شبکه امید در سهسالگی | حضور سلبریتیها تا اطلاعثانوی ممنوع!/ منتظر تأییدیهایم تا وارد سریالسازی شویم
وقتی به سهسالگی شبکه امید نزدیک میشویم یادمان میافتد تلویزیون برای نوجوان چه کرده است؟ مدیر جوانش تلاشهای زیادی کرده و از این مأموریتها و رسالتها میگوید. شاید در کنار همهشان، معرفی ۲۷ مجری و ۳۴ تهیهکننده جوان کار ارزشمندی است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سه سال است که نوجوان صاحب شبکه تلویزیونی شدهاند و سومین سالگردش را تحت عنوان برنامهای به نام "طلوع امید" جشن میگیرند. 10 شب برنامه از عید قربان تا غدیر با حضور مهمانان شاخص و متخصص در حوزههای مختلف و جالب توجه نوجوانان، از دستاوردهای شبکه میگویند. نکتهای که همیشه دغدغه بوده و هنوز هم باپرجاست، آسیب رسانهای به حوزه کودکان و نوجوانان است. چرا که بیشترین آسیب رسانهای و نفوذ شبکههای آلوده ماهوارهای به کودکان و نوجوانان وارد میشود و کماکان اعتقاد داریم در کنار پرداختهای هرچند کموبیش برای کودکان، خبر آنچنانی از سهم رسانهای مناسب و جذاب نوجوانانه نیست. مشکل ذائقهسنجی و مخاطبشناسی موج میزند و کمترین برنامهای برای نوجوانان ساخته میشود.
چرا نوجوانان را جدی نمیگیرند؟
بارها این انتقاد را از مدیران صداوسیما داشتهایم که چرا نوجوانان را جدی نمیگیرند؟ کمترین بودجهها و نگاههای سطحی به این قشر میشود. در صورتی که آنقدر جایگاه و نقطه توجه و تأمل بر نوجوان اهمیت داشته که سه سالی است بنابر دستور رهبر معظم انقلاب، تلویزیون صاحبِ شبکهای به نام "امید" است. شبکهای که بتواند با ساخت و تولید برنامههای تفریحی و سرگرمکننده، آموزشی و علمی، نیازهای متنوع و مختلف این گروه سنی را پاسخ دهد. اما در کنار فقدان برنامه و سریال تأثیرگذار و جذاب، باید این سؤال را از مدیران صداوسیما پرسید که چه زمانی قرار است برای آنتندهی و فراگیری گسترده شبکه امید تصمیمگیری شود و شاهد نمایش تلویزیونیاش باشیم؟ زیرا بسیاری از مراکز این پوشش را ندارند که شبکه امید داشته باشند.
باید منتظر بمانیم و صندوقچهای باز شود
شبکه امید چقدر برای ساخت سریال، انیمیشن و حتی مسابقه استعدادیابی اندیشیده است؟ چرا شبکههای سیما به میدان نمیآیند تا با پخش کردن برخی از برنامههای این شبکه تلویزیونی، قدری امید به نظر مخاطب بیاید. نوجوان، حتماً سریال و انیمیشن و مسابقه میخواهد؛ باید هرچه زودتر برای این فقدان جذابیتهای نمایشی نوجوان در تلویزیون فکری کرد. باز هم باید منتظر بمانیم و صندوقچهای باز شود و سریال و برنامهای قدیمی بیرون بیاید؛ سریالهای تکراری که به شبکه امید میرسد و البته شبکه در این روزهای کرونایی جشنوارهای سینمایی به راه انداخته و هر روز یکی دو باکس خودش را به فیلمهای جدید و ترجیحاً متناسب با قشر نوجوان، اختصاص میدهد.
