یادداشت|تأثیر مسئله اقتصاد بر احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در ترکیه چیست؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ 10 روز پیش علی باباجان، رهبر حزب دموکراسی و عدالت (DEVA) در مصاحبهای با رویترز، با تاکید بر تلاش خود برای سرعت بخشیدن به فرآیند تشکیلات سازی و ایجاد شعب حزبی در مناطق مختلف کشور از احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در کشور خبر داد.

او با بیان این که در حالت عادی باید در سال 2023 انتخابات برگزار شود، اما با افزایش بی ثباتی در کشور احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام وجود خواهد داشت، ادامه داد: امکان صحبت از ثبات در ترکیه وجود ندارد. از هر لحاظ وارد دوره پرمخاطرهای شدهایم و با توجه به همین امر، امکان برگزار انتخابات زودهنگام غیرمترقبه نیست.

باباجان در ادامه احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در سال 2021 یا 2022 را بسیار محتمل دانست.

این اظهارات باباجان، باعث باز شدن سرفصل جدیدی در سیاست روز ترکیه شد، به طوری که در یک هفته گذشته بسیاری از رهبران و کارشناسان سیاسی به این موضوع پرداختهاند.

البته تا پیش از اظهارات باباجان نیز، وضعیت بیماری کرونا در ترکیه و بحران اقتصادی که با لفاظیهای تند اردوغان و باغچلی علیه احزاب مخالف همزمان شده بود احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام را در میان کارشناسان سیاسی در ترکیه افزایش داده بود.

مرال آکشنر، رهبر حزب خوب نیز روز گذشته در مصاحبهای یوتیوبی نسبت به واکنشهایی که حزب حاکم و متفق آن دولت باغچلی به این مساله داشته است، توجه کرده و آن را بیشتر شبیه به یک شوخی دانست.

او با بیان این که با توجه به وضعیت اقتصادی، احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام پیش از سال 2023 را منتفی می‌دانم، گفت: هیچ کدام از رهبران احزاب مخالف چیزی به این معنا که خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام باشند بیان نکردهاند. این خود جریان حاکم است که از این مباحث خوشحال می‌شود و مطرح می‌کند و پس از آن شروع به فحاشی به کسانی که خواستار این مساله شده‌اند می‌کند.

اردوغان نیز روز گذشته در یک سخنرانی برای اعضای کمیته مرکزی حزب عدالت و توسعه با اشاره به موضوع انتخابات زودهنگام اظهار کرد که هیچ دلیلی برای اندیشیدن به این مساله وجود ندارد.

وی گفت: انتخابات در سال 2023 برگزار خواهد شد. باید تا آن سال منتظر بمانند و همه برنامه ریزیشان را بر این اساس انجام دهند.

اردوغان اگرچه تاکید کرده که بستههای حمایتی دولت از مردم در ایام کرونایی موجب محبوبیت بیشتر حزب شده است و این حقیقت باعث شده تا جریان احزاب مخالف این موضوع را مطرح کنند، اما خود نیز معترف به وجود مشکلاتی در ساختار حاکمیتی ریاستی نوین ترکیه و نیز قانون احزاب کشور است و بر این اساس به تشکیل کمیسیونی ویژه برای انجام مطالعات لازم برای اصلاحات محتمل در این موضوعات اشاره کرد.

همچنین پس از دیدار پشت درهای بسته و بدون توضیحی که اردوغان با دولت باغچلی در کاخ ریاست جمهوری انجام داد، شایعاتی مبنی بر توافق قطعی دو سیاستمدار مبنی بر عدم برگزاری انتخابات زودهنگام در محافل سیاسی آنکارا شایع شد.

به رغم تمام انکارهایی که از سوی اردوغان، باغچلی و نیز بی تفاوتی ظاهریای که در رهبران احزاب مخالف وجود دارد، برخی نشانه‌های دال بر احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در فضای سیاسی ترکیه مشهود است.

از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تلاشهای حزب حاکم برای انجام تغییرات در قوانین انتخاباتی و تلاشهایی که برای تعیین حدنصابهای جدید برای احزاب و ائتلافهای بین حزبی انجام می‌گیرد؛ شدت گرفتن حملات لفظی سیاسیون علیه هم و بالاتر رفتن سطح درگیریها؛ کاهش ارزش پول ملی و بحران اقتصادی تورمی ناشی، فرصت رفتارهای تبلیغی برای حزب جمهوری خلق با استفاده از فرصت بزرگ شهرداریهای کلانشهرها؛ قدرت گرفتن احزاب تازه تاسیس باباجان و داوود اوغلو و فراهم شدن امکان لابی گری آنان با اعضای حزب حاکم که احتمال انشعاب درون حزبی را هر روز افزایش می‌دهد.

حزب حاکم پس از شکست در انتخابات شهرداریها، خصوصاً دو شهر آنکارا و استانبول، تصمیم داشت تا با توجه به تداوم حاکمیتش در شورای شهر، از تاکتیک "اردک معلول" (Topal ördek) علیه شهرداران آنکارا و استانبول استفاده کند.

در این تاکتیک شورای شهر از هر وسیلهای برای مانع تراشی در برابر شهردار استفاده کرده و او را تبدیل به عنصری ناکارآمد می‌کند. اما طی ماههای گذشته و خصوصاً با خودنماییهایی که شهردار آنکارا از خود نشان داد و توانست نهادهای بالادستی حقوقی کشور را نیز به نفع خود وارد صحنه کند، این تاکتیک شکست خورد. به این ترتیب احزاب مخالف امکان تبلیغ و نشان دادن کارآمدی خود را به دست آوردهاند که این می‌تواند تبدیل به پاشنه آشیلی برای حزب حاکم شود.

اما حیاتیترین عاملی که در امکان انتخابات زودهنگام تاثیرگذار است مساله اقتصاد ملی است. موافقان و مخالفان برگزاری انتخابات زودهنگام هر دو عامل اقتصاد را به نفع خود مصادره می‌کنند.

در حالی که قائلین به احتمال انتخابات زودهنگام، آینده اقتصادی کشور را بسیار سختتر تصور می‌کنند و معتقدند که حزب حاکم برای حفظ ثبات خود در بحران اقتصادی پیش رو لازم دارد تا هم اکنون قبل از تشدید اوضاع از پل انتخابات بگذرد و به این ترتیب به مقدار یک دوره به راحتی به اداره امور بپردازد، اما مخالفین احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام وضعیت موجود اقتصادی را به حدی خراب می‌دانند که حزب حاکم امکان پیروزی در یک انتخابات با چنین اوضاع اقتصادی را ممتنع می‌دانند.

فارغ از برگزاری یا عدم برگزاری انتخابات زودهنگام، به نظر می‌رسد حزب حاکم در تلاش است با برقراری قانون 5 درصدی حد نصاب در ائتلافهای انتخاباتی سه حزب اصلی که مخاطبینشان با جامعه رای دهندگان عدالت و توسعه هم پوشانی دارد، یعنی حزب سعادت، حزب آینده (داوود اوغلو) و حزب دموکراسی و عدالت (باباجان) را از گردونه انتخابات کنار بگذارد.

امکان ائتلاف این احزاب با حزب جمهوری خلق و حزب خوب (آکشنر) می‌تواند تبدیل به یک کابوس انتخاباتی برای حزب حاکم باشد.

محمد ابراهیمی کارشناس مسائل ترکیه

انتهای پیام/