزّه است خدا و خدا را سپاس و نیست جنبش و نیرویی جز به عنایت خدای برتر و بزرگ.
و «چهار مرتبه»:
اللّٰهُ اللّٰهُ رَبِّی لَاأُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً.
خدا، خدا، پروردگار من است، چیزی را برای او شریک نمی‌آورم.
و «چهار مرتبه»:
لَاأُشْرِکُ بِرَبِّی أَحَداً.
هیچ‌کس را برای پروردگارم شریک نسازم.
ششم:
شیخ طوسی از جناب ابوالقاسم حسین بن روح روایت کرده که در این روز دوازده رکعت نماز به جا می‌آوری در هر رکعت سوره «حمد» و سوره‌ای که آسان باشد می‌خوانی و پس از گفتن تشهّد و سلام بین هر دو رکعت می‌گویی:
الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِى الْمُلْکِ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَکَبِّرْهُ تَکْبِیراً. یَا عُدَّتِی فِی مُدَّتِی، یَا صاحِبِی فِی شِدَّتِى، یَا وَلِیِّى فِى نِعْمَتِى، یَا غِیاثِى فِى رَغْبَتِى، یَا نَجاحِى فِى حاجَتِى، یَا حافِظِى فِى غَیْبَتِى، یَا کافِىَّ فِى وَحْدَتِى، یَا أُنْسِى فِى وَحْشَتِى، أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِى، فَلَکَ الْحَمْدُ، وَأَنْتَ الْمُقِیلُ عَثْرَتِى، فَلَکَ الْحَمْدُ، وَأَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتِى، فَلَکَ الْحَمْدُ، صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاسْتُرْ عَوْرَتِى، وَآمِنْ رَوْعَتِى، وَأَقِلْنِى عَثْرَتِى، وَاصْفَحْ عَنْ جُرْمِى، وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتِى فِى أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِى کانُوا یُوعَدُونَ
خدا را سپاس که فرزندی بر نگرفته و برایش در فرمانروایی شریکی و یاوری از روی خواری نبوده است و او را بزرگ شمار، ای توشه‌ام در همه عمر، ای هم‌نشینم در سختی‌ها، ای سرپرستم در نعمت، ای فریادرسم در رغبت، ای پیروزیم در حاجت، ای نگهدارم در غیبت، ای کفایتم در تنهایی، ای همدمم در هراس، تو پوشاننده کاستی منی، تو را سپاس، تو نادیده گیرنده لغزش منی، تو را سپاس، تو بلندی بخش من در وقت افتادگی هستی، تو را سپاس، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و عیبم را بپوشان و هراسم را ایمنی بخش و لغزشم را نادیده گیر و از گناهم چشم بپوش و از زشتی‌هایم درگذر و در زمره بهشتیان قرارم ده همراه با آن وعده صادقانه‌ای که به آنها داده‌ای.
هنگامی‌که از نماز و دعا فارغ شدی، هر یک از سوره‌های «حمد» و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» و «قُلْ یٰا أَیُّهَا الْکٰافِرُونَ» و «إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ» و «آیت‌الکرسی» را هفت مرتبه می‌خوانی و هفت بار می‌گویی:
لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ، وَاللّٰهُ أَکْبَرُ، وَسُبْحانَ اللّٰهِ، وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ.
معبودى جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر است و پاک است خدا و جنبش و نیرویى جز به خدا نیست.
و هفت بار:
اللّٰهُ اللّٰهُ رَبِّی لَاأُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً.
خدا، خدا، پروردگار من است، چیزی را برای او شریک نمی‌آورم.
و هر دعایى که بخواهى می‌خوانی.
هفتم:
در کتاب «اقبال» و در بعضی نسخه‌های «مصباح» آمده که مستحب است در این روز این دعا را بخوانند:
یا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، یَا مَنْ عَفا وَتَجاوَزَ اعْفُ عَنِّى وَتَجاوَزْ یَا کَرِیمُ. اللّٰهُمَّ وَقَدْ أَکْدَى الطَّلَبُ، وَأَعْیَتِ الْحِیلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الْآمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجاءُ إِلّا مِنْکَ وَحْدَکَ لا شَرِیکَ لَکَ
ای آنکه به عفو و گذشت فرمان داده و عفو و گذشت را بر عهده خویش ضمانت کرده است، ای آنکه بخشید و درگذشت، مرا عفو کن و از من درگذر ای کریم. خدایا! طلب سخت شده و چاره‌جویی و راه‌یابی مرا به زحمت افکنده و آرزوها کهنه گشته و رشته امید جز از تو که یگانه‌ای و شریکی نداری بریده شده است.