همیشه از سینما و تلویزیون سهم کمتری به نوجوان رسیده است؛ نوجوانی که با حضور پررنگ در فضای مجازی پرخطر و استقبال از شبکههای ماهوارهای، این نکته را گوشزد میکنند مدیران و دستاندرکاران امر در صداوسیما، ما را فراموش کردهاید و به جز رجوع به چند اثر خاطرهانگیز در حوزه نوجوان، زمینهای را برای تولید محصول مفید و مؤثر فراهم نکردهاید. حقیقتاً نوجوان ما امروز هیچ نوستالژی از برنامهها و فیلمهای امروز ندارند اما گذشتگان برنامههایی امثال "نیمرخ" را فراموش نخواهند کرد و البته یک مقدار هم جلوتر برویم به "قصههای مجید" میرسیم. تلاشهایی را مدیر و دستاندکاران شبکه امید کردهاند اما با عدم پوششدهی مناسب و اختصاص بودجه و اعتبار کافی، کماکان نوجوان عضو فراموش شده تلویزیون است.
اتاقهای فکر و اندیشه را باید جدی بگیرند
حتماً مدیران صداوسیما باید در کنار استفاده از تجارب برنامهسازان و مجریان کاربلد حوزه نوجوان که برنامهها و مجموعههای نمایشی خاطرهانگیزی را برای مخاطب به یادگار گذاشتهاند بهره ببرد؛ اتاقهای فکر و اندیشه را جدی بگیرد. به جای پخش آثار خارجی که با فضای خانوادههای ایرانی سنخیتی ندارد کارهای بومی، خانوادگی، به روز و مؤثری را برای نوجوانان بسازیم. بیشتر از سرمایهگذاری روی کارهای آنتن پُرکن و بهرهمندی از تهیهکنندگان سفارشی و میدان دادن به اسپانسرهایی که فقط به پول فکر میکنند، سریالسازی و برنامهسازی برای نوجوانان را در دستور کار ویژهشان قرار دهند.
تعریف نادرست از شبکه امید در تلویزیون
یکی از سؤالات ما این بود که چرا با راهاندازی شبکه امید باز هم سهم نوجوانان از برنامهها و فیلمهای تلویزیونی ناچیز است؛ اسدالله اعلایی از مدیران با تجربه صداوسیما درباره این موضوع، گفت: برای اینکه اولاً تعریف درستی از شبکه امید نشده است. بدون سیاستگذاری، برنامهریزی و ساماندهی مناسب شبکهای را راه انداختهاند و ثانیاً همین را پشتیبانی نمیکنند. البته پشتیانی از جهت نیروی انسانی، تخصیص امکانات، تخصیص بودجه، پشتیبانی مدیریتی، بهعنوان مثال شبکه امید را در منتهاالیه غرب تهران در ساختمانی نامناسب جا دادهاند، با بودجه اندک و باید خودش تلاش کند بودجهاش را دربیاورد. از همه مهمتر این شبکه احتیاج دارد از نیروی انسانی کارآمد استفاده کند، چون مهمترینها، کارآمدترها، شایستهترها، باتجربهها و حرفهایترها میتوانند محصول خوب تولید کنند و این شرایط بهلحاظ نرمافزاری و سختافزاری برای شبکه امید فراهم نیست. باز هم بهتر است زیاد جزئی نشوم.
چرا برنامهها موفق نمیشوند؟
محمد میرکیانی که علاوه بر نویسندگی طراح برنامههایی مثل "بچههای ایران" شبکه جامجم و "عصر بخیر بچهها" شبکه دو سیما را به عهده داشته است درباره رمز و راز ماندگاری این برنامهها و مشکل برنامهسازی امروز برای نوجوانان میگوید: یک برنامه باید درست طراحی بشود و ساختار برنامه باید بهدرستی شکل بگیرد. وقتی طرح جذابی برای برنامه ترکیبی زنده نداریم برنامهها موفق نمیشود. ساختار جذاب متناسب با نیاز و فضای ذهنی نوجوانان بایستی طراحی و شکل بگیرد؛ چه داستانی و چه غیرداستانی و چه زنده و ضبطی. ما الان طرح و برنامه قدرتمندی نداریم. از آغاز حرکت در هر مسیری در عرصه تولید فکر و فرهنگ باید طرح و برنامه کامل و جامع داشته باشیم که این طرح و برنامه آغاز و پایان را مشخص میکند و محصول را خوب پایهریزی و نظاممند میسازد. اما متأسفانه امروز شاهد اینیم که در طراحی قدرتمند نیستیم.
