مصاحبه| تحلیلگر عراقی: عراق نباید به دنبال توافقنامه جدید با آمریکا باشد/ آمریکا در پی دور زدن مصوبه پارلمان است

حیدر الموسوی نایب رئیس مرکز مطالعات راهبردی ابابیل است. این مرکز دارای کارشناسان زیادی در زمینه مطالعات عراق و منطقه است و به مسائل امنیتی و اقتصادی داخلی و بین‌المللی و حقوق بشر می‌پردازد. این مرکز مستقل است و به هیچ طرف حزبی و سیاسی وابسته نیست و کادر آن نماینده نظرات و دیدگاههای مردم عراق هستند.

برای بررسی آخرین تحولات صحنه سیاسی عراق از جمله مصوبه پارلمان عراق برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق ، درخواست جدید آمریکا برای گفت‌وگوهای راهبردی با عراق و نیز تشکیل کابینه جدید خبرنگار بین الملل خبرگزاری تسنیم با او گفت‌وگویی انجام داد که در زیر می‌آید:

محورهای مهم مصاحبه:

• آمریکا تلاش خواهد کرد که مصوبه الزام آور پارلمان عراق در خصوص اخراج نیروهای این کشور از خاک عراق را برای باقی نگه داشتن یک یا دو پایگاه در داخل خاک عراق و به طور مشخص پایگاه «عین الاسد» دور بزند.
• مصوبه پارلمان و نیروهای ملی و دولت و گروههای مقاومت عراق - که به طور علنی تهدید کردند که اگر آمریکا به این مصوبه پایبند نباشد، با واکنش متقابل روبرو خواهد داشت - واشنگتن را دقیقا همانند سال 2011 میلادی وادار به عقب نشینی خواهد کرد.
• توافقی امنیتی بین طرف عراقی و طرف آمریکایی درخصوص وجود نیروها یا احداث پایگاههای راهبردی در داخل عراق وجود ندارد بلکه موضوع توافقنامه 52 امنیتی محدود به لزوم آموزش و مسلح کردن (نیروهای عراقی) است.
• آمریکا حتی یک درصد از تمام این توافقنامه‌ها را اجرا نکرده است. طبیعتا، چارچوب راهبردی و توافقنامه از طرف آمریکا لغو شده است زیرا به آن پایبند نبوده است.
• آمریکا وقتی دید که نمی‌تواند با تهدید کردن مدتی طولانی در خاک عراق باقی بماند، بار دیگر به شیوه نرم و طرح مذاکرات مجدد روی آورد اما ما و نیروهای ملی می‌دانیم که این شیوه در قبال نیروهای ملی راه به جایی نخواهد برد؛ نیروهایی که عزم خود را برای بیرون راندن نیروهای آمریکایی از خاک عراق جزم کرده‌اند.
• گرایش مسلط و حاکم در نزد نیروهای ملی در پارلمان و در بین مردم عراق این است که نباید بار دیگر با آمریکا توافقنامه بست زیرا توافقنامه‌های گذشته چیزی جز جوهری بر روی کاغذ نبوده و عراق و ملت عراق از آن بهره ای نبرده است.
• باید اراده ملت عراق که خود را در تظاهرات میلیونی نشان داد و نیز اراده پارلمان عراق مبنی بر لزوم اخراج نیروهای بیگانه اجرایی شود زیرا یقینا می دانیم که همه رنج ملت و دولت عراق از وجود نیروهای خارجی یعنی آمریکا و ارتش آن است که خیر و صلاح ملت عراق را نمی‌خواهند.

متن کامل این مصاحبه در زیر می‌آید:

تسنیم: مصوبه پارلمان عراق، آمریکایی را مجبور به خروج از عراق کرده است. آیا فکر می‌کنید که آمریکایی به این مصوبه پایبند باشند یا آنها قصد دارند تا شکل حضور خود در عراق را تغییر دهند؟

الموسوی: مصوبه لزوم بیرون راندن نیروهای خارجی از خاک عراق روشن و برای دولت عراق الزام آور است. این مصوبه نه فقط برای نیروهای آمریکایی مستقر در عراق بلکه برای ائتلاف بین المللی نیز الزام آور است زیرا الان آمریکا تحت لوای حضور ائتلاف بین‌المللی در عراق حضور دارد.

درخصوص پایبندی آمریکا به اجرای مصوبه پارلمان عراق، می‌دانیم که آمریکا همه مصوبات شورای امنیت را زیرپا گذاشته و به آنها پایبند نبوده است. در نتیجه، می‌دانیم که آمریکا تلاش می‌کند که مصوبه پارلمان را دور بزند. اراده ملت عراق در تظاهرات آنها تجلی یافت.  بیش از سه میلیون نفر از شهروندان عراقی به خیابانها آمدند و لزوم پایبندی آمریکا به اراده پارلمان و دولت عراق را خواستار شدند.

