۳ چالش بزرگ حزب حاکم ترکیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم،‌ این روزها در ترکیه، مهار ویروس کرونا در حد قابل توجهی عملی شده و وزارت بهداشت و درمان این کشور، کارنامه قابل قبولی ارائه داده است.

با این حال، هم بیم از آغاز کوبنده و گسترده موج دوم کرونا در میان است و هم، مشکلات و پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع کرونا در این کشور.

با توجه به اتکای بیش از حد دولت ترکیه به درآمدهای توریستی و مالیاتی، حالا شرایط برای مدیریت کشور دشوارتر شده و بر اساس دیدگاه بسیاری از تحلیل گران، حزب حاکم ترکیه، باید در انتظار روزهای سخت‌تر باشد.

مراد یتکین، تحلیل‌گر و روزنامه نگار مشهور ترکیه، چالش ها و مشکلات کنونی ترکیه را برای حزب عدالت و توسعه به مثابه گسل‌های مهم مبحث زمین‌شناسی و زلزله‌نگاری تحلیل کرده و معتقد است که  یکی از مهم‌ترین گسل‌هایی که حزب عدالت و توسعه بر روی آن قرار گرفته و تداوم اقتدار این حزب را با چالش روبرو می‌کند، عدم تحقق اهداف مالی و اقتصادی دولت است.

فاطمه بتول سایان کایا وزیر پیشین تامین اجتماعی و سیاست‌های دفاع از خانواده به عنوان یکی از چهره‌های مهم حزب عدالت و توسعه، طی روزهای اخیر سخنانی بر زبان آورد که نشان داد از برخی مواضع حزب خود متاسف و نگران است.

او معتقد است «در روزهایی که ما می‌گوییم ایاصوفیه زنجیرها را شکسته و بازگشایی آن به عنوان مسجد، توجه جهانیان را به سوی خود جلب کرده است، خشونت علیه زنان و موضع‌گیری علیه سند خانوادگی - اجتماعی قرارداد استانبول، نباید تا این اندازه برجسته شود.»

اما یکی دیگر از نمایندگان این حزب معتقد است که باید فقط در مورد ایاصوفیه صحبت شود و بعدها خود اردوغان می‌تواند در مورد قرارداد استانبول نیز صحبت کند. 

به عبارتی دیگر، حزب عدالت و توسعه می‌خواهد فقط از مسائلی همچون ایاصوفیه سخن به میان بیاید اما جریان حقیقی زندگی چنین نیست و زندگی یک جامعه، ابعاد و مسائل دیگری نیز دارد.

تلاش برای مهندسی سیاسی و خط و جهت دادن به افکار عمومی تا یک نقطه خاصی ممکن است و جامعه بالاخره حرف‌های خود را می‌زند. اما در هر حال، نمی‌توان از کنار این واقعیت گذاشت که خانم کایا، خواسته یا ناخواسته، دست بر نقطه‌ای گذاشته که یکی از گسل‌های مهم حزب عدالت و توسعه است.

به باور من حالا حزب عدالت و توسعه بر روی سه گسل مهم قرار گرفته که عبارتند از:

1.نزدیک شدن فصل بازگشایی مدارس و احتمال شیوع بسیار گسترده تر ویروس کرونا در سراسر ترکیه.

2.خشونت علیه زنان و مباحث مربوط به قرارداد خانوادگی – اجتماعی موسوم به قرارداد استانبول. 3. عدم تحقق اهداف مالی و اقتصادی و ناتوانی دولت در تامین نیازهای کشور.

بگذارید یکایک این مسائل را به صورت اجمالی، مورد ارزیابی قرار دهیم و سپس به طرح این موضوع بپردازیم که اساساً، چنین مسائلی تا چه اندازه بر میزان آرای حزب حاکم، تاثیر خواهند گذاشت.

شکافی به نام تدابیر مقابله با کرونا

 در اواخر ماه آوریل و آغاز می، ترکیه در مسیر مبارزه با شیوع ویروس کرونا به عنوان نمونه‌ای از یک کشور پیروز و موفق نشان داده شد اما این تصویر، بعدها تغییر پیدا کرد و حالا وضعیت ترکیه نگران کننده است و خود فخرالدین کوجا وزیر بهداشت ترکیه نیز از همین عبارت استفاده کرده است.

