کاهش ۵۰ درصدی مرگ‌و‌میر بیماران کرونایی با پلاسمادرمانی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ دکتر پیمان عشقی در نشست خبری که در استودیو سلامت وزارت بهداشت برگزار شد، با اشاره به روز جهانی اهداکنندگان خون و تبریک این روز به اهداکنندگان خون و به‌ ویژه اهداکنندگان مستمر که سالانه دو بار اهدای خون انجام می‌‌‌دهند، اظهار کرد: این روز را به بیماران بهبودیافته کرونایی نیز که پلاسمایشان را یک ماه پس از بهبودی، برای درمان در اختیار سایر هموطنان ‌شان قرار دادند، تبریک می‌‌‌گویم.

وی افزود: اهدای خون نوعی جانبازی است. هرچند تمام کسانی که خون اهدا کرده‌‌‌اند می‌‌‌دانند که این اقدام یک جانبازی بسیار بی‌ درد، کم دغدغه و بدون عارضه است. از سال 1385 در کشور اهدای خون بدون چشمداشت و 100 درصد داوطلبانه داریم، از 2.5 میلیون اهداکننده کشور، فقط از 2 میلیون و 100 هزار نفر خون می ‌‌گیریم و از پذیرش خون 400 هزار نفر دیگر یا به خاطر سلامت خودشان و یا بنابر دلایل دیگر معذوریم. باید توجه کرد که سختگیرانه‌‌‌ترین استانداردها را در حوزه اهدای خون در کشور به کار می‌‌‌بریم.

وی تاکید کرد: در بحران کرونا که بسیاری از کشورها از استاندادهایشان در حوزه اهدای خون کوتاه آمدند، ما هیچ استانداردی را نادیده نگرفتیم و استانداردهای اهدای خون در دوران کرونا فرقی با شرایط قبلی نکرده است.

بهبودیافتگان کرونا، اهدای پلاسما را فراموش نکنند

وی ادامه داد: آمادگی پایگاه‌‌‌های اهدای خون ما به صورت 100 درصد است و همه مسائل بهداشتی در آن‌ها رعایت شده است. حتی امسال پیش‌ بینی کردیم که از سال جاری برای تکریم بیشتر اهداکنندگان مستمر، پکیج‌‌‌های خدمات ویژه در نظر گرفته و با اپلیکیشن‌‌‌هایی که در سازمان طراحی می‌‌‌شود و به موبایل‌های اهداکنندگان ما وصل می‌‌‌شود، اطلاعات خاص به آن‌‌ها می‌‌‌دهیم و کمک‌‌‌های ویژه در اختیارشان قرار می‌‌‌دهیم.

وی گفت: هدف سازمان انتقال خون تکریم اهداکنندگان بوده و هست. در عین حال، از تمام بهبودیافتگان کرونا می ‌‌خواهم که فراموش نکنند که یک ماه قبل در چه شرایطی بودند. اکنون چند استان ما قرمز است و بیماران نیازمند به پلاسمای آن‌‌ها هستند. پادتنی که در پلاسمای بهبودیافتگان وجود دارد، می‌‌تواند درمانی بر دردهای آن‌‌ها باشد.

عشقی یادآور شد: سازمان انتقال خون در 22 پایگاه خود آمادگی دارد که پلاسما را از طریق دستگاه، بدون دریافت خون، دریافت کرده و آن را در اختیار هموطنان بیمار قرار دهد. از بهبودیافتگان کرونایی درخواست می‌‌‌کنم برای اهدای پلاسما به ما مراجعه کنند.

وی درخصوص نتایج حاصل از پلاسما درمانی بیماران کرونا، گفت: کارآزمایی اولیه پلاسمادرمانی به پایان رسید و نتایج خوبی داشت و این نتایج بهتر از آن چیزی بود که حدس می‌‌‌زدیم.

کاهش 50 درصدی مرگ و میر بیماران کرونایی با پلاسمادرمانی

مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور، در توضیح نتایج کارآزمایی پلاسمادرمانی بیماران کرونا افزود: در این کارآزمایی حدود 200 بیمار کرونا تحت پلاسمادرمانی قرار گرفتند و تقریباً این بیماران در سن، نوع بیماری و شدت بیماری مشابه بودند. بر اساس نتایج حاصل شده، مرگ و میر ناشی از کرونا در آن دسته از بیمارانی که پلاسما دریافت کرده بودند، تقریبا 50 درصد کاهش یافت. مدت اقامت در بیمارستان نیز در بیمارانی که تحت پلاسمادرمانی قرار گرفتند، حدود 30 درصد کاهش یافت.