دو نکته اساسی وجود دارد. نخست اینکه مصوبه پارلمان برای دولت عراق الزام آور است. منظورم دولت کنونی و دولت آتی است. دولت آینده (که هم اکنون مصطفی الکاظمی درحال تشکیل آن است)، ملزم به بیرون راندن این نیروها است. اما اینکه آیا آمریکا پایبند خواهد بود؟ طبیعا به طور مستقیم پایبند نخواهد بود و مصوبه پارلمان را به طور مستقیم اجرا نخواهد کرد بلکه تلاش خواهد کرد که این مصوبه را برای باقی نگه داشتن یک یا دو پایگاه در داخل خاک عراق و به طور مشخص پایگاه «عین الاسد» دور بزند زیرا این پایگاه (با توجه به موقعیت مکانی آن) جدا کننده دو طرف محور مقاومت یعنی جدا کردن عراق و ایران از سوریه و لبنان به شمار می‌رود. در نتیجه، آمریکا در این راستا و برای اینکه جای پایی برای خود در داخل خاک عراق داشته باشد، تلاش می‌کند.

اما فکر می‌کنم که مصوبه پارلمان و نیروهای ملی و دولت و گروههای مقاومت عراق - که به طور علنی تهدید کردند که اگر آمریکا به این مصوبه پایبند نباشد، با واکنش متقابل روبرو خواهد داشت - واشنگتن را دقیقا همانند سال 2011 میلادی وادار به عقب نشینی خواهد کرد.

تسنیم: هدف از طرح گفت‌وگوهای راهبردی که اخیرا آمریکا خواهان انجام آن با عراق شده است، چیست؟ آیا به نظر شما توافقنامه امنیتی سابق انتظارات بلندمدت آمریکا را برآورده نمی‌کند و از این رو، این کشور در تلاش برای رسیدن به مقاصد خود با طرح ایده مذاکره جدیدی با بغداد است؟

الموسوی: یک فهم نادرست درباره توافقنامه امضا شده با طرف آمریکایی وجود دارد. باید گفت که در واقع دو توافقنامه وجود دارد و نه صرفا یک توافقنامه. نخست توافقنامه چارچوب راهبردی است که ویژه مسائل زیربنایی و سایر جنبه‌های راهبردی بدون پرداختن به جنبه امنیتی است. دوم توافقنامه 52 است که بر مسئله توافق امنیتی تاکید دارد و این توافقنامه حاوی ماده‌ای مبنی بر حضور نیروهای خارجی در خاک عراق نیست.  توافقی امنیتی بین طرف عراقی و طرف آمریکایی درخصوص وجود نیروها یا احداث پایگاههای راهبردی در داخل عراق وجود ندارد بلکه موضوع توافقنامه 52 امنیتی محدود به لزوم آموزش و مسلح کردن (نیروهای عراقی) است. این، دو نکته اساسی به شمار می‌رود. اما آمریکا آن را از زمان امضای توافقنامه تا این لحظه اجرا نکرده است. از منظر حقوقی، این توافقنامه لغو شده است زیرا طرف آمریکایی این توافقنامه را نه در بحث مسلح کردن و نه در بحث آموزش تا این لحظه اجرا نکرده است.

طرف آمریکایی به طور واقعی به مفاد این توافقنامه برای مجهز کردن عراق به سلاح های مورد نیازش پایبند نبوده است. قراردادی درباره خرید تانک بسته شده و طرف عراقی پول آن را به طور کامل پرداخت کرده است اما آمریکا تلاش می‌کند که از زیر بار آن شانه خالی کند. آمریکا حتی یک درصد  از تمام این توافقنامه ها را اجرا نکرده است. طبیعتا، چارچوب راهبردی و توافقنامه از طرف آمریکا لغو شده است زیرا به آن پایبند نبوده است.

تسنیم: درحالی که آمریکا به توافقنامه‌های سابق پایبند نبوده است پس چه نیازی در حال حاضر به برگزاری مذاکره راهبردی است که آمریکا اخیرا خواهان انجام آن شده است؟ عراقی‌ها از این مذاکره چه دستاوردهایی کسب خواهند کرد؟

الموسوی: این پرسش بسیار مهم است. می‌دانیم که آمریکا پیمان و میثاق ندارد. آمریکا سابقه زیادی در این زمینه در قبال بسیاری از ملت‌ها و کشورها دارد زیرا وعده‌های زیادی می‌دهد اما آنها را اجرا نمی‌کند.

