همتی: برای مهار تورم باید رابطه دولت و بانک مرکزی اصلاح شود/ چرا ارز گران شد؟

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در نشست علنی امروز (سه شنبه، 13 خرداد) قوه مقننه، با بیان اینکه در سال 97 شرایط خیلی سختی را داشتیم اما باید گفت سال 98 یکی از سخت ترین سال های بعد از دوران انقلاب اسلامی بود، تحریم های تحمیلی در2 ساله گذشته بی سابقه و هوشمندانه بود، گفت:هوشمندانه از این جهت بود که دولت آمریکا از همه ابزارهای خود استفاده کرد تا ایران را از درآمدهای بین المللی خود محروم کند و تمام منافذ بانکی و صادراتی ایران را مختل کند. این اقدامات در چارچوب هدف فروپاشی اقتصادی کشور و نرسیدن به چهلمین سال انقلاب اسلامی بود.

وی با تاکید براینکه  در موقعیتی قرار داریم که دست برتر نسبت به آمریکا را داریم، چرا که اکنون آن ها به چیزی گرفتار هستند که می خواستند ایران درگیر آن شود، اظهار داشت: اقتصاد جدا از روند سیاسی نیست در سال 97 در خوشبینانه ترین حالت نرخ های نجومی برای تورم و ارز پیش بینی می شد که با تدبیر رهبری، ایستادگی مردم و مدیریت مسئولان نرخ های نجومی محقق نشد.

رئیس کل بانک مرکزی  با اشاره به آمارهای رشد اقتصادی، عنوان کرد: تحریم ها تاثیر بسیاری بر شاخص های رشد اقتصادی داشت به طور مثال ما در سال 97، بالغ بر 107 میلیارد دلار درآمد حاصل از نفت داشتیم که درسال 98 به کمتر از 20 درصد این رقم دست پیدا کردیم. واردات در سال 97 بالغ بر 78 میلیارد دلار بود که در سال گذشته 42 میلیارد دلار واردات داشتیم.در عین حال که می دانیم تحریم تاثیر بسیاری بر اقتصاد دارد و می تواند تهدید و شوک تورمی به دنبال داشته باشد آن را فرصتی برای تولید ملی و عدم وابستگی به درآمدهای نفتی می دانیم.

همتی با اشاره به آخرین آمار رشد اقتصادی در سال 98، گفت: پیش از وقوع کرونا در فصل سوم سال 98 شاخص رشد اقتصادی کشور با وجود تمام تحریم ها مثبت ارزیابی شد، در شاخص کشاورزی به رشد 7.2 درصد، در صنعت 7 درصد و در خدمات به 1.2 درصد دست پیدا کردیم و در واقع رشد اقتصادی با درآمد نفتی ما 1.2 درصد مثبت ارزیابی شد. براساس همین اسناد مقام معظم رهبری سال 99 را، سال جهش تولید اعلام کرد که البته پس از دوران کرونا با احیای دوباره شرایط این هدف در سال 99 محقق خواهد شد.

وی تاکید کرد: اگر روند رشد اقتصادی ادامه پیدا می کرد و با کرونا روبه رو نمی شدیم خدمات و صنعت مختل نمی شد، به واسطه شیوع کرونا ورود ارز به کشور در اسفندماه به دلیل قطع ارتباط با همسایگان کاهش یافت و شاهد فشار بر روی بازار ارز بودیم البته اشکالات در حال رفع است. با گذشت 2 ماه ونیم از سال 99 و با وجود شرایط سخت توانستیم 4 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی، دارو و مواد اولیه کارخانجات با کمک صادرات غیرنفتی فراهم کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به میانگین نرخ ارز در بازار آزاد عنوان کرد: میانگین نرخ ارز در بازار آزاد سال 98، 12 هزار و 900 تومان و در سال 97، 11 هزار تومان بود. با وجود ادامه فشار حداکثری اقتصادی آمریکا بر ایران در سال گذشته 43 میلیارد دلار واردات داشتیم که این به معنای شکست سیاست های آمریکا بود.

