شبکه نمایش خانگی به حیاط خلوت عده‌ای تبدیل شده است
برنامه رادیویی «بی‌قاب بی‌نقاب» به همراه چند کارشناس فرهنگی و فعال رسانه‌ای شبکه نمایش خانگی را مورد نقد و بررسی قرار داد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری رادیو گفتوگو، برنامه «بی‌قاب بی‌نقاب» به بررسی مسائل محتوایی و نظارتی شبکه نمایش خانگی پرداخت.
در این برنامه آرش فهیم عنوان کرد: شبکه نمایش خانگی برای نخستین بار از سال 1389 سریال‌هایی را روانه سوپر مارکت‌ها کرد.
وی برخی از ویژگی‌های مثبت این جریان را برشمرد و عنوان کرد : شبکه خانگی نسبت به صداو سیما که محل همیشگی و سنتی نمایش سریال بود، از فضای بازتری برای پرداخت به سوژه‌های خاص برخوردار بود. موضوعاتی که صدا و سیما به دلیل ناکافی بودن بودجه یا فضای خود نمی‌توانست به آنها بپردازد.
این منتقد سینما افزود: هرچه محصولات بیشتر و فضای سینمایی ما پربارتر باشد، جامعه کمتر به سراغ آثار غیرمجاز و شبکه‌های ماهواره‌ای خواهد رفت و از گزند این فضاها امنیت بیشتری خواهد داشت.
فهیم در بخش دیگری از مصاحبه با رادیو گفتوگو، کاهش نظارت بر آثار تولید شده در شبکه نمایش خانگی را یکی از معایب آن دانست و گفت: آثار صدا و سیما از نظر روابط و پوشش، تا حدودی چارچوب مشخصی دارند اما در سریال‌های خانگی این مسائل رهاتر است.
وی با اشاره به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در شبکه نمایش خانگی عنوان کرد: از آنجایی که تولیدکنندگان این حوزه انتظار بازگشت سریع سرمایه خود را دارند، اغلب از سوژه‌های دم دستی بهره می‌برند تا در کمترین زمان و با حداقل هزینه، سریال را تولید و به بازار عرضه کنند.
به عقیده این روزنامه‌نگار تمرکز بر درآمدزایی در این حوزه موجب شده است در یک دهه اخیر نه تنها شاهد پیشرفت و حرکت رو به جلو در این حوزه نیستیم بلکه هر سال سریال‌ها دچار افت کیفیت و ضعف بیشتری می‌شوند.
فهیم، محتوای سریال‌های شبکه نمایش خانگی را " تخریب سبک زندگی ایرانی و جایگزینی با منافع اشرافی‌گری و سرمایه‌داری " توصیف و اظهار کرد: یکی از سوژه‌های پرتکرار در این سریال‌ها ، مسائل جنسی است. به عنوان مثال ازدواج مردان مسن با دختران جوان و زنان مسن با مردان جوان به دلیل مسائل مالی و بازی‌ها و تفریحات غیر اخلاقی در محافل پنهان بسیار رایج شده است.
وی با بیان اینکه قانون و قوه قهریه کشور در این سریال‌ها بسیار ضعیف نمایش داده می‌شود، عنوان کرد: جرایم از جمله دزدی، کشتن و ... به راحتی رخ میدهد، گویی در این کشور پلیس و مقرراتی وجود ندارد.
به گفته فهیم ، غرق شدن در بیهودگی اشرافی یکی از محورهای غالب در سریال‌های شبکه خانگی است، از این رو بخش زیادی از محتوای فیلم به نمایش کالاهای لوکس و تبلیغات آنها اختصاص دارد و داستان بسیار ضعیف است. در واقع این سریال‌ها با ایجاد جذابیت در تجملات سعی در جذب مخاطب برای خرید سریال‌های ضعیف دارند.
در بخش دیگری محمدرضا عباسیان در ارتباط تلفنی با برنامه " بی‌قاب بی‌نقاب " عنوان کرد: سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی جز مشکلات محتوایی، آسیب بسیار بزرگی را به صنعت سینمای ایران وارد کرده است.
قرار بود بسیاری از فیلم‌ها که در اکران به آنها توجه نمیشود، در سبد خرید مردم قرار بگیرد و مخاطبان برای دیدن فیلم‌هایی که خوب بودند اما خوب فروش نرفتند در شبکه خانگی هزینه کنند تا این چرخه جریان داشته باشد اما چون این بازار از سریال پر شده است، سینما دچار ضربه اقتصادی جدی می‌شود.
