چرا جهش تولید؟| سلطانی: منافع «جهش تولید» به‌ویژه در صنایع کوچک مستقیم به جیب مردم می‌رود
یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه منظور اصلی از انتخاب شعار جهش تولید، گسترش صنایع کوچک و متوسط است گفت: این صنایع اشتغال‌زایی زیاد به‌دنبال دارند و معیشت و رفاه مردم را مورد توجه قرار می‌دهند.
احسان سلطانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم در خصوص دلایل انتخاب شعار سال با عنوان جهش تولید گفت: تولید بحثی است که سالها با ادبیات‌های مختلف مطرح شده است. بخش عمده‌ای از اقتصاد مقاومتی هم مربوط به بحث تولید بود که این موضوع بی‌تأثیر در نامگذاری امسال نبوده است. مقام معظم رهبری در یکی از سخنرانی‌هایشان طی یکی دو سال اخیر در مشهد فرمودند که ما نیاز به توسعه صنایع کوچک و متوسط داریم و روی این موضوع مشخصاً تأکید کردند.
وی در ادامه گفت: به‌نظر بنده و با توجه به سخنرانی رهبری منظور از شعار امسال، توسعه همین صنایع کوچک و متوسط است. چنانچه که ما اطلاع داریم، برخی صنایع بزرگ و بنگاههای خصولتی اوضاع مساعدی دارند یعنی در حالت رونق و یا حتی رونق کاذب به‌سر می‌برند که این جریان در بورس کاملاً مشخص است.
سلطانی در خصوص حمایتهای دولت از صنایع بزرگ گفت: دولت از صنایع بزرگ مانند فولاد، پتروشیمی و نفت از طریق روشهای گوناگون کاملاً حمایت می‌کند، مانند معافیتهای مختلف مالیاتی، تأمین منابع ارزان نفت، گاز، معدن و طرحهای گوناگون دیگر، بنابراین به‌نظر می‌رسدکه دغدغه مقام معظم رهبری به‌روی این صنایع نیست.
ویژگیهای صنایع کوچک و متوسط و تأثیر آنها بر معیشت و زندگی مردم
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه "زمانی که به شرایط جامعه نگاه می‌کنیم متوجه این می‌شویم که بحث صنایع کوچک و متوسط چه در کشورهای توسعه‌یافته و چه در کشورهای در حال توسعه چند ویژگی مهم دارند"، گفت: این صنایع اشتغال‌زایی زیادبه‌دنبال دارند و همچنین معیشت، زندگی و رفاه مردم را مورد توجه قرار می‌دهند، در نتیجه درآمد‌های آن بین مردم تقسیم می‌شود که همین باعث ایجاد رفاه بین مردم خواهد شد، ولی در مناطقی مانند عسلویه یا مناطقی که در آنجا بنگاههای بزرگ تأسیس شده است به‌روی اقتصاد محلی تأثیر چندانی دیده نمی‌شود، اما بنگاههای کوچک و متوسط تأثیر بسزایی در ایجاد رفاه و بهبود اقتصاد منطقه دارند.
وی گفت: ما در استانهای کشور تحقیقی داشته‌ایمکه به نتایج جالبی هم دست پیدا کردیم، استانهایی که دارای ساختار قوی بنگاههای کوچک و متوسط هستند از رفاه و توسعه‌یافتگی بالاتری برخوردارند، به‌عنوان مثال می‌توانیم به اصفهان، یزد، قزوین، زنجان و سمنان توجه کنیم که ممکن هست حتی برخی صنایع بزرگ هم در این استانها وجود داشته باشد اما ساختار اصلی آنها بر صنایع کوچک و متوسط استوار است، بنابراین بنگاههای کوچک و متوسط برای معیشت و رفاه مردم اهمیت بسیار بالایی دارند.
نگاه به مسئله تولید نگاهی مردمی و در راستای معیشت مردم است
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: در واقع نگاه رهبری در این شعار نگاهی مردمی است. هدف ایشان از این شعار و بحث این بوده است که به مسئولین بگویند فقط نباید به بنگاههای بزرگ، بخشهای خصولتی و پتروشیمی توجه کرد، دولت به مردم و معیشت مردم هم باید توجه داشته باشد تا مردم هم بتوانند به یک رفاه نسبی برسند.
وی گفت: صنایع کوچک و متوسط اگر رشد پیدا کند باعث ایجاد شوق و افزایش رضایت مردم خواهد شد و زنجیره‌های ارزش نیز در کشور توسعه پیدا می‌کند. ما در ایران به‌ازای هر شغلی که در صنایع کوچک و متوسط به‌طور مستقیم ایجاد می‌شودبرای دو الی سه نفر دیگر نیز در بخشهای جانبی شغل ایجاد می‌شود که همین‌ها باعث ایجاد و شکل‌گیری رضایت بین مردم است.