گپ و گفت با مدیر شبکه امید/ به کجا رسیدهایم و باید به کجا برسیم؟
در سه سالگی به سراغ مهدی سالم مدیر شبکه امید رفتیم که چه کارهایی کردهاند، نوجوان چه نیازهایی دارد و قرار است در آینده چه اتفاقاتی برای نوجوان در تلویزیون بیفتد:
مهدی سالم مهمترین هدف برنامهسازی را توجه به سبک زندگی نوجوانان میداند و میگوید: برای رسیدن به چنین هدفی تولیدات شبکه بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش با عنوان حیات طیبه بازتعریف شد و از برنامهسازان این حوزه خواسته شد تا طرحهایی با محوریت این رویکرد ارائه شود. راستگویی، فداکاری، پاکدامنی، شجاعت، پرهیزگاری، آزاداندیشی، مسئولیتپذیری و بلندهمتی از ویژگیهایی است که یک نوجوان تراز انقلاب اسلامی از آن برخوردار است. این را بدانید که آینده از آن نوجوانان امروز است و رسانه به عنوان دانشگاهی عمومی سهم عمدهای در تربیت آیندگان دارد.
او همیشه در خصوص آنتندهی و عدم فراگیری شبکه امید دغدغه دارد و اینطور میگوید: اینکه سطح پوشش ما کم است را قبول دارم. اینکه برای نوجوانان کار میسازیم این عدالت باید اتفاق بیفتد، چرا که خیلی از مراکز استانداری مخصوصاً در برخی از شهرستانهای کوچکتر این پوشش وجود ندارد و این هم مشکل سیگنالرسانی ما است و باید اصلاح بشود.
فرهنگ استفاده از سلبریتی در تلویزیون
سالم دغدغه دیگری هم همیشه داشته و فریادش کرده و آن موضوعِ سلبریتیها و فرهنگ استفاده از سلبریتیها در تلویزیون بوده است. او در گفتوگویی با خبرنگار خبرگزاری تسنیم اعلام کرد در وهله اول باید ببینیم چقدر سلبریتی و چقدر چهره میتواند مؤثر باشد. شاید وظیفه برخی از شبکههای تلویزیونی بهجهت علاقه مردم به هنرمندان معروف و مشهور، استفاده از این قشر بازیگر و هنرمند باشد و از طرفی باعث جذب مخاطب و اسپانسر هم میشوند. اما قرار نیست همه ذهن و تصور بهسمت استفاده از سلبریتیها برود. اینجا باید جانشینپروری اتفاق بیفتد که بازیگران بااستعداد جدید و مجریان خوب موفق به عرصه تلویزیون و سینما معرفی شوند. درست نیست که همواره از چهرههای شناختهشده استفاده کنیم و جا برای جوانترها باز نشود.
پوششدهی و امیدوار به HD شدن تلویزیون
مدیر شبکه امید با اشاره به اینکه امیدوار به درست شدن مشکلات پوششدهی شبکهایم گفت: امیدواریم انشاءالله با HD شدن شبکههای سیما و راهاندازی 4K، هم سطح رقابت شبکههای ما از جهت نسبی با رسانههای موازی مجازی و ماهوارهای تقویت شود و هم به ما در بهتر دیده شدن شبکه کمک کند. الان 60 درصد کشور را پوشش میدهیم و در میزان جلب نظر مخاطب رشد داشتهایم و از میان 8 میلیون نوجوان، حداقل 5 میلیون بیننده داریم. برخی اوقات مینویسند یا میگویند چرا نوجوانان در قاب تصویر نیستند؟ من نمیدانم چطوری به این قضاوت میرسند؛ در حالی که ما 5 میلیون بیننده نوجوان داریم. بر اساس آمار مرکز تحقیقات 4.5 درصد بیننده شبکه امیدند. امیدواریم کیفیت پوشش شبکهها بالاتر برود به صورت فراگیرتر در خدمت بینندگان علاقهمند باشیم.