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَجِدُ سُبُلَ الْمَطالِبِ إِلَیْکَ مُشْرَعَةً، وَمَناهِلَ الرَّجاءِ لَدَیْکَ مُتْرَعَةً، وَأَبْوابَ الدُّعاءِ لِمَنْ دَعاکَ مُفَتَّحَةً، وَالاسْتِعانَةَ لِمَنِ اسْتَعانَ بِکَ مُباحَةً، وَأَعْلَمُ أَنَّکَ لِداعِیکَ بِمَوْضِعِ إِجابَةٍ، وَ لِلصَّارِخِ إِلَیْکَ بِمَرْصَدِ إِغاثَةٍ، وَأَنَّ فِى اللَّهْفِ إِلىٰ جُودِکَ وَالضَّمانِ بِعِدَتِکَ عِوَضاً مِنْ مَنْعِ الْباخِلِینَ؛ وَمَنْدُوحَةً عَمَّا فِى أَیْدِى الْمُسْتَأْثِرِینَ، وَأَنَّکَ لَاتَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِکَ إِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمالُ دُونَکَ
خدایا! من راه‌های خواهش را به‌سوی تو باز می‌یابم و چشمه‌سارهای امید نزد تو پرآب است و درهای دعا را برای هرکه به درگاهت دعا کند گشوده‌ای و یاری‌ات آن را که از تو یاری خواهد فراهم است و می‌دانم که برای آنکه تو را خواند در جایگاه اجابتی و برای فریادکننده‌ات درصدد فریادرسی هستی و همانا در طمع ورزیدن به بخششت و اعتماد به وعده‌ات جایگزینی است برای دریغ ورزی بخیلان؛ و گشایشی است از آنچه در دست ثروت‌اندوزان است، تو از بندگانت در پرده نمی‌روی، جز اینکه کردارشان بین تو و ایشان پرده می‌افکند
وَقَدْ عَلِمْتُ أَنَّ أَفْضَلَ زادِ الرَّاحِلِ إِلَیْکَ عَزْمُ إِرادَةٍ یَخْتارُکَ بِها وَقَدْ ناجاکَ بِعَزْمِ الْإِرادَةِ قَلْبِى، وَأَسْأَلُک بِکُلِّ دَعْوَةٍ دَعاکَ بِها راجٍ بَلَّغْتَهُ أَمَلَهُ، أَوْ صارِخٌ إِلَیْکَ أَغَثْتَ صَرْخَتَهُ، أَوْ مَلْهُوفٌ مَکْرُوبٌ فَرَّجْتَ کَرْبَهُ، أَوْ مُذْنِبٌ خاطِئٌ غَفَرْتَ لَهُ، أَوْ مُعافىً أَتْمَمْتَ نِعْمَتَکَ عَلَیْهِ، أَوْ فَقِیرٌ أَهْدَیْتَ غِناکَ إِلَیْهِ، وَ لِتِلْکَ الدَّعْوَةِ عَلَیْکَ حَقٌّ وَعِنْدَکَ مَنْزِلَةٌ إِلّا صَلَّیْتَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَقَضَیْتَ حَوائِجِى حَوائِجَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ
و هرآینه دانستم که برترین توشه کوچ‌کننده به‌سویت، اراده نیرومندی است که بدان تو را برمی‌گزیند و با همین اراده نیرومند دلم با تو مناجات کرده و از تو می‌خواهم هر دعایی را که تو را به آن خواند امیدواری که او را به آرزویش رساندی، یا فریادکشی به درگاهت که به دادش رسیدی، یا دل‌سوخته غم‌زده‌ای که اندوهش را زدودی، یا گنه‌کار خطاکاری که او را آمرزیدی، یا تندرستی که نعمت خویش را بر او تمام کردی، یا بی‌چیزی که توانگری‌ات را به او هدیه دادی و چنین دعایی را بر تو حقّی است و نزدت مقامی، به‌حق این دعا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و حاجات دنیا و آخرتم را برآور.
