گذری بر آداب و رسوم ایرانیان با "ماجراهای ماشین مشتی ممدلی"

جمال اکرمی نویسنده در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم‌، با اشاره به انتشار مجموعه ده جلدی«ماجراهای ماشین مشتی ممدلی» از سوی انتشارات کتاب نیستان گفت:‌ این کتاب  به ماجراهایی طنزآمیز از دوران میانی قاجار تا دوران پهلوی دوم پردازد. ماجراهایی خواندنی و ریشه گرفته از واقعیت‌های تاریخی که با حضور مشتی ممدلی و ماشین زوار دررفته‌اش به نام «اتول خان» به عنوان قهرمانان اصلی داستان‌ها، شکل می‌گیرد. کودکان سال‌های آخر دبستان و نوجوانان با خواندن این مجموعه با رویدادهای تاریخی، فرهنگی، آداب و رسوم مردم، آیین شهرنشینی درگذشته وپیشینه حضور نشانه‌های تمدن معاصر در سرزمین ما آشنا می‌شوند.

وی ادامه داد:‌ مشتی ممدلی، که از نخستین راننده‌های ماشین در تهران قدیم بوده و پدرش در دربار قاجار رانندگی ماشین بخار ناصرالدین شاه را به عهده داشته است، سوار بر اتول خان به سفرهای درون شهری می‌پردازد و هر بار با رویداد تازه‌ای روبه رو می‌شود. سفرهایی که طی آن با ماجراهایی طنزآمیز و خواندنی در رویارویی او با پهلوانان خیابانی، شمایل خوان‌ها، دوره گردها، امنیه‌ها، و مردم کوچه و بازار شکل می‌گیرد. برپایی کرسی زمستانی، مراسم عروسی، آیین برگزاری سیزده به در، آغازبه کارگیری مواد شوینده وارداتی به جای ریشه  گیاهی اشنان،  زورآزمایی پهلوانان، مارگیران و خرس بازان خیابانی، حمام‌های قدیمی و سلمانی رفتن‌ها، از جمله آیین‌های یادشده در این مجموعه است.

اکرمی تصریح کرد: مردم عادی کوچه و خیابان همچون، گاریچی‌ها، جگرکی‌ها، طوافان(چرخی‌ها)، پنبه زن‌ها، سقاها، نگهبانان دروازه‌های تهران و قهوه چی‌ها، قهرمانان کوچه و بازار این مجموعه هستند و آشنایی با نخستین نمونه‌های تمدن معاصر، همچون: ورود ماشین، ماشین دودی(قطارتهران به شاه عبدالعظیم)، ماشین آتش نشانی، دوچرخه، دوربین عکاسی، دوربین فیلمبرداری (سینماتوگراف)، بالون، هواپیما، تلفن، تلویزیون، اتوبوس دوطبقه و نمونه‌هایی مانند آن دستمایه اصلی داستان‌ها قرار می‌گیرد.

این نویسنده گفت:‌ اشاره به پدیده‌هایی که همزمان با دانش روز در زمینه  بهداشت، آموزش وپرورش و آیین شهرنشینی همراه است. دستاوردهای علمی در زمینه آمارگیری، صدور شناسنامه، واکسیناسیون و حتی روش‌های سربازگیری از دیگر درونمایه‌های این مجموعه است. معرفی وسایل نقلیه قدیم، از جمله: درشکه، گاری، گاری اسبی، هودج، ماشین، ماشین دودی(قطار)، وحتی هودج نقاله (تله کابین)، به همراه پرداختن به نخستین موزه، سالن تئاتر و سالن سینما، از دیگر ویژگی‌های این مجموعه است.

اکرمی افزود:‌ در این داستان‌ها، رفتارغریبانه مردم کوچه و بازار در رویارویی با دستاوردهایی از این دست، که اغلب با نشانه‌هایی از خرافه و پس زدن‌ها همراه است، با زبان طنزی ویژه و رویدادهایی تاریخی همراه شده که نمونه‌های آن مثال زدنی است. ترس مردم از سوارشدن بر قطار دودی، نفرین کردن بالون فرانسوی‌ها درمیدان توپخانه به تصور دخالت در کار خداوند، فرار دسته‌جمعی تماشاگران خیابانی پس از دیدن حمله ببر به تارزان از تلویزیون و نام‌گذاری دوچرخه با عنوان «مرکب شیطان» از این جمله است.

وی ادامه داد:‌ مجموعه این رویدادها در پیوند با رویدادهای تاریخی، همچون نخستین مراسم پرده‌برداری از مجسمه(مجسمه ناصرالدین شاه در باغ شاه تهران)، دوستی ناصرالدین شاه با کریم شیره‌ای، مراسم جهازبران و عروسی دخترمظفرالدین شاه، ترور نافرجام محمدعلی شاه به دست حیدرعمو اوغلی و همچنین ماجرای قحطی نان و پیدایش آلودگی هوا، به رویدادهای طنزآمیز در این مجموعه می‌انجامد. رویدادهایی که ریشه در تاریخ دارد، ولی با نگاه طنزآمیز نویسنده و سفر در تاریخ مشتی ممدلی واتول خان، گسترش می‌یابد و با رویدادهایی بیرون از واقعیت همراه می شود.

اکرمی با اشاره به کتاب افزود:‌ هرجلد این مجموعه دربردارنده  سه داستان و هرکدام از داستان‌ها با پیشگفتاری همراه است که خواننده را با تاریخچه واقعی رویدادها آشنا می‌کند. منبع اصلی داستان‌های این مجموعه برگرفته از کتاب «تهران قدیم»، نوشته جعفر شهری است. تصویرهای خطی و هنرمندانه این مجموعه را فرهاد جمشیدی تصویرگری کرده است. هنرمندی که نزدیک به چهارصد کتاب برای کودکان و نوجوانان تصویرگری کرده وآشنایی او با تاریخ هنر، طراحی لباس و آرایه‌های نظامی و تزئینی در دوره‌های گوناگون تاریخی و همچنین طراحی فیگوراتیو، آثار زیبایی برای کودکان و نوجوانان سرزمین ما فراهم آورده است.

انتهای پیام/