مراقبت کردیم تا سلبریتی مخاطب را فریب ندهد
وی با اشاره به اینکه به هر قیمتی بیننده نیاوردیم، افزود: روی خط قرمزهای خودمان پا نگذاشتیم و مخاطب خوبی داریم. فضای نوجوان باید پاک و سالم باشد و مراقبت کردیم که با هزینههای آنچنانی به هر قیمتی با ترفند آوردنِ چهرهها و سلبریتیها مخاطب را فریب دهیم تا بیننده ما شوند! تقریباً 80 درصد برنامههای شبکه امید، مهارتی و آموزشی است و در لایههای دوم و سوم، دنبالِ انتقال پیام و مفاهیم مهمیم. بحث تعاملی با نوجوانها و تقویتِ باشگاه امید را در دستور کار قرار دادهایم که بیشتر از بچههای نوجوان استفاده کنیم. حتی در تابستان امسال به پخش آثار نوجوانان بپردازیم و به اینجا رسیدیم که حضور نوجوانان را روی آنتن پررنگتر کنیم. از مهمان نخبه نوجوان گرفته تا مجری و کارشناس و حتی عوامل پشت صحنه نوجوان بهره بردیم.
دستاوردهایی به قامتِ عمر سه ساله
با نگاهی به مهمترین بخشهای صحبت مدیر شبکه مشروح این گپ و گفت را در ادامه بخوانید:
* این سه سال در شبکه امید چطور گذشت؟
هفته آینده که سه سال شبکه امید تمام میشود یادِ آن دوران بهمنماه سال 1395 میافتم که دوران پخش آزمایشی را تا مردادماه سال 1396 گذراندیم. شب میلاد امام رضا(ع) و به برکت این امام همام کارمان آغاز شد. همه صداوسیما درگیرِ انتخابات ریاستجمهوری بودند و فعالیتمان از دولت دوازدهم آغاز شد. آنموقع در حوزه تولید محتوا خلأ جدی در حوزه نوجوانان داشتیم و هدفگذاری اصلی شبکه امید پُرکردن این خلأها بود تا محصولات نوجوانانه برای سیمای جمهوری اسلامی تولید کنیم. البته با مشکلات زیادی مواجه بودیم؛ متخصصان این حوزه کم بودند و در این عرصه تولیداتی داشتند که به سمت کودک و بزرگسال کشیده میشد تا نوجوانان! به مرور توانستیم این فضا را باز کنیم.
هویت نوجوانان در قدمِ اول
سال اول بحث هویت نوجوانانه را در دستور کار قرار دادیم؛ هویتی که فراموش شده بود و دیگر کسی به آن اهمیت نمیداد. الان نگاه کنید تقریباً همه دستگاههای فرهنگی کشور در عرصه نوجوانان فعال شدهاند. از آستان قدس رضوی که قسمت عمدهای از کارهایشان را در قالب برنامههای مشارکتی با ما جلو میبرند، همچنین سپاه و بسیج، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، حوزه هنری، سازمان تبلیغات و به نحوی هم هلالاحمر کارهایی را در عرصه برنامهسازی و تولید محتوا آغاز کردهاند.
المپیاد فیلمسازی به چهارمین سال رسید
سالی که مدیر شبکه امید شدم، فیلمهای سینمایی نوجوانان یا نبود و یا خیلی خیلی ناچیز بود. اکثراً آنهایی را که نوجوانانه میدانستند جزو فیلمهای سینمایی کودک به شمار میرفت. سال گذشته 7 فیلم سینمایی در بخش نوجوانان داشتیم. المپیاد فیلمسازی نوجوان با همکاری بنیاد سینمایی فارابی و انجمن سینمای جوان در دستور کار قرار دادیم. البته از همان سال اول شروع کردیم و امسال شاهد چهارمین المپیاد فیلمسازی نوجوانیم که فراخوان آن منتشر شده است. این جنس اقدامات ادامه دارند و در کنار آن، جشنوارههایی مثل فیلم رشد، جشنواره فیلم مدرسه، جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان و حتی پرداختن به فیلمهای جشنواره فجر از نگاه کودک و نوجوان در برنامه "رسانش"؛ همه اینها در دستور کار قرار دارد.
