یادداشت|چرا ایران در مقابله با کرونا موفق تر عمل کرده است؟

به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا، فاطمه امیری رز در یادداشتی با طرح سئوالی مبنی بر این که چرا ایران در مقابله با کرونا در مقایسه با دیگر کشورها موفق‌تر عمل کرده است؟ به این سئوال پاسخ داده است: این سوال شاید در ابتدا چالشی به نظر بیاید؛ به این معنی که شاید گفته شود با چه دلایلی ادعا می‌شود که ایران از دیگر کشورها موفق تر عمل کرده‌است تا به چرایی آن هم بپردازیم. از این رو ابتدا این سوال را پاسخ می‌دهیم که آیا در زمینه مقابله با "ویروس کرونا" ایران موفق‌تر از دیگر کشورها عمل کرده‌است؟  سپس به دلایل این موفقیت می‌پردازیم.

آیا ایران در مقابله با کرونا موفق تر عمل کرده است؟

این روزها اخبار و آمار مربوط به "ویروس کوید 19" معروف به "کرونا"  در صدر اخبار قرار گرفته و البته بدون تامل خاصی، از کنار آنها رد می‌شویم. اما با اندکی تجزیه و تحلیل ساده و ابتدایی این اخبار و آمارها می‌توان  نکات مهمی را از مدیریت و مهار آن به‌دست آورد و ایران را در مقابله با کرونا موفق تر از دیگر کشور را مشاهده کرد.

برای این مطالعه از روش مقایسه کیفی بهره می‌بریم. یکی از روش‌های  تحقیق مورد استفاده در تحقیق های کیفی، روش مقایسه است. روش مقایسه مثل دیگر روش‌های کیفی در مقابل روش کمی معنی پیدا می کند. روش‌های کمی "متغیر محور" هستند. یعنی زمانی می‌توان پدیده ای را مطالعه کرد که نمونه های بسیار و مشابه وجود داشته باشد تا متغیرها را بسنجیم، اما روش‌های کیفی "مورد‌‌ محور" اند. در روش مقایسه یک یا چند مورد محدود را با هم مقایسه می‌کنیم. برای بررسی روش مقابله کشورها با کرونا هم این روش قابل استفاده‌است؛ به عبارت ساده تر از آنجا که در مورد ابتلا به ویروس کرونا همه کشورها شرایط مشابهی ندارند، نمی‌توان از روش کمی متغیر محور استفاده کرد؛ مثلا شرایط ایران و عربستان را نمی توان با هم سنجید. بنابراین برای نتیجه‌گیری بهتر بایستی ایران را با کشورهایی سنجید که شرایط تقریبا مشابهی دارند.

به جز چین، اکثر کشورهایی که کرونا در آنها با شدت بیشتری شیوع پیدا کرده است، تقریبا در محدوه زمانی نزدیک گرفتار این ویروس شدند که مهمترین آنها ایران، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، انگلیس، آلمان و امریکا می باشد؛ البته در مورد امریکا آمارهای رسمی کمی دیرتر اعلام شد که این مساله هم بیشتر ناشی از سیاست مخفی کاری ترامپ بود. به نظر می‌رسد که امریکا هم همزمان کشورهای یاد شده میزبان کرونا  شده است.

به هر حال امروز اخبار و آمار این کشورها، حداقل آمار رسمی و مورد تایید سازمان بهداشت جهانی در دسترس و مورد قضاوت همگان قرار گرفته است.

در هر حال،‌ عامل اول قابل سنجش در مورد میزان مبتلایان، سنجش میزان آزمایش و تست انجام شده در کشورهاست. در این مورد به نظر می‌رسد ایران به نسبت موفق عمل کرده است. آمار قابل توجهی یعنی حدود 230هزار نفر تا تاریخ 21 فروردین(9آوریل) مورد آزمایش  قرار گرفته اند که از این میزان حدود 66هزار نفر به ویروس آلوده بوده اند.

طبعا میزان تست و آزمایش ارتباط مهمی با میزان امکانات بهداشتی و درمانی از جمله دستگاه‌های سی تی اسکن و آزمایش و "کیت کرونا" دارد . ایران کشوری مواجه با تحریم‌های 40 ساله و در شرایط تحمل تحریم‌های ظالمانه اخیر، در این مورد یعنی تست و آزمایش افراد مشکوک به بیماری کرونا، بعضا از سایر کشورها و به ویژه کشورهای پیشرفته جلوتر بوده است. توانمندی متخصصان نخبه پزشکی ایران و تجهیزات و امکانات بهداشت و درمانی ایران را نمی‌توان انکار کرد.

عامل دوم میزان مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا است. هر چند قضاوت در این مورد بسیار سخت است؛ چرا که این ویروس هنوز بسیار ناشناخته است و اثرگذاری آن ممکن است کشور به کشور و نژاد به نژاد متفاوت باشد، اما بررسی زمان شیوع و پیشروی و اوج آن نشان می دهد که در این باره نیز نظام مدیریتی ایران بهتر عمل کرده است. مرگ و میر در روزهای اولیه در ایران با سرعت بالا پیش می‌رفت به گونه‌ای که تا حدود 160 نفر در روز هم رسید که در این مورد تقریبا شرایط مشابه ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، امریکا و انگلیس داشتیم. اما در روزهای بعد و هفته‌های اخیر از دامنه این آمار در ایران کاسته شده است.

این درحالی است که در کشورهای دیگر،‌میزان  مرگ و میر در مدت زمان بیشتری افزایشی بوده و با سرعت بالا پیش می رفت و هم اکنون نیز بسیار بالاست و تا 900نفر در روز رسیده است. مثلا در ایتالیا  که همزمان با ایران  با شیوع بیماری مواجه شده،  روز 20 فروردین(8آوریل)542 نفر و در اسپانیا747 نفر و در فرانسه541نفر و در انگلیس938 نفر جان خود را از دست دادند. یعنی ایران در مهار مرگ و میر ناشی از کرونا بسیار موفق عمل کرده است.

