یادداشت تحلیلگر آمریکایی: تحول در روابط آنکارا- واشنگتن در صورت پیروزی احتمالی بایدن

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، هنوز 3 ماه به برگزاری انتخابات ریاست جهوری 2020 آمریکا زمان باقی مانده است. اما تحلیل‌گران سیاسی، از حالا به دنبال این هستند که در مورد تاثیر نتایج انتخابات پیش روی واشنگتن بر سیاست خارجی ایالات متحده، به ارائه تحلیل بپردازند.

یکی از حوزه‌هایی که مورد توجه برخی از تحلیل‌گران سیاسی قرار گرفته، بررسی تغییرات احتمالی سیاست خارجی آمریکا در مورد ترکیه است.

دیوید لپسکا تحلیل‌گر آمریکایی که برای نیویورک تایمز، گاردین، فاینشنال تایمز و برخی رسانه‌های دیگر قلم زده و به مدت 3 سال در ترکیه به فعالیت روزنامه‌نگاری پرداخته، در یک یادداشت، به بررسی این موضوع پرداخته که اگر در انتخابات آمریکا، جو بایدن بر ترامپ پیروز شود، روابط واشنگتن – آنکارا، شاهد چه تغییراتی خواهد بود.

بایدن روابط آمریکا – ترکیه را چگونه بازسازی می‌کند؟

در تازه‌ترین گزارش «شورای ترکیه – آمریکا» به این اشاره شده که مقامات ترکیه به دنبال آن هستند که از فرصت استفاده کنند و با توجه خلا به وجود آمده از تنش‌های اقتصادی بین آمریکا و چین، روابط سیاسی و اقتصادی آنکارا - واشنگتن را تقویت کرده و این خلا را با کالا و خدمات ترکیه  پر کنند.

ترکیه و آمریکا هر دو عضو ناتو هستند و امکان آن وجود دارد که حتی با وجود برخی اختلافات، روابط بیشتری با هم داشته باشند.

اختلافاتی همچون: بی پاسخ ماندن درخواست بازگرداندن فتح‌الله گولن به ترکیه از سوی مقامات آمریکا، پرونده خلق‌بانک و تحریم‌های آمریکا علیه این بانک دولتی ترکیه، اختلاف بر سر سامانه موشکی اس 400 و همچنین اختلاف به خاطر حمایت آمریکا از کردهای سوریه.

در کتاب مشهور جان بولتون مشاور امنیت ملی اسبق کاخ سفید به روابط دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و همتای ترک او رجب طیب اردوغان اشاره شده و مطالعه مجدد سطور و صفحاتی از کتاب بولتون، این واقعیت را نشان می‌دهد که در سال 2009 میلادی، اردوغان در پاسخ مثبت به درخواست ترامپ، کشیش برونسون را آزاد کرد.

بولتون همچنین بر تعداد تماس‌های تلفنی بین اردوغان و ترامپ تاکید کرده و ضمن بیان اهمیت روابط شخصی این دو رئیس جمهور، به این نکته نیز اشاره کرده که برای تقویت روابط، از عناصر خانوادگی نیز استفاده شده و برات آلبایراک داماد اردوغان و جرارد کوشنر داماد دونالد ترامپ در این میان نقش مهمی ایفا کرده‌اند.

اریک ادلن سفیر اسبق آمریکا در مورد اهمیت روابط خانوادگی بین سران آمریکا و ترکیه به این اشاره کرده که این مساله در مسیر تحریم‌های احتمالی علیه ترکیه، نقش کارت نجات را ایفا کرده‌اند. چرا که کنگره، به ترامپ فشار آورد تا ترکیه را به خاطر خرید اس 400 و مداخله در لیبی مجازات و تحریم کند. اما ترامپ، دست کم تاکنون، پاسخی به این درخواست نداده است.