حضور شبکه امید در ورزش نوجوانان و جوانان
جالب است بدانید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تلویزیون جایی نداشتند و به فعالیتهایشان پرداخته نمیشد. امروز تمام برنامههایشان را به صورت مشترک تحت عنوان جشنواره پویانمایی، اسباببازی و مهرواره سرود با ما جلو میبرند. در حوزه ورزش و مسابقات ورزشی حوزه نوجوانان هم دستاوردهای خوبی داشتیم که هیچوقت پوشش زنده داده نشده است. به دلیل کرونا متوقف شده اما قبل از کرونا این مسابقات را روی آنتن میبردیم. شبکه امید مسابقات ورزشی جوانان را نیز کاملاً به صورت زنده پوشش میداد. الان امیدواریم مشکلات کرونا برطرف شود و همان روند را داشته باشیم.
در موسیقی ضعیفیم
* در کدام قسمتها دچار ضعف شدید؟
جایی که همچنان ضعف داریم و نتوانستیم به موفقیت خوبی دست پیدا کنیم حوزه موسیقی است. در حوزه سینمای نوجوان و حوزه نمایش عملکرد نسبتاً قابل قبولی داشتیم و در حوزه ادبیات برنامهمان جدیداً به آنتن رسیده است اما در حوزه موسیقی ضعف جدی داریم. چرا که نوجوانان موسیقی را که متناسب با سیر تربیتی ما است، گوش نمیکنند. یکسری از موسیقیهایی که هم شعر مبتذل و نازلی دارد و هم ریتم نامناسب! این به خاطر نبود محتوای مناسب است. کاری به ذهنمان رسیده که تحت عنوان "بسرا" در دستور کار است تا کمبودها را جبران کند.
"فصل امتحان" در تلویزیون/ فقیر در حوزه تأمین برنامه خارجی
وقتی مدارس تعطیل شد و پیش از آن، ایامِ سیل خوزستان، برنامه "فصل امتحان" را روی آنتن بردیم. معلمین معتبری آمدند که این خلأ را پوشش دهیم. ما در حوزه تأمین برنامه خارجی هنوز مشکل داریم و با توجه به قیمت دلار و ارز و مشکلات اقتصادی که با آن دست و پنجه نرم میکنیم خرید فیلمها و سریالهای خارجی دچار مشکل است و امیدواریم برطرف شود. از آن طرف محتوای مطابق با فرهنگ ایرانی و اسلامی در میان آثار خارجی کمتر پیدا میشود که با دقت نظر باید جستجو کرد. انشاءالله آمادهسازی، دوبله و پخش از شبکه اتفاق بیفتد.
چه زمانی مشکل پوششِ شبکه امید حل میشود؟
* هنوز با پوشش فراگیر شبکه امید در چالشید و بسیاری از مناطق نمیتوانند شبکه امید را از قابِ تلویزیون دنبال کنند؟
میدانید که شبکه امید نزدیک به 60 درصد فضای کشور را پوشش میدهد. ما در فرستنده سوم قرار داریم و با شبکه سه HD و شبکه تماشا در فرستنده همبستریم. شبکهای مثل کودک میزان مخاطب 90 درصد پوشش کشور را دارند و البته مثل ما به صورت آنالوگ نیست. شبکههای نسل اول تا شبکه قرآن بستر آنالوگ را دارند اینجا پوششمان کامل نیست که اینها ضربه میزند. قطع به یقین دچار آسیبیم و برای تغییر این میزان پوشش یکسری تدابیری اتخاذ میشود. تمهیداتی در سطح معاونت فنی سازمان صداوسیما اندیشیده شده و امیدواریم زودتر به نتیجه برسد. افزایش فرستندهها هزینههای هنفگتی را میطلبد و باید متناسب با آن هزینه کیفیت محتوای ما نیز ارتقاء پیدا کند و مخاطب خوب را جلب و راضی کنیم و البته میدانم که این اتفاق رخ میدهد.
