یادداشت اقتصادی| ضرورت توسعه روستایی با محوریت آبخیزداری

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ توسعه روستایی از جمله مسائل بسیار مهمی است که از اول انقلاب اسلامی به عنوان یکی از سیاستهای اصلی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران تلقی شده و در اسناد بالادستی و قوانین مختلف بدین مساله پرداخته شده است.

جهاد سازندگی را می توان متولی اصلی توسعه روستایی در اوایل انقلاب دانست. مهمترین راهبرد جهاد سازندگی از زمان تأسیس برای توسعه روستاها، آبخیزداری بوده است که علاوه بر اینکه موجبات عمران و آبادانی روستاها را فراهم ساخت، آثار و دستاوردهای برجسته­ ای نیز به دنبال داشت که از جمله می ­توان به کشاورزی پایدار، اشتغال پایدار، بهبود معیشت روستاییان، رضایت جوامع روستایی و غیره اشاره کرد و این مساله چیزی نیست که بر کسی پوشیده و پنهان باشد.

متاسفانه بعد از ادغام نهاد مقدس جهاد سازندگی در وزارت کشاورزی و تشکیل وزارت جهاد کشاورزی در اوایل دهه هشتاد، توسعه روستایی نتوانست متولی دلسوزی به خود ببیند و علاوه بر اینکه در قانون­های برنامه توسعه و سایر قوانین، همواره بر توسعه روستایی تاکید شد، ولی به دلیل ساختارهای نامناسب، موازی کاری نهادها و سازمان ها و نداشتن متولی واحد، در طی این سال ها علیرغم حمایت­های فراوان دولتی و اختصاص یک و نیم میلیارد دلار از صندوق توسعه ارزی برای اشتغال روستایی در سالهای اخیر، نمی­توان موفقیت چندانی برای آن متصور بود.

گواه این مدعا نیز مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها و کمرنگ شدن فرهنگ کار، تلاش و تولید بوده است؛ مهاجرت به شهرهای بی کارکرد و پرکژکارکرد، دام بزرگی را برای دور کردن روستاییان از کار و کوشش مولد، باورهای دینی و فضایل اخلاقی و کشاندن آنها به مصرف و مشاغل غیر مولد و دور از شأن و احترام یک تولید کننده و شخصیت احترام برانگیز کشاورزان ایرانی پهن کرد.

متاسفانه نتایج و آثار ناخوشایند و ناگوار چنین مهاجرت­هایی و عدم توجه به آبخیزداری آن بوده است که ساکنان روستاها و ایلات ما به دلیل خشکسالی و فقدان آب مناسب، به جای اینکه در آبادی خود به مشاغل پرخیر و برکت در کشاورزی و دامداری و صنایع دستی مشغول شوند، بعضا در حواشی شهرها مستقر شده و به کارهای قاچاقچی گری، دلالی و دیگر کارهای زیان بخش و دستکم خنثی و کم ارج و بی معنی کشیده شده اند. از قاچاق نفت و گازوییل و بنزین تا قاچاق انواع کالاهای بنجل، قاچاق مواد مخدر و در بهترین حالت آنها به دکانداران و تاجرانی مبدل شده­اند که نه صادرات آنها صادرات مفید و در خور کشور و نه وارادات آنها واردات لازم و ضروری است. متاسفانه نهادهای مسئول نیز به جای پرداختن به ریشه اصلی و درمان آن، به صورت سطحی با مساله برخورد کرده و هیچگاه به درمان ریشه های این معضل اجتماعی که عدم توجه به آبخیزداری و حفاظت آب و خاک مناطق روستایی است، توجهی نکرده ­اند.

متاسفانه خالی شدن روستاها از سکنه باعث شده روستاهای ما که نه تنها نان شهریان، که «آب زنده» نیز به آنان می­ دادند، به قول شاردن فرانسوی پنجاه نوع میوه به شکل همزمان بر سر سفره شهریان می­ نهاده اند، در سایه بی توجهی به آبخیزداری، اکنون باید آب آشامیدنی آنان با تانکر از شهر برای بسیاری از آنها فرستاده شود و قوت غالب آنها مثل نان، برنج، تخم مرغ، مرغ نیز از شهرها تأمین شود.

از همین پرونده بیشتر بخوانید

اسفناک­تر آنکه عدم درک صحیح و درست از توسعه روستایی و مهاجرت روستاییان به شهرها و خالی شدن روستاها باعث شده به لحاظ امنیتی نیز بعضی مناطق تحت تأثیر قرار گرفته و مناطق خالی از سکنه روستاها، محل استقرار اشرار و قاچاقچیان شده و بالقوه به عنوان یک تهدید جدی برای امنیت ملی تلقی شود. امری که اگر جدی گرفته نشود و تمهیدات لازم بدین منظور اندیشیده نشود، می­تواند کشور را با بحران­های سیاسی و امنیتی وحشتناک گرفتار سازد.

از این رو لازم است مراکز تصمیم گیر و تصمیم ساز به خصوص نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی در دوره جدید به این مساله توجه ویژه داشته باشند و با سرلوحه قرار دادن تجارب اوایل انقلاب، آبخیزداری را محور اصلی توسعه روستایی قرار دهند. بدون تردید دستاوردهای درخشان و تجارب موفق جهاد سازندگی در این مسیر، چراغ راه این تصمیم­ گیری­ها خواهد بود.

انتهای پیام/