وی فیلم سینمایی ایرانی را یک "هنر-صنعت " برای کشور دانست و بیان کرد : جدای از موضوع ابتذال در سینمای ایران، آسیب اقتصادی سینما چالش بزرگی در فرهنگ ما به دنبال خواهد داشت چرا که ما صاحب یک هنر-صنعتیم که در دنیا سرآمد است.
مدیر سابق شبکه نمایش خانگی با بیان اینکه تولید سریال با این حجم در شبکه نمایش خانگی یک آفت جدی برای سینمای ما است، تأکید کرد: اگر در شبکه نمایش خانگی سریال نداشته باشیم هیچ هنر صنعتی در کشور دچار مشکل نخواهد شد.
عباسیان در بخش دیگری از مصاحبه خود با رادیو گفتوگو به محتوای این سریال‌ها اشاره و اظهار کرد: متأسفانه داستان برخی از سریال‌های ایرانی روی شبکه جم را سفید کرده است، یعنی محتوایی ارائه می‌شود که به هر قیمتی مخاطب را به خود جذب کند.
به گفته این فعال حوزه سینما در این آثار ذائقه مخاطب به شدت مورد حمله قرار گرفته است همانگونه که عادت غذایی یک فرد از دوران کودکی شکل می‌گیرد، در این سریال‌ها نیز در عرضه محتوا یک روند سودجویانه را در پیش گرفته شده است تا پس از مدتی خواسته مخاطب همان چیزی باشد که ساخته می‌شود.
عباسیان پیش‌تر در گفت‌و‌گویی مدعی شده بود عامل ضعیف شدن عملکرد شبکه نمایش خانگی، افزایش تعداد تهیه‌کنندگان است. هر تهیه‌‌کننده‌ای با هر پولی وارد حوزه نمایش خانگی شده است. باید دید چرا حتی کارهای خوب نیمه راه رها می‌شوند و در این میان فقط مخاطب ضربه می‌خورد.
در ادامه حمید صنیعی با حضور در برنامه «بی قاب بی نقاب» شبکه نمایش خانگی را به حیاط خلوت سینما و تلویزیون تشبیه و اظهار کرد: مسائل و موضوعاتی که امکان پخش در تلویزیون و حتی سینما را ندارند در سریال‌های شبکه نمایش به نمایش درمی‌آیند. نکته مورد توجه این است که نویسنده تلویزیون و سریال‌های شبکه نمایش در برخی مواقع یکی است، در واقع نویسنده‌ای که امکان پرداختن به موضوعی در تلویزیون را نداشته باشد در شبکه نمایش خانگی آن را جبران می‌کند.
وی عبور از خط قرمزها را مزیت نسبی سریال‌های شبکه نمایش خانگی دانست و عنوان کرد: امروز در شبکه نمایش خانگی به یک ژانر خاص مانند آثار تاریخی پرداخته نمیشود که بتوان ادعا کرد به همین دلیل مردم تمایل به تماشای آن دارند. آنچه که در این سریال‌ها مشاهده می‌شود همان موضوعات درام و عاشقانه‌ای است که گاهی با خیانت گره می‌خورد.
این فعال رسانه‌ای به هزینه‌های سرسام آور ساخت سریال‌های شبکه نمایش خانگی اشاره و بیان کرد: برای برخی از آثار 50 تا 60 میلیارد هزینه می‌شود در حالی که هیچ مزیت بالایی از نظر محتوایی، سبک، فرم و ساختار در آنها دیده نمیشود.
وی در بخش دیگری از مصاحبه با رادیو گفتوگو با اشاره به دست‌های پشت پرده و ولنگاری اقتصادی در شبکه نمایش خانگی گفت: بسیاری از پولشویی‌ها با ساخت سریال‌های شبکه نمایش خانگی باب شد. واقعیت این است که نه تنها از نظر محتوایی، بلکه در بخش اقتصادی نیز نظارتی بر این حوزه وجود ندارد تا منابع مالی پاک وارد این حوزه شود.
به عقیده صنیعی‌منش به‌هم ریختگی قوانین و ساز و کارها در عرصه تولید، آفت بسیار بزرگی است که گریبان‌گیر رسانه‌های ما شده است.
وی درباره شبکه‌های ماهواره‌ای و جذب ببینده در آنها گفت: این رسانه‌ها تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا با تولید و پخش سریال‌های روز جهان با بهترین کیفیت در دوبله یا زیرنویس فارسی، مخاطبان را به خود جلب کنند.