مقامات بهداشتی ترکیه قبلاً اعلام کرده بودند که در ماه ژوئن تعداد مبتلایان در شبانه روز به عددی پایین تر از 100 نفر خواهد رسید اما بعدها گفتند که در ماه آگوست تعداد مبتلایان به هزار نفر رسیده است.

در ماه آگوست و در شرایطی که مبتلایان بازهم اضافه شدند سلیمان سویلو وزیر کشور تقاضا کرد که یک هفته ممنوعیت کامل ایجاد شود اما رجب طیب اردوغان در مقام رئیس جمهور با پیشنهاد او مخالفت کرد.

در همین حال، بی‌اعتمادی به آمار و ارقام اعلام شده از سوی وزارت بهداشت نیز به اوج رسیده است.

در چند روز گذشته، پروفسور آتش کارا از مشاورین وزیر اعلام کرد: حالا ما هم نمی‌توانیم شمار بیماران بخش مراقبت‌های ویژه را اعلام کنیم. چرا که اساساً این آمار در اختیار ما هم نیست.

همچنین پروفسور دکتر سینان آدیامان رئیس نظام پزشکی کشور گفته است: وقتی که آمار بیماران کرونایی را در یک سطح پایین نشان دهیم، عملاً کاری می‌کنیم که مردم کرونا را جدی نگیرند.

واقعیت این است که مساله ابهام در آمارهای کرونایی، از اهمیت حیاتی برخوردار است و درست به خاطر شفاف نبودن همین آمارها است که مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه و مهمت ارسوی وزیر جهانگردی، از آلمان دست خالی بازگشتند و نتوانستند برلین را راضی کنند که نام ترکیه را در لیست کشورهایی بگنجانند که توریست‌های آلمانی، برای سفر و تفریح انتخاب می‌کنند.

از یاد نبریم که در جریان مراسم بازگشایی ایاصوفیه، بیش از 350 هزار نفر از مردم ترکیه، از استان‌های مختلف به  استانبول آمدند و پس از آن به شهرهای خود بازگشتند و میلیون‌ها نفر نیز در تعطیلات عید قربان به سواحل ترکیه رفتند و بدون اعتنا به فاصله اجتماعی در کنار هم تفریح کردند. این تصاویر وحشتناک نشان می‌دهد که نگرانی‌های وزارت بهداشت از احتمال شیوع گسترده‌تر ویروس کرونا بسیار به جا و جدی است.

اما معضل اصلی زمانی به میدان خواهد آمد که در روز 31 آگوست با بازگشایی مدارس ترکیه روبرو شویم. حکومت اردوغان پیش‌تر حاضر شد مساجد و پاساژها را با فشار این و آن بازگشایی کند. حالا هم لابد در موضوع مدارس هم کوتاه می‌آید.

چرا که مدیران مدارس غیر انتفاعی و صاحبان شبکه‌های حمل و نقل، لابی‌های قدرتمندی دارند و مقامات را برای بازگشایی مدارس اقناع می‌کنند. ضیا سلجوق وزیر آموزش ملی هم برای بازگشایی مدارس مُصر به نظر می‌آید اما هنوز هم از 4 سناریوی عجیب در مورد شیوه فعالیت مدارس، صحبت می‌کند.

شکافی به نام قرارداد استانبول

از سال 2018 به این سو و به ویژه پس از شکست‌هایی که حزب عدالت و توسعه در انتخابات شهرداری‌ها در سال 2019 متحمل شد، اردوغان همواره سعی کرده تا آن شکست‌ها را جبران و کاری کند که آکپارتی قلمرو و میدان فعالیت بیشتری به دست بیاورد.

اما برعکسِ او، صاحبان طریقت‌ها و جماعات مختلف دینی، رای را همچون ابزار و کارت فشار علیه دولت به کار می‌گیرند و اردوغان نیز عملاً در دام آنان افتاده است.