 عامل سوم و بسیار مهم که موفقیت ایران را به صورت برجسته‌ای به رخ افکارعمومی جهان می‌کشد، میزان آمار بهبودیافتگان این بیماری در ایران است. ایران  در این زمینه رتبه سوم را دارد. تا روز 21اسفند از مجموع66220 نفر آلوده به ویروس در ایران 32309نفر یعنی نزدیک نصف مبتلایان(48.7درصد) بهبود یافته‌اند. این امار در مورد ایتالیا 26491نفر از139422نفر، در مورد اسپانیا 52165نفر از152446نفر،در مورد فرانسه 21254نفر از 112950نفر ، در مورد آلمان 46300نفر از 113296نفر و  در مورد انگلیس  135نفر از 60733نفر می باشد. در این باره ایران اقداماتی معجزه‌آسا در مهار کرونا انجام داده است.

اکنون سوال این است که دلایل این موفقیت چه بوده‌است؟ به نظر می رسد چند عامل مهم در این زمینه قابل توجه است؛ به عبارت دیگری یک‌سری زیر‌ساخت‌ها و ظرفیت‌ها در بخش‌های فرهنگی، مدیریتی و بهداشتی و درمانی این عمل‌کرد را رقم زده است:

عامل اول در موفقیت ایران برای مهار و کنترل دامنه مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا،‌پیشرفت‌های کشور در بخش بهداشت و درمان و آموزش پزشکی است. طی سال‌های گذشته زمانی که اخبار و  آمار و ارقام های شگفت انگیزی از پیشرفت های پزشکی در کشور داده می شد، برخی‌ها به کنایه این آمارها را غیر واقعی و تصنعی می خواندند، اما درگیری با کرونا،‌ میزان  توان پزشکی کشور را  به رخ کشیده است.

این یک واقعیت انکار ناپذیری است که ایران بعد از انقلاب اسلامی در حوزه پزشکی بسیار پیشرفت کرده  و پیشرف فقط به حوزه های علمی، تحقیقی،  آزمایشگاهی و امکانات تجهیزات خلاصه نمی شود، بلکه در حوزه های عمرانی و زیر ساختی مرتبط هم پیشرفت داشته است، اکنون در جمهوری اسلامی با افتخار می توان اعلام کرد که در روستاهای دور دست و شهرستان های کوچک هم مراکز درمانی و بیمارستان های مجهز وجود دارند که قطعا رویکرد عادلانه منبعث از آرمان‌های انقلاب اسلامی در توزیع این امکانات بسیار مهم بوده است. همچنان که ایران در بخش دارو و ماسک و لباس و مواد ضد عفونی هم شاهد بحرانی مشابه کشورهای پیشرفته  نبود. بلکه این کالاها به اندازه نیاز در کل کشور تامین می‌‌شود. هرچند که در این حوزه آمار و تحلیل های بیشتر را باید مسئولین و صاحب نظران مربوطه اعلام کنند، اما به راحتی می توان ادعا کرد که همه استان ها و حتی شهرستان های به خوبی بحران کرونا را مدیریت کرده‌اند. همچنان که وزیر بهداشت جمهوری اسلامی با صراحت از وجود چند هزار تخت درمانی خالی در ایران با توجه به شرایط بحرانی جهان، سخن می گوید، این درحالی است که خیلی از کشورهای پیشرفته در این زمینه بحران دارند.

عامل دوم جنبه فرهنگی دارد، روحیه و فرهنگ ایثار در جامعه ایران اسلامی نه تنها پزشکان و پرستاران و کادر درمانی را راسخ‌تر از گذشته پای کار مقابله با کرونا نگه داشته است، بلکه نیروهای جهادی و بسسیج مردمی نیز به یاری نظام سلامت برخاسته‌اند. این درحالی است که در خیلی از کشورها پرستاران و پزشکان حاضر به ارایه خدمت نیستند، آن‌چه در گذشته و اکنون در ایجاد انگیزه و روحیه همراهی و همدلی برای برون رفت از بحران‌ها نقش موثری داشته است فرهنگ توحیدی و معاد محور و دین‌مدار ایران اسلامی بوده است.

در بحث فرهنگی بایستی زیرساخت های فرهنگی دیگری را هم در نظر داشت،  به عبارت دیگر اگر سازمان دهی های قبلی در قالب بسیج  و گروه های جهادی وجود نداشت، شاید آماده سازی امدادهای مردمی برای مقابله با  بیماری زمان می برد.

عامل سوم عملکرد مدیریتی است. با همه نقدهایی که به دولتی‌ها از لحاظ کارآمدی  وجود دارد، باید منصفانه اعلام کرد که دولت هر آنچه از دستش بر می آمد، انجام داد و بخش های  دیگر از جمله نیروهای مسلح هم به یاری دولت شتافتند و در این مدیریت، همکاری‌ها بر اختلاف نظر‌ها غلبه داشته که نتیجه مطلوبی بر جای گذاشته است.

خلاصه سخن اینکه، در دنیای تحت سیطره نظام‌سرمایه داری و سوداگرایی، جمهوری اسلامی از نظر پیشرفت های صنعتی و تکنولوژیک و نیز کنترل و مهار بحران کرونا موفقیتی انکار ناپذیر داشته و نظامی  مبتنی بر اصول ایمانی و اخلاقی را به نمایش گذاشته  که تفاوت مبنایی این نظام با دیگر نظام‌های سیاسی دنیا را واضح‌تر کرده است.

منبع آمار:

 https://www.worldometers.info/coronavirus/