گزارش| مرثیه‌ای برای بلوطستان؛ آتش در راه جنگل‌های زاگرس+ تصاویر
گروه استانها ـ بلوطستان لرستان در حالی در سال‌های اخیر در آتش‌سوزی‌های گسترده از بین رفته که هنوز دامان زاگرس بوی لاک‌پشت‌های سوخته می‌دهد و قبای سبز جنگل‌ها در فراق بلوط‌ها سوگوار است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، جنگل‌های لرستان با وسعت حدود یک میلیون و 200 هزار هکتارمربع از باارزش ترین ذخایر جنگلی ایران است، اما از سال 1388 آفت‌ها و خطرات گوناگونی رستنگاه غنی این استان را تهدید می‌کند.
در سال‌های اخیر بیماری زوال بلوط جنگل‌های لرستان را مبتلا کرده، به‌طوری‌که در دو سال گذشته 563 هزار و 798هکتار معادل 46 درصد جنگل‌های لرستان دچار زوال بلوط شده‌است.
جدای از زوال بلوط که یک فاجعه زیست‌محیطی را در لرستان رقم زده‌است، بی‌رمقی جنگل‌های این استان نیز در پی قاچاق چوب بر گستردگی نابودی عرصه منابع‌طبیعی در لرستان افزوده، به‌طوری‌که در سال‌های اخیر درختانی با ریشه‌های کهن 700 ساله قطع شدند و قامت ایستاده‌شان به‌صورت قاچاق در استان‌های شمالی بر زمین افتاد.
حمله آفات گوناگون به جنگل‌های لرستان
حکایت نابودی جنگل‌های لرستان به اینجا ختم نمی‌شود، آفت کرم جوانه‌خوار بلوط 50 هزار هکتار از سطح جنگل‌های این استان را در سال 1397 آلوده کرد و مناطق سپیددشت، چم‌چیت، بیشه، شول‌آباد و دادآباد در هشدار قرار گرفتند، پس‌از آن نیز هجوم موریانه‌ها نفس بلوطستان را گرفت و ستبر درختان بلوط در مناطق شورآب، مله شبانان، ویسیان، کشماهور کوهدشت، بلوران، جنگل‌های منطقه گریت و پارک‌های شهری از این آفت در امان نماندند.
استمرار آتش‌سوزی جنگل و مراتع لرستان نیز در سال‌های اخیر آتش نیستی را بر جان زخمی زاگرس گسترانیده‌است، به‌طوری‌که پنج شهرستان این استان در نقاط بحرانی آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع قرار دارند.
جنگل‌های لرستان هر ساله ایستاده در حریق جان می‌دهند و کمبود تجهیزات بر وسعت این آتش سوزی‌ها افزوده‌است تا جوامع محلی با بیل و شاخه‌های درختان آتش را از جان زخمی زاگرس بزدایند.
مهار آتش‌سوزی جنگل‌ها با بیل!
مصطفی رضایی مدیرعامل انجمن مردم‌نهاد آوای باران کوهدشت لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم می‌گوید که بیشترین علت آتش‌سوزی‌های این استان عامل انسانی دارد و وزش باد و گرما همواره گریبان مراتع لرستان را در فصل گرما گرفته‌است.
به گفته او در شهرستان کوهدشت که با بیشترین حجم آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع لرستان روبه‌روست، آتش‌سوزی کوه چنگری، منطقه سرکن عبدولی و کوه قلعه ژیون واقع در منطقه قبله سرطرهان آن‌قدر گسترده بوده‌است که در سال‌های اخیر یک فاجعه را در لرستان رقم زده‌است.
مدیرعامل انجمن مردم‌نهاد آوای باران لرستان معتقد است که خشک‌سالی‌های پیدرپی نتیجه آتش‌سوزی در جنگل‌های بلوط است و رهاشدن بطری‌ها و تفریحات بی‌ملاحظه چونان جرقه‌ای در کمین جنگل‌های این استان است و گونه‌های بسیار نادر گیاهان مرتعی لرستان را از بین برده‌است.
رضایی می‌گوید که اغلب گروه‌های مردمی لرستان برای مهار آتش‌سوزی جنگل‌ها امکانات آن‌چنانی ندارند و آنان مجبورند با شاخ‌وبرگ خشک درختان حریق جنگل‌ها را مهار کنند.
لاک‌پشت‌ها در آتش پرواز کردند
آتش‌سوزی جنگل‌های چنگری کوهدشت که در سال 1394 رخ داد، سه شبانه‌روز ادامه داشت و گونه‌های گیاهی گوناگونی مانند بلوط، پسته وحشی، کِیکُم و زالزالک و بیش‌از هزار هکتار از این پوشش گیاهی نابود شد، اما ازسوی منابع رسمی حدود 808 هکتار به‌عنوان منطقه زیان‌دیده از آتش اعلام شد.
در این آتش‌سوزی حتی حیوانات نیز در امان نماندند، لاک‌پشت‌ها زنده‌زنده در آتش سوختند و سنجاب‌ها در خاکستری جهنمی سوگوار شدند تا از دامن چنگری هنوز هم بوی سوختن بیرون آید و در سوگ پرواز سوخته کبک‌ها باشد.
