گزارش| ترکیه به دنبال ایجاد قلمرو در عراق؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ ظاهراً قدرت‌نمایی نظامی ترکیه در عراق و سوریه تمامی ندارد و تحرکات پ.ک.ک و نهادهای اقماری آن در دو کشور مزبور٬ شرایطی پدید آورده که تهدید حضور نظامی ترکیه٬ مردم مظلوم مناطق شمال عراق و شمال سوریه را با دشواری‌های فراوانی روبرو کند.

حالا معلوم شده که  رئیس جمهور ترکیه به دنبال آن است که به بهانه برخورد با پ.ک.ک و ممانعت از ورود آنان به ترکیه٬ در خاک عراق٬ قلمروهایی را به عنوان منطقه امن تعریف کند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه دیروز در یک سخنرانی عمومی٬ بر این مساله تاکید کرد که کشورش برای حفظ امنیت٬ در آن سوی مرز عراق و ترکیه٬ چند منطقه امن تاسیس خواهد کرد.

از بلوف تا واقعیت

اردوغان و مقامات سیاسی و دفاعی ترکیه٬‌ تاکنون در مورد حدود و ثغور جغرافیایی و میزان عمق و عرض مناطق امن٬ اطلاعات جزئی را منتشر نکرده‌اند، اما تجربه چند سال اخیر نشان داده که ترکیه معمولاً به تهدیداتش عمل می‌کند و نباید این مواضع را همچون بلوف٬ تلقی کرد.

پیش‌تر و زمانی که ارتش ترکیه برای نخستین حمله خود به شمال سوریه و ورود نظامی به این کشور اعلام آمادگی کرد٬ بسیاری از تحلیل‌گران تصور می‌کردند که اردوغان و نیروهای نظامی تحت امر او٬ به منظور جبران شرایط روحی پس از کودتای نظامی نافرجام سال 2016 میلادی٬ در صدد جبران مافات و بلوف هستند و سخنان آنها تنها در حد استمزاج و سنجیدن نبض بازیگران است.

اما نخستین حمله به نام سپر فرات انجام شد٬‌ حمله دوم به نام شاخه زیتون٬ منجر به اشغال عفرین و چند منطقه دیگر شد و در سومین عملیات نیز که با نام چشمه صلح اجرا شد٬ ترکیه مناطق وسیعی از شرق فرات در شمال سوریه را اشغال کرد و هنوزهم در آن مناطق حضور دارد.

3 حمله مهم ارتش ترکیه به شمال سوریه و ورود اشغالگرانه نظامیان تحت امر اردوغان٬ سه ویژگی مهم داشته‌اند:

1.مدت‌ها قبل از حمله٬ اردوغان با تهدیدات فراوان خود٬ اذهان عمومی داخل و همچنین اذهان منطقه را برای عملیات آماده سازی کرده است.

2.هر عملیات٬ چندین گام فراتر و گسترده‌تر از عملیات پیشین بوده است.

3.در هر سه عملیات٬ حفظ امنیت ملی ترکیه و دفاع از مرزها٬ اصلی‌ترین بهانه برای حمله بوده است.

با توجه به نکاتی که در بالا ذکر آن رفت٬ احتمال حمله زمینی گسترده ترکیه به شمال عراق و اعلام مناطقی به نام مناطق امن٬ دور از ذهن٬ نخواهد بود.

پ.ک.ک٬ بهانه طلایی آنکارا

برای درک انگیزه‌ها و کم و کیف تحرکات ترکیه در عراق٬ توجه به تاریخچه درگیری‌ها٬ خالی از لطف نیست.

جنگ طولانی مدت بین ترکیه و پ.ک.ک در چهار دهه اخیر٬ بارها موجب آن شده که ارتش ترکیه غالباً به شکل هوایی و بعضاً به صورت زمینی٬ به مناطق گسترده‌ای از شمال عراق حمله کند.