وی همچنین افزود: بیماران بسیار بدحال نیز که دسته دیگری از بیماران بودند و در آی سی یو شرایط ویژه‌ ای داشتند، زمانی که پلاسما به موقع و سریع به آنها رسیده بود، میزان مرگ و میرشان حداقل 50 درصد کاهش یافت.

آغاز پلاسمادرمانی بیماران کرونا در استان‌‌‌های قرمز

مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور ادامه داد: در مجموع این آمار برای خود ما امیدوارکننده بود و سبب شد که سازمان انتقال خون کارآزمایی بالینی دوم را مبتنی بر مصرف پلاسما در 24 ساعت اول بستری در بیماران بدحال شروع کند. این کارآزمایی را در استان‌های قرمز کرونا، شامل استان‌های خوزستان، بندرعباس و سیستان و بلوچستان شروع کردیم و حدود 60 بیمار نیز وارد کارآزمایی شدند.

وی افزود: تفاوت این کارآزمایی با کارآزمایی اول آن است که اکنون پلاسمای بهبودیافتگان کرونا را به میزان کافی در اختیار داریم و در کارآزمایی اول پلاسما این افراد را چندان در اختیار نداشتیم.

پلاسمای بهبودیافتگان کرونا خرید و فروش نمی‌‌شود

وی در ادامه، درخصوص مباحثی مبنی بر خرید و فروش پلاسمای بهبودیافتگان کرونا، اظهار کرد: در فضای مجازی اصطلاحاتی مطرح می ‌شود که صحیح نیست. باید توجه کرد که ما در قبال پلاسمای خون و پلاکت بیمارانمان نه پولی می‌ دهیم و نه پولی می‌‌‌گیریم. پلاسمایی را که از خون بیمارانمان اضافه می‌‌ماند را هم به جای اینکه دور بریزیم، برای تبدیل دارو به کمپانی‌‌‌های معتبر ارسال می‌‌‌کنیم. سالانه 200 هزار لیتر پلاسمای مازاد داریم و افتخار می‌‌‌کنیم که پلاسمای ما آن‌‌قدر استاندارد است که کمپانی ‌‌های معتبر جهانی آن را دریافت کرده و به ما دارو تحویل می‌‌‌دهند و دارو ارزان‌‌‌تر به ما می‌‌‌رسد. دور ریختن این پلاسما دور ریختن سرمایه ملی است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور گفت: در اهدای خون هیچ پولی نه به مردم می‌‌‌دهیم و نه پولی می‌‌‌گیریم. پلاسمایی از افراد پرپادتن می‌‌‌گیریم که یا به بیماری خاصی مبتلا شدند و آنتی‌ ژن خاصی دارند و یا مداخله پزشکی خاصی مانند تزریق واکسن در آنها انجام شده که جمعیت خاص و ویژه‌‌‌ای هستند که تعدادشان کم است و جایگزین ندارند. در همه جای دنیا از این افراد درخواست می‌‌کنند که برای تولید دارو، پلاسما اهدا کنند. داروهایی مانند، سرم ضدهاری یا ضد هپاتیتB، از همین طریق تولید می‌‌‌شود. در این حوزه هم ما هزینه رفت و آمد این اهداکنندگان را می‌‌‌پردازیم. زیرا باید سالی چندین بار مراجعه کنند و چندین ساعت وقت بگذارند. گاهی هم مداخله پزشکی در آنها انجام می‌‌‌دهیم.

عشقی تاکید کرد: ما 50 سال است که از زمان تاسیس سازمان، مبلغ رفت و آمد این اهداکنندگان را می‌‌‌پردازیم و چیزی است که در ایران و جهان هست و خواهد بود. البته اگر کسی نذر کرده باشد و هزینه‌‌‌ای را نخواهد، به زور به او پول نمی‌‌دهیم، اما معمولا اینطور است که افراد می‌‌خواهند وقت و هزینه رفت و آمدشان جبران شود و ما هم در همین حد هزینه ‌‌هایشان را جبران می‌‌‌کنیم. هیچ کجای دنیا به این اقدام، پلاسمافروشی نمی‌‌‌گویند.

وی با بیان اینکه در کشور برای تولید داروهای مشتق از پلاسما نیاز کشورمان حدود یک میلیون لیتر پلاسما است، گفت: تاکنون مجموعا با پلاسمای مازادی که از خون مردم دریافت می‌‌کنیم و پلاسمایی که بخش خصوصی از مردم می‌‌‌گیرد، 550 هزار لیتر پلاسماست. یعنی ما 500 هزار لیتر عقب‌‌تریم که همه جای دنیا این مشکل را دارند. در حال حاضر سازمان جهانی بهداشت در زمینه کمبود منابع پلاسمایی یک دستورالعمل تدوین می‌کند که سازمان انتقال خون ایران هم درگیر آن است.