یکی دیگر از فواید توسعه این صنایع، کاهش بیکاری و کاهش فشار به‌روی دولت برای تأمین اجتماعی، بیمه بیکاری و حمایتهای اجتماعی از اقشار مختلف است که در نتیجه، همه این عوامل باعث توسعه و رشد کشور می‌شود، بنابراین رهبری نگاهی چندبعدی و کامل داشته‌اندکه در این شعار کاملاً متجلّی شده است.
سلطانی معتقد است: در واقع ایشان فقط به‌دنبال افزایش تولید نبوده‌اند، بلکه به‌دنبال افزایش اشتغال و درآمد مردم و همچنین افزایش رفاه مردم بوده‌اندکه در مجموع باعث می‌شود رضایتمندی مردم از نظام بالا برود، هزینه‌هایدولت کاهش پیدا کند و با مشکلاتی که در سال قبل روبهرو بوده‌ایمامسالروبه‌رو نشویم.
دلیل تکرار شعار تولید، نیاز به تلاش بیشتر در این حوزه است
وی اضافه کرد: به‌نظر می‌رسدعلت اینکه مقام معظم رهبری دو سال به‌صورت پیاپی بر مسئله تولید تأکید داشته‌اند نشان از این داشته باشد که عملکرد دولت طی سال گذشته در این راستا مطلوب نبوده است و باید امسال در خصوص تولید، تلاش بیشتری شود که جبران عقب‌ماندگی سالهای قبل هم حاصل گردد.
مجلس یازدهم قویتر از مجلس فعلی خواهد بود
وی تصریح کرد: به‌نظر بنده ساختار دولت دوازدهم، نمی‌تواند این کار را عملی کند، زیرا دولت یازدهم و دوازدهم اصلاً به مردم و بخش خصوصی اعتقاد ندارد و به‌جای اینکه نگاهش به مردم باشد نگاهش به بیرون است، با این حال با توجه به اینکه به‌نظر می‌رسد مجلس آینده نمایندگان یک‌دست‌تر و قویتری دارد امیدوارم بتوانند پیگیری بیشتری در راستای بهبود تولید و وضعیت جامعه انجام دهند.
زیرساختهای جهش تولید در کشور با وجود هزاران واحد تولیدی میسر است
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: به‌لحاظ زیرساختی و ظرفیتها امکان جهش تولید در کشورمان وجود دارد. ما چندین هزار واحد کوچک و متوسط در زمینه‌های مختلف داریم که بخشهای مهمی از ظرفیت این واحدها تعطیل است و بهتر است بگویم بیکار هستند. این بخشها سرمایه‌های کشورند. ما برای بازسازی و رسیدن به این بخشها باید همت کنیم تا این واحدها بتوانند به چرخه تولید بازگردند، اما باید توجه داشت که با روش‌ها و رویه‌هایی که دولت ما در پیش گرفته است امکان جهش تولید برای من متصور نیست.
اقتصاد کرونایی پیش از کرونا
وی گفت: بخشهای بسیاری از جمله مرغ، کشاورزی، دامپروری، لبنیات و آبزیان زیر ظرفیت اسمی خود کار می‌کنند یا به‌طور کل تعطیل شده‌اند. در حال حاضر عده‌ای علت این اتفاقات را شیوع کرونا می‌دانند اما قبل کرونا هم با وجود سیاستهای دولت، ما دچار کرونای اقتصادی شده بودیم.
سلطانی ادامه داد: طی یک تحقیق، مسائل حوزه تولید ما در چهار حوزه تقسیم‌بندی گردید: پیش از کرونا (داخلی و خارجی)، ناشی از کرونا (خارجی و داخلی). پیش از اینکه کرونا وارد کشور شود ما با چالشهایی که از طرف خارج به ما تحمیل شده بود مانند تحریم روبهرو بوده‌ایم، در مقابل، ما به‌دلیل سیاستگذاری‌هایدولت بیشتر با چالشهای داخلی روبهرو هستیم.
وی افزود: زمانی که به بحث تأثیرات ناشی از کرونا هم می‌رویم، می‌بینیم پنج عامل خارجی وجود داشته است و 9 عامل داخلی که عمدتاً به‌خاطر همین سیاستگذاری‌های دولت است. هم‌اکنون نیز رویکرد دولت در مقابل کرونا به‌صورتی است که انگار اتفاقی رخ نداده است و کار خاصی جز صحبت‌های هر روز آقای روحانی صورت نگرفته است.