فکر می‌کنم آمریکا برای این بار دیگر به مذاکره با عراق روی آورده است، زیرا دریافته است که سازوکار و شیوه تهدید عراق و عراقی‌ها و به طور شخص نیروهای ملی عراقی که در گذشته آن را بکار می‌برد، جواب نخواهد داد و هیچ تغییری در موضع این نیروها ایجاد نخواهد داد. پافشاری عراقی‌ها و نیروهای ملی روی اصل ثابت اخراج نیروهای بیگانه و به طور مشخص آمریکا است. آمریکا یقین دارد که اگر خاک عراق را از دست بدهد، یک بازیگر بسیار مهم در منطقه خاورمیانه را از دست خواهد داد.

پایگاه‌هایی که آمریکا در تلاش برای مستقر کردن آنها است، پایگاههایی برای گسستن وحدت محور مقاومت و به طور مشخص محاصره کامل ایران است.

شاهد نقاط و نواحی زیادی در منطقه خلیج (فارس) و افغانستان و پاکستان و دیگر مناطق بوده‌ایم که آمریکا آنها را برای احداث پایگاه در نظر گرفته است. این در واقع یک نوع محاصره کردن است زیرا اگر آمریکا بتواند جمهوری اسلامی ایران را که پرچمدار مقاومت است، محاصره کند، خواهد توانست منطقه خاورمیانه را زیر سلطه خود بکشد. ما می‌دانیم و ملاحظه می‌کنیم که نیروهای واقعی که موازنه قوا را برای منطقه خاورمیانه و به طور مشخص منطقه خلیج (فارس ) به ارمغان آورده است، محور مقاومت است. امنیت اسرائیل، امنیت آمریکا است و تهدید روشنی از جانب نیروهای مقاومت وجود دارد لذا آمریکا تلاش می‌کند که برای طولانی‌ترین زمان ممکن در خاک عراق باقی بماند.

اگر نگاهی به اقدام آمریکا در انتخاب دو پایگاه نظامی اصلی یعنی «عین‌الاسد» و «الحریر» در عراق برای استقرار نیروهایش بیاندازیم، به دو نکته می رسیم. نخست اینکه اگر خطی مستقیمی از منطقه استقرار این پایگاه به سمت خاک ایران بکشیم و آن را (در داخل خاک ایران) امتداد دهیم، به تهران می رسیم( یعنی پایگاه الحریر از نظر جغرافیایی در امتداد تهران قرار می‌گیرد). دوم اینکه، پایگاه عین الاسد در منطقه‌ای محوری و اساسی واقع است. این منطقه، به طور کامل نقطه پیوند و اتصال بین (اعضای) محور مقاومت و تردد نیروهای مقاومت است.

عراق یک محور واقعی و بسیار بزرگ و جایگاهی جغرافیایی و نیز ژئوپلتیک مهم برای آمریکا است. آمریکا وقتی دید که نمی‌تواند با تهدید کردن مدتی طولانی در خاک عراق باقی بماند، بار دیگر به شیوه نرم و طرح مذاکرات مجدد روی آورد اما ما و نیروهای ملی می دانیم که این شیوه در قبال نیروهای ملی راه به جایی نخواهد برد؛ نیروهایی که عزم خود را برای بیرون راندن نیروهای آمریکایی از خاک عراق جزم کرده اند.

تسنیم: اهداف آمریکا از طرح این مذاکره چیست و چه نقشه‌هایی را در عراق دنبال می‌کند؟

الموسوی:   عراقی ها به خوبی می‌دانند و آگاهند که اهداف پس پرده (آمریکا) این مذاکره راهبردی چیست. نکته مهم در سایه گذشت 17 سال از سال 2003 میلادی این است که عراقی‌ها به میزان گسترده‌ای آمریکا را آزموده‌اند. تعامل با آمریکا در طول این دوره طولانی نیز به روشنی تمام نشان داده است که آمریکا دشمن ملت‌ها است.

این آمریکا است که بنیان تفرقه و طائفه‌گری و سازمان‌های تروریستی و فساد شیوع یافته در درون نهادها بین طبقه سیاسی را بنیان نهاد. نیروهای ملی عراق به یقین رسیده‌اند که این آمریکا است که کشور حامی تروریسم است. این آمریکا است که به توافقنامه‌ها با کشورهای دیگر اعتقادی ندارد بلکه اعتقاد راسخ به شیوه تحمیل خواست و اراده و خودکامگی خود به دیگران را دارد. نیروهای ملی مترقی عراق چنین چیزی را بر نمی‌تابند. گرایش مسلط در نزد نیروهای ملی در پارلمان و در بین مردم عراق این است که نباید بار دیگر با آمریکا توافقنامه بست زیرا توافقنامه‌های گذشته چیزی جز «جوهری بر روی کاغذ» نبوده و عراق و ملت عراق از آن بهره ای نبرده است.