مروه طاهر اوغلو مدیر برنامه ترکیه در مرکز دموکراسی خاورمیانه در مورد اهمیت روابط ترامپ و اردوغان، به این اشاره کرده که وقتی پای روابط خارجی به میان می‌آید، همه بروکراسی‌ها را کنار می‌گذارند.

حالا به خوبی می‌توانیم ببینیم که وزارت امور خارجه و وزارت دفاع و بسیاری از نهادهای حکومتی و سیاسی دیگر در مورد مسائل مختلف همچون حضور یا عدم حضور آمریکا در سوریه با شخص دونالد ترامپ، اختلاف نظر دارند.  

بنابراین ممکن است نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به گونه‌ای رقم بخورد که اختلاف نظر بین دیپلمات‌ها، کارشناسان و رئیس جمهور پایان پیدا کند و در عین حال نقطه جدیدی برای پایان اختلافات آمریکا با ترکیه پیدا شود.

طاهر اوغلو در مورد فرجام روابط آمریکا و ترکیه در دوران پس از انتخابات، بر این بارو است که پس از خداحافظی ترامپ از قدرت، روابط واشنگتن – آنکارا به شکل جدی تغییر می‌کند و در مسیر دیگری پیش خواهد رفت.

 براساس آخرین نظرسنجی‌ها، اختلاف آرا بین جو بایدن و ترامپ، دو رقمی شده و ظاهراً شانس بایدن برای رسیدن به قدرت بیشتر است.

در نتیجه تحلیلگران بر این باورند که سیاست خارجی آمریکا دچار تغییرات جدی خواهد شد و روابط با ترکیه نیز تغییر پیدا می‌کند. علاوه بر این کشورهای دیگری همچون انگلیس، روسیه و فرانسه نیز به نقش نهادهای اطلاعاتی و موقعیت جغرافیایی ترکیه توجه بیشتری خواهند کرد و در نتیجه رویکردها در مورد ترکیه تا حد قابل توجهی دستخوش تحول خواهد شد.

پروفسور آدام مک کانل استاد تاریخ در دانشگاه سابانجی استانبول، بر این باور است که جو بایدن در تیم اوباما، مهم‌ترین فرد در تعیین مسیر سیاست خارجی بوده و احتمال رسیدن او به قدرت، خیلی‌ها را دهشت‌زده می‌کند.

چرا که دلیل منبع اصلی بسیاری از تصمیمات آمریکا در مورد ترکیه و در دوران اقتدار اوباما، کسی نبود مگر جو بایدن معاون اول. جو بایدن در اتخاذ تصمیماتی نقش داشت که منجر به برخی تنش‌ها بین آمریکا و ترکیه شد. اما از وقتی که دونالد ترامپ در آمریکا به قدرت رسید، مسیر رابطه تا حد زیادی به نفع ترکیه پیش رفت.

با وجود آن که خلق بانک ترکیه به دستور اردوغان، تحریم‌های آمریکا علیه ایران را دور زد، اما دونالد‌ترامپ اقدام خاصی انجام نداد و در مورد خرید موشک‌های اس 400 از روسیه نیز، تیم اوباما را به عنوان مقصر اصلی اعلام کرد.

بایدن در سال 2013 میلادی و در اثنای دیدار اردوغان و اوباما، نقش اردوغان را در تحولات منطقه مثبت ارزیابی کرد. اما در سال 2014 میلادی، او در یک سخنرانی عمومی، ترکیه را به عنوان کشوری توصیف کرد که در ایجاد داعش، یاری‌دهنده بوده است. مدتی بعد هم، اوباما به منظور ایجاد نیرویی برای مقابله با داعش، از کردهای سوریه کمک گرفت.

چرا آمریکا در آن مقطع، برای مبازه با داعش، از کردهای سوریه کمک گرفت و نیروی سوریه دموکراتیک ایجاد شد؟ به این دلیل که ترکیه نقش خود را ایفا نکرد و در ائتلاف مبارزه با داعش، مسئولیت چندانی بر عهده نگرفت و سیاست و استراتژی ترکیه در آن دوران، عملاً باعث قدرت گرفتن داعش و گرو‌ه‌های مشابه شد.