ترکیه برای حمله به مواضع پ.ک.ک٬ طی سالیان 1991 تا 1997 میلادی٬ بارها به استفاده از ظرفیت نظامی نیروهای پیشمرگ هم تمسک جسته و از نیروهای هر دو حزب اتحادیه میهنی (طالبانی) و حزب دموکرات کردستان (بارزانی) کمک گرفته است.

با این حال٬ شرایط جغرافیای خاص و پیچیده کوهستان‌هایی همچون گارا٬ متینا و از همه مهم‌تر قندیل٬ باعث شده که ترکیه به تمامی٬ به هدف نرسد و تنش و درگیری ادامه پیدا کند.

اگر چه حملات ترکیه در آخرین دهه قرن بیستم میلادی به شمال عراق٬ غالباً عملیات‌های گسترده و مهمی بودند اما به جرات می‌توان گفت٬ ارتش ترکیه هیچگاه به اندازه 5 سال اخیر٬ به شکل قاطعانه٬ گسترده و کوبنده به شمال عراق حمله نکرده است.

در هر حال نمی‌توان این واقعیت مهم را نادیده گرفت که تحرکات ضدامنیتی و حملات تروریستی پ.ک.ک٬ اصلی‌ترین بهانه ترکیه برای حمله به شمال سوریه و شمال عراق است و چنین به نظر می‌رسد که باید بازیگران منطقه‌ای و نهادهای بین‌المللی نیز فکری به حال این مساله کند.

چرا که اقدامات پ.ک.ک نه تنها از هیچ مشروعیتی برخوردار نیست٬ بلکه هیچ تصوری هم در مورد دستاورد٬ پایان و فرجام آن وجود ندارد و تنها در حد گونه‌ای عنادورزی مسلحانه است که به شکل حمله کور٬ بی‌هدف و بلاتکلیف٬ ادامه پیدا می‌کند.

کشته شدن غیرنظامیان٬ دریغ از عذرخواهی و دیه

ارتش ترکیه در حملات جدید خود به مناطق گسترده‌ای از اقلیم کردستان عراق و همچنین جغرافیای موسوم به مناطق متنازع علیها٬ به مواضع پ.ک.ک ضربه می‌زند و در این مسیر٬ از فن‌آوری‌های پیشرفته رصد هوایی و ماهواره‌ای و همچنین استفاده گسترده از هواپیماهای بدون سرنشین بهره می‌گیرد.

اما این باعث نشده که عملیات‌های ترکیه٬ کاملاً دقیق و هدفمند باشند و فقط پ.ک.ک را مورد اصابت قرار دهد. بلکه تاکنون چندین روستای اقلیم کردستان نیز ویران شده‌اند و ده‌ها نمونه از کشته و مجروح شدن مردم این مناطق ثبت و ضبط شده که ترکیه به خاطر آنان٬ نه عذرخواهی کرده و نه دیه‌  و خسارتی پردخت کرده است.

چه کسی متضرر می شود؟

بدون شک مهم‌ترین متضرر در ماجرای تداوم حضور ترکیه در عراق و ایجاد مناطق به اصطلاح امن٬ روستاییان اقلیم کردستان عراق هستند که در شرایط فعلی هم٬ نه چراگاه‌ دام‌های آنان امنیت دارد و نه باغ‌ها و کشتزارها.

دومین متضرر٬ خود اقلیم کردستان عراق است که اعتبار سیاسی آن زیر سوال رفته و از آنجایی که طرفی از اقلیم٬ با ترکیه رابطه اقتصادی دارد و طرف دیگر نیز با پ.ک.ک همراهی می‌کند٬ در نتیجه حضور ترکیه برای هر دو آنان٬ مایه دردسر٬ اختلاف و تفرقه خواهد بود.

طرف سوم که در جریان حملات و تحرکات ترکیه ضرر میکند٬ دولت مرکزی عراق است. دولتی که به تازگی از میدان خونین مبارزه با ترور خارج شده و دهها میلیارد دلار خسارت دیده٬ در حالی که در حال تقویت رابطه با کردها و در عین حال٬ تلاش برای تامین امنیت و تقویت حاکمیت ملی است٬ حالا باید به فکر حضور ترکیه هم باشد.

انتهای پیام/