رویکرد سال چهارم/ معرفی مجریان و تهیهکنندگان جوان به تلویزیون
* سال اول رویکردتان بحث هویتی بود در سالهای بعد به کدام سمت رفتید و قرار است در سال چهارم چه رسالتهایی را شبکه امید دنبال کند؟
رویکرد هویت جا اندختن و سال دوم مسئولیتپذیری اجتماعی و سال سوم تمرکزمان روی بحث آموزش است. واقعیت این است ما برنامهریزی پنجسالهای داشتیم و سال چهارم با توجه به انتخابات مشارکت سیاسی را انتخاب کردیم که البته در صورت ادامه این وضعیت کرونا، ما مجبوریم کماکان رویکردهای آموزشی را دنبال کنیم. البته کرونا همه برنامههای بلندمدت رسانهملی را دستخوش تغییر کرد. هدف اصلی شبکه امید در ابتدای راهاندازی این بوده و کماکان با قوت و قدرت به آن پایبندیم معرفی تهیهکنندگان و عوامل تولیدی و مجریان جوان به صداوسیما بوده است.
خوشبختانه در این عرصه توانستیم 27 نفر مجری در این سه سال معرفی کنیم. یکسری از شبکه امید به شبکههای دیگر همچون خبر و سه رفتهاند و مشغول فعالیتاند. 34 تهیهکننده جوان معرفی کردیم که برای اولین بار کار سیماییشان را در شبکه امید به صورت جدی دنبال کردند. البته امکان دارد پیش از این فیلم کوتاه ساخته باشند اما به صورت جدی اولین کارهایشان را با شبکه امید جلو بردند. عوامل پشت دوربین هم معرفی کردیم اما تعدادشان زیاد و متغیرند که به 100 تا 150 نفر میرسد.
حضور سلبریتیها ممنوع تا اطلاعثانوی!
* موضوع دیگر ممنوعیت سلبریتیها برای حضور در شبکه امید است؛ چرا این ممنوعیت آغاز شد و تا کی به این راهبرد پایبندید؟
من اعتقاد دارم ما باید اول به نوجوانمان آموزش بدهیم و نوجوانِ ما به این سواد رسانهای برسد که به هنگامِ استفاده از سلبریتیها دچار اشتباه استنباطی و خطای ادراکی نشود. ما سعی کنیم با آموزشهای لازم در این حوزه قدم برداریم. به واسطه این مشکلات کماکان حضور سلبریتیها در شبکه امید ممنوع است و از دو سال پیش این ممنوعیت را آغاز کردیم و تا اطلاع ثانوی این رویکرد پابرجا است. ما کارکردمان متفاوت است شاید در شبکههای دیگر کارکردشان جذب مخاطب باشد اما ما اولویت سِیر تربیتی را قائل شدیم نه صرفاً جذب مخاطب.
همچنان منتظر تأییدیه برای ورود به سریالسازی
* به عنوان سؤال پایانی بفرمایید از چه زمانی قرار است شبکه امید صاحب بخش سریالسازی شود تا شاهد سریالهایی باشیم که دغدغههای نوجوانان در آن مجموعهها مطرح شود؟
میدانید که سریال جذابترین قالب ساختاری برای انتقال مفاهیم است. نبود سریال و مجموعه داستانی برای نوجوانان خصوصاً در شبکه امید همیشه به ما فشار وارد کرده است. متأسفانه همچنان منتظریم این تأییدیه به ما داده شود و وارد بحث سریال و کارهای نمایشی کوتاه شویم. البته برخی اوقات کارهایی کردهایم و سریالهای دیگر شبکهها را هم روی آنتن بردهایم. مثل کاری که عید نوروز دو سال پیش با مرکز صداوسیمای کرمان کردیم و "خانه مادری" تولید و از شبکه امید پخش شد. یا کار "حکایتهای کمال" و "محرمانه" که در شبکه امید بازپخش شد.
ترجیحمان این است کارهای نمایشی و سریال را خودمان دست بگیریم و خودمان راهبری کنیم. هماهنگی خوبی با سیمافیلم داریم اما اعتبار خوبی به نوجوانان اختصاص داده نمیشود. کار نمایشی را برای ارتقای مطالعه و کتابخوانی که آغاز کردهایم 15 دقیقهای است. دکور کار دچار حادثه شده و به محض برپا شدن دکور کار را شروع میکنیم. به ما قول دادهاند از اواخر شهریورماه کار به آنتن برسد.
انتهای پیام/