وی گفت: در واقع دو مسئله مهم وجود دارد؛ یک، قبل کرونا هم این مشکلات اقتصادی بوده است و با شیوع کرونا مشکلات فقط شدت پیدا کرده‌اند و دوم؛ مشکلات داخلی ما بیش از مشکلات خارجی است، یعنی بیش از اینکه تحریمها به ما صدمه زده باشد، سیاست‌گذاری‌ها، عملکردها، سوءتدبیرها و سوءمدیریت‌های داخلی به ما آسیب زده است.
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: ما در زمان جنگ تنها پول نفت را داشتیم اما هم‌اکنون به‌اندازه نفت، صادرات غیرنفتی داریم و بیشتر از این صادرات خدمات داریم، اما هیچ یک از این مشکلات امروزی در آن دوره نبوده است. خیلی از این مسائل به‌خاطر برخورد دولت، نسخه‌های پراشتباه اقتصادی و مقایسه‌های اشتباه مسائل اقتصادی ما با دولتهای غربی در کشور به وجود آمده است.
وی خاطرنشان کرد: نتیجه این مقایسه باعث به وجود آمدن افزایش نرخ بهره‌های بانکی شده است. در زمانی که تورم ما یک‌رقمی بود نرخ بهره‌های بانکی ما 24درصد و 25درصد بود. با توجه به این که نرخ بهره بانکی ما در زمان جنگ از نرخ بهره بانکی انگلیس کمتر بوده است، ولی در زمان آقای روحانی نرخ بهره بانکی در دنیا به صفر نزدیک شد یعنی به این اندازه کاهش پیدا کرد، اما در مقابل ما نرخ بهره بانکی را بالا بردیم.
سلطانی معتقد است: برخی افراد شرایط اقتصادی را طوری بر مردم سخت کردند و فشار آوردند که مردم تصور می‌کردند با بستن قرارداد برجام که هیچ ارزشی نداشت شرایط به‌طور کل تغییر می‌کند، که همه این اقدامات فقط برای آماده کردن افکار عمومی و برنده شدن در انتخابات 96 بود. ما هم‌اکنون گرفتار منافع شخصی و جناحی هستیم که این بدترین بلا است.
دولت از توجه بیش از حد به واحدهای پتروشیمی و فولادی دست بردارد
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: تنها راه جهش تولید این است که باید طرف تقاضا را تحریک کنیم باید بی‌ثباتی اقتصاد کلان تمام شود و همچنین جلوی توجه بیش از حد به واحدهای پتروشیمی و فولادی که اکثراً هم خصولتی هستند گرفته شود. مسئله دیگری که باعث شده است جلوی رونق تولید گرفته شود سود سپرده‌های بانکی است، راهکار این موضوع هم این است که دولت از این سودها مالیات بگیرد و به مردم و بنگاهها در جهت رونق کارهایشان بدهد.
وی افزود: می‌گویند مسئله سپرده‌ها و نقدینگی مشکل‌زامی‌شود اینها دروغ است نهایت این است که ما در شرایط جنگ اقتصادی که در آن قرار داریم می‌گوییم به‌مدت یک سال جابه‌جایی سپرده نداشته باشیم، دولت برای همین روزها خوب است.
وام درنظر گرفته‌شده از سوی دولت برای تحریک تقاضا کم است
سلطانی گفت: در حال حاضر جوجه‌های یک‌روزه را می‌کشند، شیر را دور می‌ریزند، محصولات کشاورزی نابود می‌شود و مردم بیکار می‌شوند چون زنجیره‌های عرضه و زنجیره‌های اقتصادی خوابیده است، در چنین شرایطی یک طرف زنجیره باید تحریک شود، تحریک هم یا از طرف عرضه است یا از طرف تقاضا باشد، تحریک تقاضا باید صورت بگیرد اما نه با این مقدار کمی که دولت تصمیم گرفته به مردم بدهد.
وی گفت: دولت باید به مردم به یک‌سری قشرهای ضعیف کمک مالی کند و بسته‌های حمایتی و غذایی بین مردم توزیع کند. در بحث عرضه تولید هم دولت باید وامهای ارزانتری در نظر بگیرد و اشتغال ایجاد کنند. چرا نمی‌شود کار کرد؟ بیایند بخش مسکن را تحریک کنند، بیایند در مناطق مرکزی شهرها و مناطق فرسوده شهری، کار بازسازی را انجام دهند، خیلی کارها می‌شود انجام داد. اما طرز فکر دولت و طرز کار دولت به این شکل نیست و در این جهت قرار ندارد.