وی با بیان اینکه مردم به خصوص طبقه آسیب پذیر فشار بسیار زیادی را متحمل شدند،گفت: کشورهای دوست از جمله کره و عراق به خاطر فشار آمریکا بر بانک هایشان اجازه نداشتند منابع ارزی ایران را در اختیار ما بگذارند، ذخایر ارزی بانک مرکزی خوب و کافی است اما اجازه دسترسی به آن ها را نداریم برای رفع این موضوع در حال مذاکره هستیم تا منابع را در اختیار بگیریم این مسئله در سال 98 وجود نداشت و توانستیم 4.5 میلیارد دلار دارو علاوه بر تولیدات داخلی وارد کشور کنیم امیدواریم این روند بهتر شود.

رئیس بانک مرکزی با تاکید بر اینکه نرخ ارز کلید سیاست های تجارتی است، اظهار داشت: باید تجارت با سیاست های ارزی هماهنگ باشد، تلاطم ارز بر سیستم اقتصادی کشور اثر می گذارد از نمایندگان می خواهیم که به دولت و بانک مرکزی در مسیر تامین منابع ارزی کمک کنند.

همتی با اشاره به شرایط تورمی حاکم بر کشور، گفت: باید رابطه بانک مرکزی و دولت اصلاح شود، نرخ تورم در 5 سال گذشته به طور میانگین 20 درصد و میانگین رشد نقدینگی در طول این 5 سال 25 درصد ارزیابی می شود اما میانگین رشد نقدینگی در سال های گذشته 27 درصد برآورد شد که علت آن را رابطه میان دولت و سیستم بانکی می دانیم.

همتی مطرح کرد: باید دو چیز را اصلاح کنیم یکی در رابطه با دخل و خرج دولت با بانک مرکزی و به درستی هم آقای رئیس جمهور چند روز پیش گفتند که نیاز نداریم دست در جیب بانک مرکزی کنیم اگر دولت به این نتیجه برسد که دست در جیب بانک مرکزی نکند و اگر ما بتوانیم تولید ناترازی بانک ها را اصلاح کنیم مطمئن باشید که ما بر نقدینگی و تورم فائق خواهیم آمد.

وی تاکید کرد: برنامه بانک مرکزی هم همین است یکی از ویژگی های سیاست گذاری جدید پولی و بانک مرکزی این است که در طول سال های گذشته ما به ابزار عملیات بازار باز استفاده نمی کردیم الان سه دهه است که بانک های مرکزی کشورهای مختلف از هدف گذاری تورمی استفاده می کنند اگر قرار است بخواهد بنشینند و تورم اتفاق بیفتد این کاری ندارد.

رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: ما به این نتیجه رسیدیم که باید تورم را هدف گذاری کنیم و به سمت کاهش تدریجی آن برویم. این اتفاق خواهد افتاد با این عملیات در بازار باز که در بودجه امسال اجازه آن را داشتند و قبلا هم از شورای هماهنگی اقتصادی تائید عملیات بازار باز را گرفته بودیم، بنابراین کسری بودجه دولت نباید منجر به رشد پایه پولی شود.

وی ادامه داد: این تصمیمی است که دولت و بانک مرکزی گرفته است و ما این موضوع را شروع کردیم و اولین مرحله آن 2، 3 روز پیش با حراج اوراق خزانه شروع شد، به نظر من بهترین روش است برای اینکه در شرایطی که دولت مشکل نقدینگی دارد البته تاکید می کنم که نمایندگان و دولت هزینه ها را کنترل کنند. معنا ندارد در کشور هزینه افزایش پیدا کند.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: باید بتوانیم درآمدها را در مقابل هزینه ها تامین کنیم و در کنار کنترل هزینه باید کنترل استقراض از بانک مرکزی را جدی بگیریم ما امسال مصمم هستیم عملیات بازار باز را با جدیت دنبال کنیم و مصمم هستیم براساس پیش بینی متغیرهای تاثیرگذار و تورمی اگر شرایط همین طور باشد تورم 24 درصد خواهد بود.

همتی مطرح کرد: تورم های بالا بیشتر انتظارات تورمی ایجاد می کند، یک عده ای سودجویی می کنند از این مسیر و می خواهند قیمت کالاهای بادوام و دارایی ها را افزایش دهند. تورم همان 24 درصد است البته هدفگذاری کردیم که آن را کاهش دهیم و از 22 درصد هم در میان مدت پایین تر بیاوریم.

رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: نکته دوم مسئله بانک هاست، یکی از دلایل تورم در کشور و نقدینگی مسئله شبه پول است.

وی ادامه داد: شبه پول 80 درصد نقدینگی ما را شامل می شود، شبه پول درست نمی شود مگر از طریق سود بانکی و سود بانکی بالا ایجاد نمی شود مگر از ناترازی بانک ها و ناترازی بانک ها ایجاد نمی شود مگر از ضعف بانک مرکزی و تسهیلات تکلیفی که به بانک ها تحمیل می شود.

همتی در ادامه مطرح کرد: وقتی که ما تسهیلات را تحمیل می کنیم دولت مجبور می شود از سیستم بانکی استقراض کند و سیستم بانکی از بانک مرکزی استقراض می کند و اگر کمبود داشت از بازار نرخ های بالاتر سود بگیرد و این قابل دوام نیست.

وی ادامه داد: این همان است که باعث می شود نقدینگی با سرعت رشد خیلی بالایی در کشور اتفاق بیفتد در طول سال گذشته و امسال یکی از مهم ترین کارهایی که انجام دادیم رسیدگی به بانک های ناتراز بوده است.

همتی مطرح کرد: اولا ادغام بانک های وابسته به نیروهای مسلح را در مدت 2 سال گذشته با کار بسیار پیچیده شروع کردیم، 2 تا از بانک ها ادغام شد و بقیه آن ها نیز به تدریج ادغام می شوند، بعضی از بانک ها و موسسات ناتراز بود که با مجوز شورای عالی هماهنگی اقتصادی خیلی از آن ها را تحت سرپرستی گرفتیم.

همتی در ادامه افزود: بعضی از بانک هایی هم که بانک های بزرگی بودند و مشکل ایجاد می کردند و نرخ سود و بهره را در بازار به هم می زدند مدیریت آن ها را از سهامداران آن جدا کردیم و افراد مورد تائید را سرکار گذاشتیم تا بتوانند تراز آن را درست کنند.

همتی خاطرنشان کرد: الان نرخ سود به سمت کاهنده شدن می رود مطمئن باشید از این بابت شبه پول در آینده کمتر رشد خواهد کرد و نقدینگی هم کمتر رشد خواهد کرد ما این کار را ادامه می دهیم و تراز بانک ها را به تدریج بهتر خواهیم کرد.

همتی ادامه داد: یکی از دلایلی که بازار پولی رشد می کرد اضافه برداشت بانک ها از سال گذشته تا الان بود، اضافه برداشت تقریبا نصف شده است و آن مبلغی که باقی مانده برای 2، 3 بانک ناتراز است که به هسته سخت خورده است و آن را تحت مدیریت گرفته ایم.

وی اظهار داشت: بدهی بانک ها به بانک مرکزی نزدیک به 40 درصد در سال گذشته کاهش پیدا کرده است، تمام هدف ما این است که بانک ها را از فشار رشد نقدینگی خلاص کنیم و نقدینگی را در کشور کنترل کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: برای کنترل بازار ارز در سال های گذشته به طور متوسط سالی 18 میلیارد دلار ارز به بازار تزریق می شد، اما ما در طول 2 سال گذشته یک دلار هم به بازار تزریق نکردیم و حتی یک میلیارد دلار ارز از بازار خرید داشتیم.

وی افزود: کنترل ارز شاکله اصلی کنترل اقتصاد در کشور است و ما برای مدیریت بازار ارز و اصلاح نظام پولی و بانکی اقدامات خوبی انجام دادیم.

همتی ادامه داد: در جهت حمایت از تولید و تسهیلات مولد و به عبارت دیگر هدایت تسهیلات و نقدینگی به سمت تولید، بانک مرکزی برنامه های خوبی را اجرا کرد و در کنار این کنترل نظام بانکی و نظارت بر عملکرد بانک های عامل را هدف قرار داد و نظارت ها را تشدید کردیم.

وی درخصوص برنامه بانک مرکزی برای مبارزه با پولشویی و رانت های ارزی گفت: امروز هیچ شخص و سازمانی نمی تواند بدون هماهنگی با بانک مرکزی مبالغ بزرگ را جابجا کند و سیاست های کنترلی ما در این زمینه ادامه خواهد داشت.

انتهای پیام/