هر اهداکننده 24 بار در سال می ‌‌تواند پلاسما اهدا کند

وی با بیان اینکه هر اهداکننده 24 بار در سال می ‌‌تواند پلاسما اهدا کند، گفت: بخش خصوصی هزینه پلاسماگیری را می‌‌‌پردازد که به ما ارتباطی ندارد. یک مدتی سازمان انتقال خون از اهداکنندگان، پلاسما می‌‌‌گرفت و برخلاف بخش خصوصی آن را ذیل سایر خدمات انتقال خون قرار داد که مردم می‌‌‌آمدند و بدون دریافت پول، پلاسما اهدا می‌‌کردند، اما وقتی مردم می‌‌‌دیدند که بخش خصوصی پول می‌‌‌پردازد، مراجعه کمتری به سازمان اهدای خون داشتند. سازمان انتقال خون را به پلاسما فروشی متهم کردند. در حالی که 17 مرکز انتقال خون به سیستم اهدای پلاسما تجهیز شده بود تا سالی 200 هزار پلاسما دریافت کند، اما به طور میانگین، سالی 10 هزار لیتر دریافت کرد. این اقدام از نظر اقتصادی شکست خورد و اهداکنندگان هم دیگر بازنمی‌‌گشتند که در حال حاضر این اقدام را متوقف کرده‌‌‌ایم.

وی تاکید کرد: سازمان انتقال خون، اهدای خون بدون چشمداشت را در حوزه خون و پلاکت دارد. پلاسمای پرپادتن را از بیماران دریافت کرده و فقط هزینه رفت و آمد اهداکنندگان را می‌‌‌دهد و افتخار می‌‌‌کند که در بحران کرونا توانست ماده اولیه مصرف برای بیماران بستری در بیمارستان را تامین کند و دریافت پلاسمای بهبودیافتگان کرونایی را انجام دهد. در فضایی که برای جمع ‌آوری پلاسما باید همدلی داشت، چنین موضوعاتی نباید مطرح شود. به ‌ویژه کسانی که در گذشته مسئولیتی داشته‌‌‌اند. اینگونه حرف‌‌ها سبب دلسرد شدن مردم می‌‌شود. تعجب می‌‌‌کنم کسانی که می ‌‌دانند پلاسمای هایپر ایمیون چه هست و 50 سال است که سازمان هزینه جبرانی برای این نوع پلاسما به اهداکننده می‌‌‌پردازد، در فضای مجازی این صحبت‌‌‌ها را مطرح می‌‌کنند.

تفاوتی در شیوع کرونا در گروه‌های خونی مختلف نیست

دکتر عشقی همچنین درباره تفاوت شیوع بیماری کووید 19 در گروه‌ های خونی مختلف، گفت: نه آمار نشان داده و نه مقالات معتبر نشان داده است که شیوع در گروه‌های خونی خاص بیشتر باشد.

تاثیر تحریم‌‌‌ها در تامین تجهیزات سازمان انتقال خون

وی درخصوص تاثیر تحریم‌‌‌ها در تامین تجهیزات سازمان انتقال خون، تصریح کرد: ساده ‌انگارانه است که بگوییم تحریم‌‌‌ها بر تامین تجهیزات مورد نیاز ما تاثیر نداشته است. تحریم‌‌‌ها تمام سیستم بهداشت و درمانی ما را تحت فشار قرار دادند، اما ما از پس این موضوع برآمدیم. مردم نگران تامین خون و فرآورده‌های خونی مورد نیازشان نباشند، این دوره، دوره‌‌‌ای است که به عنوان لکه سیاهی در تاریخ سیاست‌‌گذاری آمریکا و دولت‌ های اروپایی که به ما اجازه نمی‌‌‌دهند که حتی بتوانیم هزینه داروهایمان را رد و بدل کنیم، خواهد ماند. این دوره سیاه می‌‌‌گذرد. مردم ما هم نگران تامین خون و فرآورده‌‌‌های خونی‌شان نباشند. ما سعی می‌ کنیم استانداردهایمان را به هیچ وجه پایین نیاوریم.

عشقی درخصوص وضعیت دسترسی به پایگاه‌ های اهدای خون در کشور، اظهار کرد: ما برای اینکه پایگاه ثابت اهدای خون داشته باشیم و جایی باشد که پذیرش، پزشک اهدا، کارشناس خون‌‌‌گیری و آزمایشگاه داشته باشیم، براساس منابع موجود سازمان تعریف شده که یک منطقه روزی چند واحد اهدا باید داشته باشد که بتوان در آنجا یک پایگاه زد. بنابراین، باید یکسری زیرساخت ‌‌ها برای ایجاد پایگاه اهدای خون وجود داشته باشد، اما قول می‌‌‌‌دهم که در هر کجای کشور که با شاخص‌‌‌های ما در این حوزه منطبق هستند، پایگاه بزنیم. اکنون 31 اداره کل استانی داریم و 188 پایگاه ثابت اهدای خون و تعداد زیادی هم پایگاه سیار داریم که بسته به نیاز، آن‌ها را به مناطق مختلف می‌‌‌فرستیم.