با این وجود در مسائل مربوط به شمال سوریه، ترامپ عملاً امتیازات خاصی به اردوغان داد. حتی گفته می‌شود که در یک نشست به او قول داده بود که دیگر از نیروهای سوریه دموکراتیک حمایت نکند.  

اما جو بایدن چنین رئیس جمهوری نخواهد بود. چنین به نظر می‌رسد که جو بایدن در مورد مداخله ترکیه در لیبی، درباره خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه، در مورد محدودیت‌هایی که ترکیه در مرز دریایی برای یونان ایجاد کرده و همچنین در مورد استخراج گاز در شرق مدیترانه و مسائل مربوط به ناتو و آمریکا، به اردوغان امتیاز نخواهد داد.

تجربه نشان می‌دهد که در پرونده مهم شرق مدیترانه، جو بایدن تمایل خاصی برای گردش به سمت یونان دارد و همچنین در مسائل منطقه نیز ار کردها حمایت می‌کند.

علاوه بر این، نکته دیگری نیز وجود دارد که تفاوت نگرش بایدن و ترامپ در مورد ترکیه را تا حد زیادی روشن می‌کند. این نکته مربوط به مسئله خرید سامانه موشکی اس 400 است.

ترکیه با وجود هشدارهای آمریکا همچنان به این قرارداد پایبند است اما جو‌بایدن آدمی است که به قوانین آمریکا و درخواست کنگره توجه خواهد کرد و در نتیجه پیش بینی می‌شود که در این مورد، رویکرد متفاوتی نسبت به ترکیه داشته باشد.

همچنین در مورد جو بایدن باید به این نکته اشاره کرد که در سال 2016 میلادی، در سفر به ترکیه از حکومت این کشور به خاطر جنگ و درگیری با کُردها و اعمال محدودیت بر آزادی بیان و مطبوعات انتقاد کرد و همچنین با همسر و فرزند روزنامه‌نگار زندانی ترکیه جان دوندار نیز دیدار کرد.

در نتیجه می‌توان از الان پیش بینی کرد که جو بایدن در مورد تداوم حبس طولانی صلاح الدین دمیرتاش، عثمان کاوالا، محدوسازی فضای مجازی، خشونت علیه زنان و کنار نهادن قرارداد اجتماعی استانبول نیز، دولت ترکیه را تحت فشار قرار دهد.

جو بایدن در مصاحبه با نیویورک تایمز نیز، اردوغان را به عنوان رئیس یک حکومت دینی معرفی کرده و از اقدامات او در مورد کردها و حزب دموکراتیک خلق‌ها (ه.د.پ) انتقاد کرده و عملاً بر این مساله تاکید کرد که از احزاب مخالف در ترکیه، حمایت می‌کند.

البته این تیپ سخنان، همواره نزد سران آنکارا، ایده تلاش غرب برای سقوط حکومت مشروع ترکیه را تقویت کرده و باعث شده که همواره آمریکا و اروپا را به عنوان قدرت‌های حامی توطئه معرفی کنند.

به عنوان مثال، اردوغان در سال 2018 میلادی عثمان کاوالا را به همدستی با جورج سروس متهم کرد که به دنبال برانداختن حکومت ترکیه است و در اظهارات دیگر مقام‌های ترکیه نیز در مورد لابی یهودی و لابی بهره بانکی، حرف و حدیث‌های فراوانی به میان آمده است.

تاکتیک همیشگی اردوغان در برابر آمریکا و اروپا این است که در سخنرانی‌های خود، آنان را به عنوان دشمن ترکیه معرفی کند. در نتیجه آمریکا و اروپا باید تلاش کنند که به شهروندان ترکیه بقبولانند که آنها دشمن ترکیه نیستند.

انتهای پیام/