تسنیم: در بحث مربوط به کابینه جدید عراق به نظر شما آیا پارلمان به دولت آقای الکاظمی رای اعتماد خواهد داد؟

الموسوی: در مورد مسئله مامور شدن برای تشکیل دولت، دو نکته اساسی وجود دارد. آیا نیروهای عراقی که آقای الکاظمی را کاندید کردند، به طور کامل درخصوص شخص آقای الکاظمی در این مرحله متقاعد هستند؟ طبیعا نه. زیرا اینها همان نیروهایی هستند که چندی پیش مخالف شخص آقای الکاظمی بود و الان وی را کاندید کردند. یک فرایند سیاسی وجود دارد که اراده بزرگترین فراکسیون برای معرفی کردن مستقیم آقای الکاظمی دور زد. به محض اینکه عادل عبدالمهدی از سمت خود استعفا داد، صحبت درخصوص لزوم کاندید آقای الکاظمی برای این سمت مطرح شد اما مقاومت و نیروهای ملی در پارلمان با نامزدی آقای الکاظمی مخالف بودند، ولی وقتی مسئله به آقای الزرفی رسید - و معرفی کاندید به طور غیرمستقیم از طرف نیروهای ملی یا توافق کامل شیعی در این باره صورت گرفت- اعتراضات از طرف این نیروها بلند شد، در نتیجه فکر می‌کنم که نیروهای شیعه به سمت انتخاب غیرمستقیم الکاظمی سوق داده شدند زیرا مخالفتی از طرف نیروهای شیعه نسبت به آقای الزفی وجود داشت و اگر به سمت فردی غیر از آقای الکاظمی حرکت می شد، ما و کل فرایند سیاسی عراق در چرخه پرونده معرفی کاندید و مامور کردن او برای تشکیل دولت تا بی نهایت باقی می ماندیم. لذا باید یک دولت برخوردار از اختیارات کامل تشکیل شود تا به بسیاری از پروژه‌ها از جمله اخراج نیروهای خارجی و توافقنامه امنیتی و موازنه عراق و بسیاری از تصمیمات مورد نیاز مردم رسیدگی کند.

تسنیم: اگر به دولت آقای الکاظمی رای اعتماد داده شود، چالش‌های احتمالی دولت وی چه خواهد بود؟

الموسوی: اولین چالش، لزوم اعلام مدت یا تعیین زمان برگزاری انتخابات زودهنگام است..یکی از مهمترین اهداف تظاهرات لزوم تغییر کامل فرایند سیاسی بود و این تغییر چطور انجام می شود؟ از طریق انتخاباتی زودهنگام اما در کنار وجود دو نکته اساسی یعنی کمیسیون مستقل انتخابات و قانون انتخابات. در نتیجه این قانون وضع شده است و همچنین کمیسیون مستقل نیز انتخاب شده است و تنها چیز باقی مانده تشکیل یک دولت برخوردار از صلاحیت کامل به منظور مشخص کردن زمان اجرای این انتخابات است. این اولین چالش است.

اما دو چالش دیگر نزدیک به واقعیت درخصوص موازنه در عراق و اخراج نیروهای بیگانه از خاک عراق است. باید اراده ملت عراق که خود را در تظاهرات میلیونی نشان داد و نیز اراده پارلمان عراق مبنی بر لزوم اخراج نیروهای بیگانه اجرایی شود زیرا یقیناً می دانیم که همه رنج ملت و دولت عراق از وجود نیروهای خارجی یعنی آمریکا و ارتشش است که خیر و صلاح ملت عراق را نمی خواهند.

اینها در کنار چالش های دیگری مثل شیوع کرونا است که باید یک دولت برخوردار از اختیارات کامل به آن رسیدگی کند زیرا این چالش خطرناک است؛ خصوصا که بسیاری از کشورهای پیشرفته در برابر این چالش شکست خورده اند.

چالش های دیگری نیز هست؛ چالش‌های سیاسی و سازوکاری برای نزدیک کردن دیدگاهها بین قدرتها و اینکه عراق چگونه بازیگر اصلی برای نزدیک کردن دیدگاهها خواهد بود. چالش دیگری که دولت آمریکا به دولت عراق تحمیل می‌کند، لزوم اجرای محاصره اقتصادی ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران است و آیا آقای الکاظمی خواهد توانست در برابر این امر بایستند؟ می‌دانیم که ترامپ دولت عراق را آشکارا تهدید کرده که اگر این امر را اجرا نکند، محاصره اقتصادی و چالش‌های زیاد داخلی و خارجی وجود خواهد داشت.

انتهای پیام/