ایمنی بالای خون‌‌‌های اهدایی ایرانی‌‌ها

وی درخصوص جایگاه اهدای خون ایران در مقایسه با سایر کشورها، عنوان کرد: وقتی از شاخص اهدای خون 100 درصد داوطلبانه و بدون چشمداشت حرف می ‌‌زنیم، ایران جزو این شاخص است. در حالی که معدود کشورهایی در آسیا این شرایط را دارند. اگر از ایمنی خون صحبت کنیم، ایران یکی از کشورهای برتر دنیا از نظر ایمنی خون در دنیا محسوب می‌‌‌شود. زیرا هم استانداردهای سختگیرانه‌‌‌ای داریم و هم غربالگری کاملی انجام می‌‌‌دهیم.

مشارکت پایین زنان ایرانی در اهدای خون

وی افزود: در منطقه "امرو" از نظر شاخص اهدا، میانگین اهدای کشورها حدود 15 در 1000 نفر است، ‌ برای ما که متاسفانه به دلیل آغاز سیاست جمع‌ آوری پلاسما از سال 1395 شاخص اهدای خون از 27 در 1000 به 25 در 1000 کاهش یافت، باز هم نسبت به کشورهای منطقه امرو وضعیت بهتری داریم. البته در شاخص اهدای خون بانوان حرفی برای گفتن نداریم. در اروپا 50 درصد اهدای خون مختص بانوان است. در برخی کشورهای حوزه خلیج فارس 15 درصد اهداکنندگان زنان هستند، اما در کشور ما این میزان حدود چهار یا پنج درصد است. این ناشی از باورهای غلط است که باید آن‌‌ها را بشکنیم. بانوان ما باید بدانند که اهدای خون منجر به کم‌ خونی آنها نمی‌‌شود.

حدود 60 درصد اهداکنندگان، اهداکننده مستمر هستند

عشقی ادامه داد: از نظر شاخص اهدای مستمر باید توجه کرد که حدود 60 درصد اهداکنندگانمان اهداکننده مستمر هستند و 500 تا 600 هزار نفر را تشکیل می‌‌‌دهند. در برخی استان‌‌‌ها 80 درصد اهداکنندگان مستمرند که مایه افتخار است. انتقال خون ایران یکی از افتخارات جمهوری اسلامی ایران است. باید توجه کرد که ما مرکز آموزشی سازمان بهداشت جهانی در منطقه مدیترانه شرقی هستیم و کشورهایی که رابطه سیاسی خوبی با ما ندارند، در حوزه آموزشی به انتقال خون ایران وابسته‌‌‌اند.

وضعیت ذخایر خونی در کشور

مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور درخصوص وضعیت ذخایر خونی در کشور، تصریح کرد: باید توجه کرد که مصرف روزانه یعنی میزانی که خون در مدت مشابه در سال گذشته درخواست شده است. اگر ذخایر خونی برای پنج تا هفت روز کافی باشند، قابل قبول است. اگر سه تا پنج روز باشد، دچار کمبود می‌‌‌شویم و اگر زیر سه روز باشد، وضعیت هشدار است و اگر بالای هفت روز باشد، مازاد است. با توجه به وجود خون ‌‌رسانی در کشور به محض کمبود خون در یک استان، خون از استان‌ های دیگر تامین می ‌‌شود. در حال حاضر ذخایر خونی کشور 5 روز است. همیشه به هموطنان‌‌مان تاکید می‌‌کنیم که اهدای خون را فراموش نکنید. مردم همانطور که در سیل و زلزله به فکر تامین خون مردم هستند، باید در روزهای عادی یا در روزهای کرونا هم به فکر باشند. کشور ما جزو کشورهایی است که خوب از پس کرونا برآمده است. در حال حاضر اهدای خون ما نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 10 تا 15 درصد کمتر است، اما مصرف خون افزایش یافته است. زیرا دو الی سه ماه جراحی ‌‌ها به دلیل کرونا تعطیل بود. از طرفی تابستان زمان انجام جراحی‌‌‌های غیراورژانس است. این‌‌ها باهم تلاقی پیدا کرده و مقداری مصرف خون را افزایش داده است که امیدواریم با مراجعه مردم برای اهدای خون، این درخواست‌‌‌ها تامین شود.

انتهای پیام/