کلهر به روایت سه‌تار/ دور از انتظار، جذاب و باز هم لبریز از احساس
کنسرت تکنوازی سه‌تارِ کیهان کلهر، به راستی که فراتر از انتظار، جذاب و البته لبریز از احساس بود.
خبرگزاری تسنیم – یاسر یگانه
کیهان کلهر را به سرخوش بودن روی صحنه می‌شناسند. آنجا که هیچ آداب و ترتیبی نمی‌جوید و آنطور که دلِ تنگش می‌خواهد می‌نوازد؛ از دل برآمده هم لاجرم بر دل نشیند. کلهر روی صحنه خودش است و حالات و حرکاتش پر از احساس است. کلهر از معدود هنرمندانی است که می‌توان نغمه‌ها و احساسِ لبریز شده‌اش را باور کرد.
همه‌ی این‌ها در کمانچه‌نوازیِ او دیده و شنیده شده است.
کلهر سه‌تار هم می‌نوازد. در سال‌های فعالیتش در عرصه موسیقی، گاهی هم سه‌تار به دست گرفته است. در آلبومِ «سفر به دیگر سو» در ترکیبِ گروه «دستان» سه‌تار می‌نوازد، در آلبوم «شب، سکوت، کویر» و در اجرای قطعه‌ی «طرقه» هم سه‌تار نواخت، در سال‌های گذشته هم کم و بیش در کنسرت‌های مختلف سه‌تار به دست گرفته است؛ اما این سه‌تار نوازی هرگز به جدیتِ کمانچه‌نوازی‌اش نبوده است.
کیهان کلهر اما گویی منتظر فرصتی بود تا سه‌تارنوازیش را هم به شکلی مفصل و البته جدی‌تر ارائه کند. این فرصت هفته گذشته و با کنسرتی آنلاین رقم خورد.
پنجشنبه یکم خرداد 1399 از ساعت 21، کیهان کلهر ویژگی‌هایی متفاوت از خودش را به مخاطبان نشان داد. وقتی اعلام شد که قرار است کنسرت آنلاینِ کیهان کلهر در قالب تکنوازی سه‌تار برگزار شود، انتظارها از او چندان زیاد نبود. حتی این مسئله به ذهن برخی از مخاطبان خطور می‌کرد که کلهر می‌خواهد کنسرتی برای رفع تکلیف برگزار کند و از این روست که تنها سه‌تار خواهد نواخت. به هر حال کلهر را بیش از هر چیزی با کمانچه‌اش می‌شناسند.
ماجرا اما به شکل دیگری رقم خورد...
یک ساعت اجرایِ دقیق و البته پراز محتوا؛ شاید اگر محدودیت‌های پخش زنده در اینستاگرام (حداکثر زمانِ پخش زنده در اینستاگرام یک ساعت است) نبود، کلهر با سه‌تارش باز هم قدرت اجرا و ارائه‌ی مطلب داشت.
در موسیقی ایرانی تکنوازی با گروه‌نوازی و حتی دونوازی بسیار متفاوت است. اینکه نوازنده‌ای بتواند یک ساعت تکنوازی با سازش داشته باشد و هرگز هم در ارائه جمله‌ها و مطالبش کم نیاورد؛ معنایش استادیِ آن شخص در نوازندگی است.
بازخوردهای این اجرا هم بسیار عجیب بود. شنوندگان بسیاری اجرای او را دیدند و لذت بردند. سونوریته(صدا دهی) و جمله‌بندی‌هایش هنگام اجرا در بالاترین سطح کیفی بود.
روایت است که در همین اجرایِ تکنوازیِ سه‌تار، با کلهر هماهنگ می‌کنند که وقتی زمان اجرا به 45 دقیقه رسید، او را با اشاره مطلع کنند تا در جریانِ زمان برنامه باشد و راس یک ساعت، اجرا را تمام کند. کلهر اما چنان محوِ نواختن می‌شود که هرگز متوجه اشارات و علامت‌های اطرافش نمی‌شود.