این کارشناس اقتصادی در خصوص مسئله تحریمها گفت: همه چیز نه سیاه است نه سفید، یعنی شما نمی‌توانید بگویید که تحریمها خوب یا بد است. هیچ کشوری با تحریم شدن و از دنیا منزوی شدن و در خود زندگی کردن رشد نمی‌کند، مثل این می‌ماند که شما در یک خانواده باشید و بخواهید تنها زندگی کنید، این مسئله امکان‌پذیر نیست. اما بالاخره هر چیزی دو جنبه دارد؛ یک جنبه فرصت است و یک جنبه تهدید.
وی اضافه کرد: در هر صورت این تهدیدها را ما داریم ولی باید این را بدانیم که این تحریمها یک مسئله دارد و آن هم نفت است. کل این تحریمها و کل این داستانها برای این است که آمریکا می‌خواهد نفت بیشتری بفروشد و ترامپ محصول این پروژه بوده است، بالاخره به‌هرنحوی که بود ونزوئلا و لیبی را از دور خارج کردند.
در ادامه این روند، بحث تحریم‌های ایران را پیش کشیدند. ما ماه به ماه روند صادرات آمریکا را بررسی کردیم و دیدیم که هرچه صادرات نفت ایران کم شد، به صادرات نفت آمریکا اضافه شد. آمریکا برنامه فروش 17 میلیون بشکه را داشت اما می‌بینیم که بعد به وجود آمدن بحران اخیر این اتفاق رخ نداد و آمریکا خودش داخل چاهی که برای ما کنده بود افتاد و سرمایه‌گذاریها در شل هم در حال حاضر آسیب زیادی دیده است.
سلطانی تأکید کرد، اصل مسئله‌ای که ایران تحریم شد به‌خاطر همین موضوع نفت بود به این خاطر که اگر هم ما و هم آمریکا می‌خواستیمنفت بفروشیم (اگر بحران اخیر به وجود نمی‌آمد) قیمت نفت به 20 دلار می‌رسید. به‌نظر بنده نکته کلیدی در مسئله تحریمها، نفت بود، بنابراین آمریکا در آخر یک داستان برای اجرای تحریمها سر هم می‌کرد.
دولت در خصوص برنامه‌ریزی‌ها برای درونزایی اقتصاد پاسخگو باشد
وی افزود: در شرایط تحریم خیلی چیزها به ما تحمیل می‌شود در چنین شرایطی ما باید فکر اساسی داشته باشیم تا بتوانیم زندگی و مقابله کنیم، برای تحقق این هدف باید برنامه‌ریزی داشته باشیم. در سال 1396 که مقام معظم رهبری بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند، اگر این موضوع اجرا شده بود امروز آن‌قدر از تحریمها نباید لطمه می‌خوردیم.
این کارشناس اقتصادی در مورد راهکارها برای پوشش کاهش صادرات نفتی گفت: تنها یک قلم از واردات کشورهای اسلامی، 100 میلیارد دلار آهن و فولاد و محصولات فلزی در سال است، حتی اگر تنها با کشورهای اطرافمان ارتباط داشته باشیم و خوب کار کنیم، این مسئله می‌تواند صادرات نفتی و غیرنفتی ما را پوشش دهد.
وی همچنین گفت: سؤال این است که ما چقدر از این ظرفیتها استفاده کردیم، چقدر اصلاً به فکر این ظرفیتها بودیم، چقدر برنامه‌ریزی کردیم، دولت ما باید پاسخگوی این مسائل باشد و باید بگوید که چه برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده است و بگوید برای درآمدزایی اقتصاد چقدر برنامه‌ریزی کرده است تا بتوانند از ظرفیت‌های منطقه‌ای استفاده کنند.
سلطانی ادامه داد: ما خیلی بهتر می‌توانستیم در تحریمها گلیم خود را از آب بکشیم و می‌توانستیم در این تحریمها به‌شکل خیلی بهتری کشور را اداره کنیم. خیلی از فرصتهایی که در این زمینه ایجاد شد می‌توانستیم بهتر استفاده کنیم یعنی ما می‌توانستیم صنایع داخلی خودمان را توسعه دهیم و با کشورهای همسایه خود بهتر ارتباط برقرار کنیم.
وی افزود: البته بنده دستهایی را می‌بینم که اینها آمدند و شرایط را آن‌قدر سخت کردند تا مردم را وادار کنند که از طریق این دولت به خواسته‌های بیرونی تمکین کنند. برخی از این افراد مقاله‌ای منتشر کردند و گفتند که "بحث آمریکا که نفت است، ما بیاییم مذاکره کنیم که ما نفت صادر نکنیم و در عوض آمریکا بگذارد ما پول جابه‌جا کنیم"، ببینید که چقدر رویکرد ضعیف است،که بایستی در این حوزه تغییر ایجاد شود.
انتهای پیام/+