کمبود تجهیزات اطفای حریق
کمبود تجهیزات اطفای حریق در لرستان تا آنجا پیش رفته‌است که مدیرکل محیط‌زیست این استان نیز بر آن صحه می‌گذارد و می‌گوید که جنگل‌های صعب‌العبور لرستان برای مهار آتش‌سوزی نیاز به اختصاص بالگرد دارد.
به گفته مهرداد فتحی بیرانوند جوامع محلی مهم‌ترین نقش را در مهار آتش‌سوزی جنگل‌های لرستان دارند و استفاده از افراد بومی و دهیاران می‌تواند در نقاط بحرانی آتش‌سوزی مؤثر باشد.
مدیرکل محیط‌زیست لرستان اعلام می‌کند که تشکل‌های زیست‌محیطی این استان همواره پای ثابت اطفای حریق جنگل‌ها در لرستان بوده‌اند و باید از ظرفیت آنان استفاده شود.
مانورهای بی‌نتیجه حریق
لرستان در حالی با فرارسیدن گرما در کانون آتش‌سوزی قرار می‌گیرد که مانور اطفای حریق که در سال 1395 با حضور 15 دستگاه اجرایی در این استان به‌اجرا درآمد، به‌صورت عملی و در نبرد نابرابر با آتش نتوانست که مانع از ایجاد حریق‌های گسترده در سال‌های پس‌از آن شود.
شیرزاد نجفی مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری لرستان می‌گوید که در این استان پنج شهرستان کوهدشت، چگنی، پلدختر، خرم‌آباد و رومشکان در نقاط بحرانی حریق منابع‌طبیعی و جنگل‌ها قرار دارند.
به گفته او صددرصد حریق منابع‌طبیعی در استان لرستان عامل انسانی دارد و در آتش‌سوزی جنگل‌ها عاملی به‌عنوان عامل غیرانسانی در این استان وجود ندارد.
مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری لرستان معتقد است که امسال در راستای پیشگیری از حریق مراتع این استان نقاط حساس و بحرانی شناسایی‌شده و آتش‌برد در این نقاط ایجاد می‌شود.
تجهیزات به جوامع محلی اختصاص می‌یابد
نجفی از تصویب تجهیزات به جوامع محلی لرستان برای مهار آتش خبر داده و می‌گوید که در حال پیگیری هستیم که با کمک استاندار این استان یک فروند بالگرد را برای پیشگیری از حریق مراتع، گشت‌های هوایی و شناسایی نقاط بحرانی لرستان مستقر کنیم.
او می‌گوید که کشیک‌های منابع‌طبیعی لرستان از یکم خرداد به‌صورت شبانه‌روزی برای پیشگیری از حریق مراتع فعال خواهند شد و لوازم جلوگیری از حریق را تحویل ادارات مناطع‌طبیعی در سطح این استان خواهیم داد.
مرثیه‌ای برای بلوطستان
جنگل‌های لرستان پس‌از استان‌های فارس و خراسان جنوبی در رده سوم کشور از نظر وسعت قرار دارد، اما سال‌هاست که بلوطستان با زبانه‌های آتش خاکستر شده و سرمایه ملی در آتش‌سوزی‌های گاه‌وبیگاه از بین رفته‌است.
مرثیه بلوطستان در آتش در حالی همه ساله رخ می‌دهد که در سال 1397 آتش‌سوزی در سطح 129 هکتار از جنگل‌ها و مراتع استان لرستان رخ داده و هشت هکتار مرتع، 90 هکتار مرتع مشجر و 31 هکتار جنگل طبیعی دچار آتش‌سوزی شده‌است.
مصوبات کاغذی برای مهار حریق
پرونده استمرار آتش‌سوزی جنگل‌های لرستان در حالی هنوز بسته نشده‌است که معاون سابق هماهنگی امور عمرانی استانداری این استان از برنامه جامع مقابله با آتش‌سوزی جنگل و مراتع در خرداد 98 خبر داده و گفته‌بود این برنامه باید به‌عنوان راهنمای مسیر اطفای حریق لحاظ شود، اما این برنامه از روی کاغذ فراتر نرفت و آتش دوباره در دامان پهناور این دیار تکرار شد.
علاوه‌بر آن جوامع محلی لرستان در حالی با بیل و شاخ‌وبرگ درختان آتش‌سوزی جنگل‌ها را مهار کرده‌اند که مدیرکل دفتر امور روستایی استانداری لرستان در سال 1398 از خرید تجهیزات اطفای حریق برای 10 دهیاری این استان خبر داده و گفته‌بود تجهیزات جدید اطفای حریق را خریداری کرده‌ایم که تحویل این دهیاری‌ها می‌شود.
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که هنوز آتش سوار بر باد رمق بلوطستان لرستان را در سال‌های اخیر گرفته‌است و عرصه طبیعی این استان در داغ‌های پیدرپی می‌سوزد تا پنج شهرستان بحرانی لرستان هراسناک از سیاوشان آتش باشند و قبای سبز از فراق بلوط‌ها بدرند.
گزارش از فاطمه نیازی
انتهای پیام/ 644/ ع