شاید مهمترین ویژگی کیهان کلهر همین «آنِ» او در هنگام اجراست. به راستی هنگام نواختن او آدمیزاده‌ای دیگر می‌شود.
کلهر با این سه‌تار نوازی کاری کرد که انتظارها از او در عرصه‌ی سه‌تار نوازی هم بیشتر شد؛ کار به جایی رسیده که شاید از این پس طرفدارانِ سه‌تارنوازیش بیشتر از کمانچه‌نوازیش باشند.
بزرگانی در موسیقی ایرانی بوده‌اند که دو یا چند ساز می‌نواختند. اما همیشه به گونه‌ای بوده کی یکی از سازها به دیگری غلبه داشته است. برای کلهر هم همینگونه بود؛ البته تا پیش از این تکنوازیِ سه‌تارش.
کلهر با این اجرا نامش را در میان بزرگان تکنوازیِ سه‌تار ثبت کرد و از این پس منتظر تکنوازی‌های بیشتری از او با ساز سه‌تار باید باشیم.
کلهر در این اجرا ثابت کرد که سال‌ها روی تکنوازیش تمرکز و کار کرده است و منتظر فرصتی بوده تا این بخش از توانایی‌هایش را هم به مخاطبان موسیقی ارائه کند؛ به راستی هم به موقع و درست این کار را کرد.
کلهر برای اجرای آنلاینش دستگاه «سه‌گاه» را انتخاب کرد. انتخابی هوشمندانه که نکات بسیاری در دلِ خود دارد. در میان دستگاه‌های موسیقی، نواختنِ «سه‌گاه» با سه‌تار دشوارتر از بقیه است.
کلهر در میان اهل موسیقی به داشتنِ نگرشی مُدرن به موسیقی معروف بوده و هست. هرچند او در تمامِ آثارش، پایبند بودن به اصالت‌ها و ریشه‌های موسیقی ایرانی را حفظ کرده است.
با این حال او در این اجرا تکنوازیِ کاملا کلاسیکی داشت. درآمد سه‌گاه، زابل، مخالف و چهارمضراب را نواخت و سری هم به «ابوعطا»، «کرد بیات»(بیات کرد) و «شور» زد و با فرود در «سه‌گاه» اجرایش را با تصنیف «از غم عشق تو» تمام کرد.
این اجرا تسلطِ شگرفِ کلهر بر موسیقی دستگاهی را نشان داد؛ در چارچوب موسیقی دستگاهی ماند و «آنِ» نواختنش در سراسر اجرا جاری بود.
در موسیقی ایرانی، تکنوازیِ یک ساعته کار بسیار دشواری است؛ جمله‌بندی‌ها و ملودی‌های جاری در ذهن و سونوریته‌ی نوازندگی از نکات مهم است.
به هر روی اجرای آنلاین زمینه‌ای شد تا تکنوازی کاملی از کیهان کلهر، آن هم با سه‌تار بشنویم. کیفیتِ ضبطِ این اجرا، صدابرداری و البته تصویرهای با کیفیتی که از آن تهیه شده بود؛ جملگی دست به دست هم داد تا اجرایی ماندگار در موسیقی ایران رقم بخورد.
هوشیاریِ کلهر و یا مشاورانش در انتخابِ محلِ برگزاری اجرا ستودنی بود. آنها برای این اجرا موزه «آبگینه» را انتخاب کرده بودند. رفتن به سالن‌های کنسرت و اجرا برای صندلی‌های خالی، کارِ بیهوده‌ای است. وقتی قرار است برای مقابله با شیوع ویروس کرونا، اجرایی بدون تماشاگر برگزار شود و به صورت آنلاین پخش شود؛ رفتن به سالن‌های کنسرت معنایی ندارد.
شاید بهتر است دیگر هنرمندان هم برای کنسرت‌های آنلاین‌شان محلی به جز سالن‌های کنسرت انتخاب کنند؛ و برای این کار چه جایی بهتر از موزه‌ها...
انتهای پیام/
