"رونق گردشگری" مسیر میانبر برای قطع وابستگی به اقتصاد نفتی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ صنعت گردشگری به‌ویژه گردشگری داخلی، جایگاه خاصی را در اقتصاد کشورها داشته و نقش فعال و موثری را در ارتقای ساختار اقتصادی و اجتماعی کشورها به‌خصوص کشورهای در حال توسعه دارد؛ شهرها و روستاها نیز به دلیل داشتن انواع جاذبه‌ها و محل پویایی فعالیتهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، یکی از مهمترین مقصدهای گردشگران به شمار می‌آیند.

گردشگری علاوه بر منافع خاص اقتصادی مانند ایجاد اشتغال و درآمد می‌تواند کمکی به مالیاتها و عوارض وصولی و حفاظت آثار تاریخی و توسعه تأسیسات زیربنایی باشد لذا گردشگری باید به سمت توسعه پایدار (اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی) حرکت کند و در راستای توسعه ظرفیت‌ها و ارتقا قابلیتهای موجود در زمینه‌های میراث فرهنگی (ملموس و غیر ملموس)، میراث طبیعی، دانش‌ها و هنرهای سنتی، فناوری بومی و صنایع دستی گام بردارد.

از طرف دیگر، به استناد ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه توسط مقام معظم رهبری، کشور باید به سمتی حرکت کند که اقتصاد بدون اتکا به نفت را تحقق بخشد لذا صنعت گردشگری می‌تواند نقشی اساسی را در این تنوع بخشی اقتصادی و قطع وابستگی به اقتصاد نفتی ایفا کند.

یکی از مسائل و مشکلات برنامه‌ریزی در سطح مناطق، دید و افق کوتاه مدت برنامه‌ریزی‌ها و عدم فرهنگ راهبردی است؛ این مسئله سبب شده است تا مسئولان شهرستان بدون داشتن نقشه راه و برنامه بلندمدت، صرفاً به انجام امور جاری مشغول بوده و غافل از تغییرات محیط درونی و بیرونی مجموعه خود باشند.

حال آنکه طرح استراتژی توسعه شهری، بستری را فراهم می‌کند تا مردم و مسئولان شهری با یکدیگر به این توافق برسند که از شهرشان چه می‌خواهند و سپس نقش هر یک را در جهت رسیدن به این هدف مشخص می‌کنند؛ طرح استراتژی توسعه شهری، رویکردی راهبردی است که هم‌اکنون در بسیاری از کشورهای جهان و به‌خصوص کشورهای در حال توسعه با استقبال مواجه شده است؛ در حالی که طرحهای جامع و تفصیلی که سند توسعه شهر در کشور ما محسوب می‌شوند بیشتر نقش بازدارنده داشته و نقش هدایت کنندگی آنها بسیار کمرنگ است اما طرحهای استراتژیک می‌توانند شهرداریها و نهادهای مردمی را از حالت انفعال بیرون آورند و به آنها نقشی فعال و هدفمند در جهت توسعه شهر اعطا کنند؛ شهرداری‌ها کمک و نقش بسیار مهمی در این زمینه دارند.

دانش شهرسازی، بسیاری از عناصر کالبدی شهر پایدار را معرفی کرده است

دانش شهرسازی، بسیاری از عناصر کالبدی شهر پایدار را معرفی کرده است که مهمترین اجزای آن تاکید بر عابر پیاده، ترکیب و اختلاط کاربری‌ها و تاکید بر عملکردهای اجتماعی به عنوان عامل وحدت‌بخش بناها و فضاهای عمومی است. امروزه توسعه و تجهیز فضاهای شهری برای انسان، فضاهای سبز، خیابانها، میادین، محوطه‌های تاریخی، پارک ‌های تفریحی، گردشگاه های شهری و... به یکی از محورهای مهم توسعه پایدار گردشگری تبدیل شده است که نقشی اساسی در اعتلای کیفیت محیط و حفاظت از ارزش های طبیعی و تاریخی شهرها ایفا می‌کند؛ از این نظر بازیابی فضاهای شهری کهن و احیای کیفیت‌های انسانی و اجتماعی آنها و نیز خلق انواع فضاهای عمومی و جمعی را می‌توان حاصل تلاش جمعی و اندیشه مشترک برنامه‌ریزان، مدیران، مسئولان و مردم دانست.

توسعه مناطق روستایی نقش مهمی در صنعت گردشگری دارند

تعریف، ساماندهی، احیا و طراحی صحیح مسیرهای موجود در بافت‌های کهن شهری به نحوی که منجر به خلق مسیری انسانی، پویا و زنده شود، موجب رونق حیات اجتماعی می‌شود که هم هویت‌بخش و خاطره‌ساز بوده و هم به عنوان مقصد و هم معبر کاربرد دارد.

به این ترتیب میتوان گفت که طراحی مسیرهای پیاده گردشگری با هدف حفاظت از بافت، رونق‌بخشی به صنعت گردشگری، کنترل منطقی توسعه شهری و به تحقق رساندن اهداف جانبی دیگر، به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات در بافت شهر به شمار می‌رود بنابراین، شهرداریها میتوانند با ایفای نقش موثر خود در احیای گردشگری شهری و ایجاد روح شادابی و سرزندگی در فضاهای باز همگانی از طریق ایجاد پیاده راه‌ها و شهرسازی شهروندمدار و پیاده‌محور و انسان‌گرا، بر کیفیت شهرها بیفزایند همچنین باید گردشگری روستایی براساس محور اکولوژیکی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را برای توسعه پایدار نیز در نظر گرفت که در این مورد نیز دهیاران و بخشداران نقش اساسی در راستای توسعه پایدار دارند؛ چراکه توسعه مناطق روستایی نیز نقش مهمی در صنعت گردشگری دارند.

لزوم تدوین سند راهبردی گردشگری توسعه شهرستانها

با توجه به آنچه شرح آن رفت، تدوین سند راهبردی گردشگری توسعه شهرستانها این امکان را به وجود می آورد تا مدیریت شهرستان با شناخت و تحلیل عوامل درونی و بیرونی متاثر بر توسعه شهرستان و نیز انتظارات و توقعات ذینفعان، دورنما و چشم اندازی را برای شهرستان متصور شوند و از این طریق ضمن ایجاد هماهنگی در مجموعه مدیریت شهرستان، امکان همسو بودن مجموعه فعالیت های اجرایی را برای رفع نقاط ضعف و تهدید و تقویت فرصت ها و قوت های پیش روی شهرستان در جهت دستیابی به اهداف گردشگری فراهم کند.

برای این منظور و در جهت توسعه و اقدام عملی و برنامه‌ریزی گردشگری نیاز به یک برنامه جامع و کامل برای شهرستانها است و چنین برنامه‌ای باید برای همه شهرستانهای گردشگرپذیر وجود داشته باشد. سند توسعه گردشگری ، سندی راهبردی است که با توجه به قابلیت‌ها، محدودیت ها و تنگناهای توسعه شهر، اصلی‌ترین جهت‌گیری‌ها در زمینه جمعیت و نیروی انسانی، منابع طبیعی، زیربناها و فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و هدف‌های کمی، کیفی شهر را در چارچوب سند چشم‌انداز توسعه کشور، تعیین خواهد کرد.

*مجید مقدم؛ رئیس کمیسیون پژوهش و مطالعات شورای اسلامی شهر خوی

انتهای پیام/