وَهٰذا رَجَبٌ الْمُرَجَّبُ الْمُکَرَّمُ الَّذِى أَکْرَمْتَنا بِهِ أَوَّلُ أَشْهُرِ الْحُرُمِ أَکْرَمْتَنا بِهِ مِنْ بَیْنِ الْأُمَمِ، یَا ذَا الْجُودِ وَالْکَرَمِ فَنَسْأَلُکَ بِهِ وَبِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، الْأَجَلِّ الْأَکْرَمِ الَّذِى خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فِى ظِلِّکَ فَلا یَخْرُجُ مِنْکَ إِلىٰ غَیْرِکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیْتِهِ الطَّاهِرِینَ وَتَجْعَلَنا مِنَ الْعامِلِینَ فِیهِ بِطاعَتِکَ، وَالْآمِلِینَ فِیهِ بِشَفاعَتِکَ
این رجب مرجّب مکرم است که ما را به آن گرامی داشتی، نخستین ماه‌های حرام است که ما را به خاطر آن از بین ملّت‌ها اکرام نمودی، ای دارای جود و کرم، از تو درخواست می‌کنیم به‌حق ماه رجب و به نام بزرگ‌تر بزرگ‌تر بزرگ‌تر باشکوه و گرامی‌تری که آن را آفریدی پس در سایه‌ات استقرار یافت و جلوه‌اش از تو به دیگری نمی‌رسد، بر محمّد و اهل‌بیت پاکش درود فرستی و ما را در این ماه از عاملین به طاعتت و آرزومندان شفاعتت قرار دهی
اللّٰهُمَّ وَاهْدِنا إِلىٰ سَواءِ السَّبِیلِ، وَاجْعَلْ مَقِیلَنا عِنْدَکَ خَیْرَ مَقِیلٍ فِى ظِلٍّ ظَلِیلٍ، فَإِنَّکَ حَسْبُنا وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ، وَالسَّلامُ عَلَىٰ عِبادِهِ الْمُصْطَفَیْنَ وَصَلَواتُهُ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ
خدایا! ما را به راه راست هدایت فرما و استراحتگاه ما را در سایه‌سار همیشگی‌ات نزد خویش بهترین استراحتگاه قرار ده که تو ما را بسی و چه نیکو کارگشایی هستی و سلام و درود بر همه بندگان برگزیده‌اش،
اللّٰهُمَّ وَبارِکْ لَنا فِى یَوْمِنا هٰذَا الَّذِى فَضَّلْتَهُ، وَبِکَرامَتِکَ جَلَّلْتَهُ، وَبِالْمَنْزِلِ الْعَظِیمِ الْأَعْلىٰ أنْزَلْتَهُ، صَلِّ عَلَىٰ مَنْ فِیهِ إِلَىٰ عِبادِکَ أَرْسَلْتَهُ وَبِالْمَحَلِّ الْکَرِیمِ أَحْلَلْتَهُ
خدایا! به ما در این روز برکت ده، روزی که آن را برتری دادی و به کرامتت بزرگ نمودی و به جایگاه بزرگ و برتر وارد ساختی، بر آنکه در این روز به‌سوی بندگانت فرستادی و او را به مقام با کرامتی برآوردی درود فرست.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ صَلاةً دائِمَةً تَکُونُ لَکَ شُکْراً، وَلَنا ذُخْراً، وَاجْعَلْ لَنا مِنْ أَمْرِنا یُسْراً، وَاخْتِمْ لَنا بِالسَّعادَةِ إِلىٰ مُنْتَهىٰ آجالِنا، وَقَدْ قَبِلْتَ الْیَسِیرَ مِنْ أَعْمالِنا، وَبَلَّغْتَنا بِرَحْمَتِکَ أَفْضَلَ آمالِنا، إِنَّکَ عَلَىٰ کُلِّ شَىْءٍ قَدِیرٌ، وَصَلَّى اللّٰهُ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَسَلَّمَ
خدایا! بر او درود فرست، درودی همیشگی که برای تو سپاس و برای ما ذخیره‌ای باشد و در کارمان آسانی قرار ده و پایان عمرمان را به سعادت و نیکبختی ختم کن، در حالی که اعمال اندک ما را پذیرفته و با رحمت بی‌کرانت ما را به برترین آرزوهایمان رسانده باشی که تو بر هر چیز توانایی و درود و سلام خدا بر محمّد و خاندانش باد.
مؤلّف گوید: این دعا را حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام در آن روزی که آن جناب را به طرف بغداد حرکت دادند، بر زبان جاری کرد و آن روز، روز بیستوهفتم رجب بود و این دعا از دعاهای برگزیده ماه رجب است.
انتهای پیام/