روحانیونی همچون شیخ احمد جبه‌لی و سران طریقت اسماعیل آقا، برای انحلال قرارداد اجتماعی استانبول، اعمال فشار می‌کنند و روزنامه‌نگاران محافظه‌کاری همچون عبدالرحمان دلیپاک، با تکیه بر سیاست‌ها و گفتمان‌های ضدزن چنین به اردوغان القا می‌‌کنند:«امضای قرارداد اجتماعی استانبول، یک خطا بود. امضایت را پس بگیر».

دلیپاک به عنوان یک روزنامه‌نگار طرفدار اردوغان، تا آنجا پیش رفت که حتی با لفظ زشت «فاحشه»، برخی از زنان حزب عدالت و توسعه را مورد خطاب قرار داده و خواهان لغو این قرارداد شد و با بیان جمله تهدیدآمیز «اگر ملغی نکنید به شما رای نخواهیم داد»، موضع نهایی خود را آشکار کرد.

این در حالی است که معمولاً، اردوغان بخش مهمی از آرای خود را از زنان ترکیه گرفته و قرارداد استانبول، یک سند اجتماعی و حقوقی محافظ زنان در برابر خشونت مردان است و افرادی نظیر سمیه اردوغان دختر کوچک رئیس جمهور و فاطمه شاهین شهردار گازی عنتاب، از مدافعین این سند هستند.

چالشی به نام اقتصاد

همچنان که در آغاز این نوشتار به آن اشاره شد، اهداف مالی و پولی دولت در چند ماه اخیر، محقق نشد. یکی از دلایل مهم آن نیز، شیوع گسترده ویروس کرونا بود. چرا که ورود جهانگردان خارجی به ترکیه، مهم‌ترین سرچشمه تامین ارز است و در کنار آن، میلیون‌ها شهروند ترکیه‌ای ساکن کشورهایی اروپایی و آمریکا نیز هر سال در تعطیلات به ترکیه می‌آیند و ارز و اندوخته خود را به کشورشان منتقل می‌کنند. اما امسال، در این مورد، تردید و تعلل داشتند.

امسال برای بار نخست، شرکت‌های حمل و نقل ترکیه، چنان بی‌مشتری بودند که نه تنها نتوانستند برای سفرهای فوق العاده و اضافی اقدام کنند، بلکه سفرهای عادی و روتین پیشین هم معلق ماند.

بسیاری از شرکت‌های هوانوردی با نیمی از ظرفیت پرواز کردند و فقط پولدارها توانستند با خودرو شخصی و با بنزین گرانقیمت سفر کنند.

در بخش مسکن نیز شاهد رکود جدی هستیم و هزاران واحد خالی بر دست شرکت‌های بزرگ مانده است.

در بخش لوازم خانگی  و خودرو نیز مردم به خرید قسطی روی آوردند. همچنین باید به بیان معضل مهم بیکاری بپردازیم که البته فعلاً به خاطر ممنوعیت اخراج، آمار بیکارهای واقعی چندان شفاف نیست.

ما شاهد این هستیم که ذخایر ارزی ترکیه رو به اتمام است و دولت به خاطر تاثیر روانی نرخ دلار، میلیاردها دلار هزینه کرده تا قیمت دلار را فقط چند قوروش پایین‌تر از 7 لیره نگه دارد و برای کنترل قیمت طلا نیز به اعمال مالیات‌های سنگین روی آورده است.

تاثیر گسل‌ها بر آرای حزب حاکم

در پایان باید گفت، مواردی که به آنها اشاره شد، بر آرای مردم تاثیر می‌گذراد و به ویژه در خانواده‌هایی که بیم بیکاری برای آنها بیشتر است، حزب حاکم با لرزه‌ها و مشکلات جدی روبرو خواهد شد.

نتایج نظرسنجی متروپول نشان می‌دهد که آرای حزب حاکم در ماه‌های اخیر با کاهش روبرو بوده و در ماه‌های آتی نیز باید به نتایج نظرسنجی‌های جدید توجه کنیم تا بدانیم که آیا بازگشایی ایاصوفیه توانسته رای حزب عدالت و توسعه را بالاتر ببرد یا خیر.

منبع: yetkinreport
انتهای پیام/