صنیعی‌منش اظهار کرد: برخی معتقدند این شبکه‌ها در صدد رقابت و جایگزین کردن خود با شبکه نمایش خانگی‌اند اما از نظر من فعالیت شبکه‌های ماهواره‌ای از ابتدا برای جذب مخاطب با اهداف ناتوی فرهنگی بوده است، بنابراین هم صدا و سیما و هم شبکه خانگی را مورد هدف قرار میدهد.
وی تأکید کرد: در بیشتر بخش‌های فرهنگی و هنری کشور از جمله شبکه نمایش خانگی ریل‌گذاری وجود ندارد، از این رو طراحی برنامه و پروتکل برای ساماندهی آثار شبکه نمایش خانگی به شدت احساس می‌شود. در واقع هرگاه حرکت بر روی ریل‌های مشخص صورت گیرد هیچ نگرانی برای عبور از خطوط قرمز وجود ندارد.
سعید رجبی فروتن دیگر کارشناس فرهنگی در ارتباط تلفنی با این برنامه اظهار کرد: با رشد تکنولوژی و اینترنت، روش‌های قدیمی برای انتشار سریال کمرنگ‌تر شد و مخاطبان برای دریافت آثار مورد علاقه خود به سایت‌های مرتبط مراجعه کردند.
این تغییر در عرضه آثار فرهنگی چون سریال سبب جذب بیشتر مخاطب نسبت به گذشته شد چون با پیشرفت فناوری و آسان‌تر شدن خرید و دسترسی، ضریب نفوذ افزایش چشمگیری پیدا کرد.
وی افزود: گرچه در سه چهار سال اخیر عواملی دست به دست هم داد تا قدری پهنای باند و سرعت اینترنت در کشور بهبود پیدا کند اما با توجه به اینکه فرصت حضور در اجتماع از مردم سلب شده است و بسیاری از آنها ساعات متمادی در خانه‌اند، اسباب سرگرمی را نه در بیرون از منزل بلکه در درون خانه جستجو می‌کنند؛ بنابراین سرعت اینترنت پاسخگو نیست.
این کارشناس شبکه نمایش خانگی در ادامه برنامه "بی‌قاب بی‌نقاب" رادیو گفتوگو با اشاره به درآمدزایی در حوزه تولید سریال‌های خانگی گفت: با افزایش شعاع تأثیرگذاری این سریال‌ها، توجیهات اقتصادی برای حضور فیلمسازان و سرمایه‌گذاران در این عرصه بیش از گذشته افزایش یافت.
به گفته رجبی فروتن طی 10 سال گذشته که از عمر شبکه نمایش خانگی می‌گذرد 33 سریال ساخته شده است و در بین آنها آثار خوب، متوسط، ضعیف و غیرقابل دفاع هم وجود داشته است. به نظر می‌آید در سال‌های اخیر گرایش بیشتر سرمایه‌گذاران به این عرصه به دلیل هدف‌های مالی بوده است. برخی از فیلمسازان با در نظر گرفتن مسئولیت‌های اجتماعی، درصدد ایجاد فرصت‌های شغلی برای دست‌اندرکاران فنی و هنری این حوزه بوده‌اند.
وی افزود: بسیاری از فعالان این حوزه تلاش می‌کنند با کپی‌برداری از سریال‌های پرطرفدار خارجی نمونه‌های وطنی بسازند و برخی نیز توفیق داشتند که در نمونه‌برداری اقتضائات فرهنگی و هنجارهای عرفی را مدنظر قرار دهند اما بسیاری نیز موفق نبوده‌اند و گاهی بیننده احساس می‌کند میان آنچه که در فیلم می‌بیند با چیزی که در اطرافش جریان دارد، تناسبی وجود ندارد.
این فعال رسانه‌ای در پاسخ به سؤالی درباره نحوه نظارت بر سریال‌های خانگی گفت: مراجع نظارتی سینما مانند شورای پروانه ساخت و صدور پروانه نمایش در بخش سریال‌ها نیز وجود دارد اما آثاری که در شبکه نمایش خانگی عرضه می‌شود به اندازه کارهای سینمایی و تلویزیونی مورد توجه منتقدین و کارشناسان و از نظر زیبایی شناختی، محتوایی و فرهنگی مورد بررسی قرار نمی‌گیرد.
به عقیده رجبی فروتن به جز اعمال ممیزی برای ساخت سریال‌ها ، لازم است منتقدان و کارشناسان به نمایندگی از افکار عمومی در چارچوب و منطق قابل دفاع سریال‌های شبکه نمایش خانگی را به درستی نقد کنند تا اگر غفلتی در حال رخ دادن است، به صورت مستند و با ادبیات علمی مورد بررسی قرار بگیرد.
انتهای پیام/
